નવીદિલ્હી, દુનિયાભરમાં વસતા ભારતીયોએ પોતાના દેશમાં પૈસા મોકલવામાં ફરી ઝંડા લગાવ્યા છે. વિશ્વ બેંક દ્વારા સોમવારે જાહેર કરવામાં આવેલા તાજેતરના આંકડા અનુસાર, વિદેશથી ભારતમાં આવતા નાણાં વર્ષ ૨૦૨૩માં ૧૨.૩ ટકા વધીને ૧૨૫ અબજ ડોલર થઈ ગયા છે. વર્ષ ૨૦૨૨માં તે ઇં૧૧૧.૨૨ બિલિયન હતું. ભારતમાં મોકલવામાં આવેલ આ નાણાં હવે દેશના કુલ ઘરેલુ ઉત્પાદનના ૩.૪ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. વિશ્વ બેંકના ’માઇગ્રેશન એન્ડ ડેવલપમેન્ટ બ્રીફ’માં જણાવવામાં આવ્યું છે કે ભારત વિશ્વ સ્તરે દેશમાં વહેતા રેમિટન્સનો સૌથી મોટો પ્રાપ્તર્ક્તા છે.
ભારત પછી મેક્સિકો (૬૭ બિલિયન) અને ચીન (૫૦ બિલિયન) છે. હાલમાં, દક્ષિણ એશિયામાં મોકલવામાં આવેલા કુલ બાહ્ય રેમિટન્સમાં ભારતનો હિસ્સો ૬૬ ટકા છે, જે વર્ષ ૨૦૨૨માં ૬૩ ટકાથી વધુ હતો. ડેટા અનુસાર, રેમિટન્સનો વૃદ્ધિ દર લેટિન અમેરિકા અને કેરેબિયન (૮ ટકા)માં સૌથી વધુ છે, ત્યારબાદ દક્ષિણ એશિયા (૭.૨ ટકા) અને પૂર્વ એશિયા અને પેસિફિક (૩ ટકા) છે.
ભારતમાં વિદેશી રેમિટન્સમાં વધારા પાછળના મુખ્ય પરિબળો ફુગાવો અને ઉચ્ચ આવક ધરાવતા દેશોમાં મજબૂત શ્રમ બજારોમાં ઘટાડો છે, જેણે કુશળ ભારતીયો તરફથી યુએસ, યુકે અને સિંગાપોર તરફ નાણાંના પ્રવાહને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. તમને જણાવી દઈએ કે, ભારતમાં કુલ રેમિટન્સ લોમાં આ ત્રણ દેશોનો હિસ્સો ૩૬ ટકા છે. ગલ્ફ કોઓપરેશન કાઉન્સિલના ઊંચા પ્રવાહોએ પણ વૃદ્ધિમાં ફાળો આપ્યો, ખાસ કરીને સંયુક્ત આરબ અમીરાત, જે ભારતના કુલ રેમિટન્સના ૧૮ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે, જે યુએસ પછી બીજા નંબરનું સૌથી મોટું છે.
ક્રોસ બોર્ડર ટ્રાન્ઝેક્શન માટે સ્થાનિક ચલણના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા અને પેમેન્ટ અને મેસેજિંગ સિસ્ટમને ઇન્ટરલિંક કરવા માટે સહકાર માટે માળખું સેટ કરવા માટે યુએઈ સાથે ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ના કરાર દ્વારા ભારતમાં રેમિટન્સ પ્રવાહને ખાસ કરીને વેગ મળશે. નફો થયો હતો. સીમા પારના વ્યવહારોમાં દિરહામ અને રૂપિયાનો ઉપયોગ ઔપચારિક માર્ગો દ્વારા પ્રવાહ વધારવામાં મદદ કરશે. એક કારણ દક્ષિણ એશિયામાં ઓછો રેમિટન્સ ખર્ચ છે. ૪.૩ ટકાના દરે, ૨૦૨૩ના બીજા ક્વાર્ટરમાં દક્ષિણ એશિયામાં ૨૦૦ મોકલવાની કિંમત ૬.૨ ટકાની વૈશ્વિક સરેરાશ કરતાં ૩૦ ટકા ઓછી છે.