- લોકડાઉન જાહેર થયા બાદ વરિષ્ઠ નાગરિકોએ ભાડામાં આપવામાં આવેલી છૂટ પાછી લઈ લીધી હતી.
ભોપાલ, ભારતીય રેલ્વેએ વરિષ્ઠ નાગરિકોને ટ્રેન ભાડામાં આપવામાં આવેલી રાહતો પાછી ખેંચી લીધા પછી વરિષ્ઠ નાગરિકો પાસેથી રૂ. ૫૮૦૦ કરોડથી વધુ એકત્ર કર્યા છે. વધારાની આવક મેળવી છે.માહિતી અધિકાર (આરઆઇટી) કાયદા હેઠળ પૂછવામાં આવેલા પ્રશ્નોમાં બહાર આવ્યું છે
૨૦ માર્ચ, ૨૦૨૦ ના રોજ, કોવિડ -૧૯ રોગચાળાને કારણે દેશવ્યાપી લોકડાઉનની જાહેરાત કરવામાં આવ્યા પછી, રેલ્વે મંત્રાલયે વરિષ્ઠ નાગરિકોને ટ્રેન ભાડામાં આપવામાં આવેલી રાહત પાછી ખેંચી લીધી હતી. તે સમય સુધી, રેલવે મહિલા મુસાફરોને ટ્રેન ભાડામાં ૫૦ ટકા અને પુરૂષ અને ટ્રાન્સજેન્ડર વરિષ્ઠ નાગરિકોને ૪૦ ટકા ડિસ્કાઉન્ટ આપતી હતી. આ છૂટ હટાવ્યા બાદ વૃદ્ધોએ અન્ય મુસાફરોની જેમ જ ભાડું ચૂકવવું પડશે. રેલ્વેના ધોરણો અનુસાર, ૬૦ વર્ષ અને તેથી વધુ વયના પુરૂષો અને ટ્રાન્સજેન્ડરો અને ૫૮ વર્ષ અને તેથી વધુ વયની મહિલાઓને વરિષ્ઠ નાગરિક ગણવામાં આવે છે. વૃદ્ધોને અપાયેલી પેસેન્જર ભાડામાં રાહત સમાપ્ત થયા પછીની સ્થિતિ અંગેનું ચિત્ર કેટલીક આરટીઆઇ અરજીઓ પર મળેલા જવાબો પરથી સ્પષ્ટ થયું છે.
મધ્યપ્રદેશના રહેવાસી ચંદ્રશેખર ગૌરે અલગ-અલગ સમયે આરટીઆઇ કાયદા હેઠળ અરજીઓ કરી છે અને માહિતી મેળવી છે કે ૨૦ માર્ચ, ૨૦૨૦ થી ૩૧ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૪ સુધીમાં રેલવેએ આ હેડ હેઠળ રૂ. ૫૮૭૫ કરોડથી વધુની વધારાની આવક મેળવી છે. ગૌરે કહ્યું, મેં આરટીઆઈ એક્ટ હેઠળ ત્રણ અરજીઓ દાખલ કરી હતી. પ્રથમ અરજીમાં, રેલવેએ મને ૨૦ માર્ચ, ૨૦૨૦ થી માર્ચ ૩૧, ૨૦૨૨ સુધીના વધારાના આવકનો ડેટા પ્રદાન કર્યો હતો. બીજી અરજીમાં, રેલવેએ મને ૧ એપ્રિલથી વધારાની આવકનો ડેટા પ્રદાન કર્યો હતો, ૨૦૨૨ થી માર્ચ ૩૧, ૨૦૨૩. ૨૦૧૮ સુધીનો ડેટા જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૪માં દાખલ કરવામાં આવેલી ત્રીજી અરજીમાંથી, મને ૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૩ થી ૩૧ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૪ સુધીની વિગતો મળી હતી.
આ આરટીઆઇ જવાબોની નકલ શેર કરતાં તેમણે કહ્યું, રેલ્વેએ વર્ષ અને લિંગના આધારે ડેટા આપ્યા છે. તેની મદદથી, અમે ૨૦ માર્ચ, ૨૦૨૦ થી જાન્યુઆરી સુધી રેલ્વે દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલી વધારાની આવકનો આસાનીથી અંદાજ લગાવી શકીએ છીએ. ૩૧, ૨૦૨૪. માથી શોધી શકો છો. આ નકલો દર્શાવે છે કે લગભગ ચાર વર્ષ દરમિયાન લગભગ ૧૩ કરોડ પુરૂષો, ૯ કરોડ મહિલાઓ અને ૩૩,૭૦૦ ટ્રાન્સજેન્ડર વરિષ્ઠ નાગરિકોએ ટ્રેનની મુસાફરી કરી, જેનાથી કુલ ૧૩,૨૮૭ કરોડ રૂપિયાની આવક થઈ.
ગૌરે જણાવ્યું હતું કે, મહિલાઓ માટે ૫૦ ટકા અને પુરૂષ અને ટ્રાન્સજેન્ડર વરિષ્ઠ નાગરિક મુસાફરો માટે ૪૦ ટકા કન્સેશન પહેલેથી જ લાગુ છે તેની ગણતરી કરીએ તો, આ રકમ રૂ. ૫,૮૭૫ કરોડથી વધુ થાય છે, ગૌરે જણાવ્યું હતું. રોગચાળાના અંત પછી વરિષ્ઠ નાગરિકોને ટ્રેન ભાડામાં છૂટછાટ પુન:સ્થાપિત કરવા સંબંધિત પ્રશ્ર્નો સંસદના બંને ગૃહો સહિત વિવિધ પ્લેટફોર્મ પર ઉઠાવવામાં આવ્યા છે.
જો કે, આનો કોઈ સીધો જવાબ આપ્યા વિના, રેલ્વે મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું હતું કે ભારતીય રેલ્વે દરેક રેલ્વે યાત્રીને ટ્રેનના ભાડામાં ૫૫ ટકા ડિસ્કાઉન્ટ આપે છે. વૈષ્ણવે જાન્યુઆરી ૨૦૨૪માં એક પ્રેસ રિલીઝમાં કહ્યું હતું કે, ’જો કોઈ ગંતવ્ય સ્થાન માટે ટ્રેનની ટિકિટની કિંમત ૧૦૦ રૂપિયા છે, તો રેલવે પેસેન્જર પાસેથી માત્ર ૪૫ રૂપિયા વસૂલે છે. આ રીતે, તે પ્રવાસ પર ૫૫ રૂપિયાની છૂટ આપી રહી છે.
આ અંગે ગૌરે કહ્યું કે, કોઈ નવી ઓફર કરવાને બદલે, વર્તમાન સરકારે માત્ર રાહતો પાછી ખેંચી છે, તેથી આ દર્શાવે છે કે કોવિડ -૧૯ પહેલા, ૫૫ રૂપિયાથી વધુ ટ્રેન ટિકિટની ખરીદી પર વધુ છૂટ આપવામાં આવતી હતી.