ઉત્તરાખંડ: યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો ડ્રાફ્ટ મુખ્યમંત્રી ધામીને સોંપાયો

દહેરાદુન, ઉત્તરાખંડમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવાની દિશામાં મહત્વપૂર્ણ પ્રગતિ થઈ છે. મુખ્ય સેવક સદન ખાતે આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં યુસીસી સમિતિના અધ્યક્ષ ન્યાયમૂર્તિ રંજના પ્રકાશ દેસાઈએ મુસદ્દા સમિતિના સભ્યો સાથે યુસીસી ડ્રાફ્ટ રિપોર્ટ ઉત્તરાખંડના મુખ્ય પ્રધાન પુષ્કર સિંહ ધામીને સુપરત કર્યો હતો.

ધામી સરકારે ૨૭ મે ૨૦૨૨ના રોજ યુસીસી માટે પાંચ સભ્યોની સમિતિની રચના કરી હતી. ડ્રાફ્ટ મળ્યા બાદ હવે સરકાર આવતીકાલે મળનારી કેબિનેટમાં તેને મંજૂરી આપશે. એવું માનવામાં આવે છે કે ધામી સરકાર યુસીસીને ૬ ફેબ્રુઆરીએ વિધાનસભામાં બિલ તરીકે રજૂ કરી શકે છે.

દેહરાદૂનમાં યુસીસી ઓફિસ છેલ્લા ત્રણ દિવસથી દિવસમાં ૧૫ કલાકથી વધુ કામ કરે છે. કમિટીના સભ્યો અહેવાલ તૈયાર કરવામાં દિવસ-રાત સક્રિય છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે ડ્રાફ્ટમાં ૪૦૦થી વધુ વિભાગો સામેલ હોઈ શકે છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય પરંપરાગત રિવાજોથી ઉદ્ભવતી વિસંગતતાઓને દૂર કરવાનો છે. અહીં કેટલીક જોગવાઈઓ છે જે યુસીસી માં દેખાઈ શકે છે, જેમ કે યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (યુસીસી) લાગુ થયા બાદ બહુપત્નીત્વ પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવશે અને બહુપત્નીત્વ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મુકવામાં આવશે. યુવતીઓના લગ્નની કાયદેસરની ઉંમર ૨૧ વર્ષ નક્કી કરી શકાય છે. લિવ-ઇન રિલેશનશિપમાં રહેતા લોકોએ તેમની માહિતી આપવી ફરજિયાત રહેશે અને આવા સંબંધોમાં રહેતા લોકોએ તેમના માતા-પિતાને માહિતી આપવી પડશે. લિવ-ઇન રિલેશનશિપમાં રહેનારાઓ માટે પોલીસ રજિસ્ટ્રેશન જરૂરી રહેશે. લગ્ન પછી ફરજિયાત નોંધણીની જરૂર પડી શકે છે. દરેક લગ્નની નોંધણી સંબંધિત ગામ અથવા શહેરમાં કરવામાં આવશે અને નોંધણી વિના લગ્ન અમાન્ય ગણવામાં આવશે.જો લગ્ન નોંધાયેલ નથી, તો તમે કોઈપણ સરકારી સુવિધાથી વંચિત રહી શકો છો.મુસ્લિમ મહિલાઓને પણ દત્તક લેવાનો અધિકાર મળશે અને દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા સરળ હશે.

છોકરીઓને પણ છોકરાઓની જેમ વારસામાં સમાન અધિકાર મળશે. મુસ્લિમ સમુદાયમાં ઇદ્દત જેવી પ્રથાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવી શકે છે. પતિ અને પત્ની બંનેને છૂટાછેડાની પ્રક્રિયામાં સમાન પ્રવેશ મળશે. નોકરી કરતા પુત્રના મૃત્યુના કિસ્સામાં વૃદ્ધ માતા-પિતાના ભરણપોષણની જવાબદારી પત્નીની રહેશે અને તેને વળતર મળશે. પતિના મૃત્યુની સ્થિતિમાં, જો પત્ની ફરીથી લગ્ન કરે છે, તો પ્રાપ્ત વળતર તેના માતાપિતા સાથે વહેંચવામાં આવશે. જો પત્નીનું અવસાન થાય અને તેના માતા-પિતાને કોઈ આધાર ન મળે તો તેની કાળજી લેવાની જવાબદારી પતિની રહેશે.

પતિ-પત્ની વચ્ચેના વિવાદના કિસ્સામાં બાળકોની કસ્ટડી તેમના દાદા-દાદીને આપી શકાય છે. બાળકોની સંખ્યાની મર્યાદા નક્કી કરવા સહિત વસ્તી નિયંત્રણ માટે જોગવાઈઓ દાખલ કરવામાં આવી શકે છે. સમગ્ર ડ્રાફ્ટ મહિલા-કેન્દ્રિત જોગવાઈઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે છે. આદિવાસી લોકોને યુસીસીમાંથી મુક્તિ મળે તેવી શક્યતા છે.