- સીતાપુરના પૂર્વ સાંસદ રાજેશ વર્માને ઉત્તર પ્રદેશ પછાત વર્ગ રાજ્ય આયોગના અધ્યક્ષ બનાવવામાં આવ્યા છે.
લોક્સભા ચૂંટણીમાં રાજકીય હારનો સામનો કર્યા બાદ હવે ઉત્તર પ્રદેશની યોગી સરકારે પેટાચૂંટણી પહેલા સંગઠનને મજબૂત કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. છેલ્લા અઢી વર્ષથી પેન્ડિંગ રાજકીય નિમણૂકોની પ્રક્રિયા હવે યુપીમાં શરૂ થઈ ગઈ છે. યોગી સરકાર ભાજપના નેતાઓ અને કાર્યકરોને રાજ્યના કોર્પોરેશન, કમિશન અને બોર્ડમાં અયક્ષ અને સભ્યો તરીકે નિયુક્ત કરીને ખુશ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. રાજકીય નિયુક્તિઓ દ્વારા સામાજિક સમીકરણને મજબૂત કરવાની યોગી સરકારની આ રણનીતિ માનવામાં આવી રહી છે.
ઉત્તર પ્રદેશમાં ૨૫ માર્ચ ૨૦૨૨ના રોજ યોગી સરકારનો બીજો કાર્યકાળ રચાયો હતો. ત્યારથી ભાજપના કાર્યકરો રાજકીય નિમણૂકોની રાહ જોઈ રહ્યા હતા, પરંતુ સરકાર અને સંગઠન વચ્ચેના રાજકીય ખેંચતાણને કારણે કમિશનના ચેરમેન, વાઇસ ચેરમેન અને સભ્યોના નામો પર પરસ્પર સહમતિ બની રહી ન હતી. તાજેતરમાં લખનૌમાં યુનિયન, સરકાર અને સંગઠન વચ્ચે બેઠક યોજાઈ હતી. આ પછી જ રાજકીય નિમણૂંકની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ છે.
યોગી સરકારે સૌથી પહેલા અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ આયોગની રચના કરી છે. તે પછી, પછાત વર્ગ આયોગના અયક્ષ, ઉપાયક્ષ અને સભ્યોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. આ સિવાય ઉત્તર પ્રદેશ એજ્યુકેશન સવસ સિલેક્શન કમિશનના અયક્ષની પણ નિમણૂક કરવામાં આવી છે. ઉત્તર પ્રદેશ સરકારે અઢી વર્ષ બાદ રાજકીય નિમણૂક કરી છે.
સીતાપુરના પૂર્વ સાંસદ રાજેશ વર્માને ઉત્તર પ્રદેશ પછાત વર્ગ રાજ્ય આયોગના અયક્ષ બનાવવામાં આવ્યા છે. મિર્ઝાપુરના સોહન લાલ શ્રીમાળી અને રામપુરના સૂર્ય પ્રકાશ પાલને ઉપપ્રમુખ બનાવવામાં આવ્યા છે. ૨૪ સભ્યો પણ બનાવવામાં આવ્યા છે, જેમાં સત્યેન્દ્ર કુમાર બારી, મેલારામ પવાર, ફુલ બદન કુશવાહા, વિનોદ યાદવ, શિવ મંગલ બાયર, અશોક સિંહ, રિચા રાજપૂત, ચિરંજીવ ચૌરસિયા, રવિન્દ્ર મણિ, આરડી સિંહ, કુલદીપ વિશ્ર્વકર્મા, લક્ષ્મણ સિંહ, વિનોદ સિંહનો સમાવેશ થાય છે. , રામશંકર સાહુ, ડો. મુર્હુ રાજભર, ઘનશ્યામ ચૌહાણ, જનાર્દન ગુપ્તા, બાબા બાલક, રમેશ કશ્યપ, પ્રમોદ સૈની, કરૂણા શંકર પટેલ, મહેન્દ્રસિંહ રાણા અને રામ કૃષ્ણસિંહ પટેલનો સમાવેશ થાય છે.
યોગી સરકારે અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ આયોગની રચના કરી છે. કમિશનમાં એક અયક્ષ, બે ઉપાયક્ષ અને ૧૭ સભ્યોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. બારાબંકીના પૂર્વ ધારાસભ્ય બૈજનાથ રાવતને યુપી અનુસૂચિત જાતિ જનજાતિ આયોગના અયક્ષ નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે, જ્યારે ગોરખપુરના પૂર્વ ધારાસભ્ય બેચન રામ અને સોનભદ્રના જીત સિંહ ખારવારને ઉપાયક્ષ બનાવવામાં આવ્યા છે. હરેન્દ્ર જાટવ, મહિપાલ બાલ્મિકી, સંજય સિંહ, દિનેશ ભરત, શિવ નારાયણ સોનકર, નીરજ ગૌતમ, રમેશ કુમાર તુફાની, નરેન્દ્ર સિંહ ખજુરી, તિજારામ, વિનય રામ, અનીતા રામ, રમેશ ચંદ્ર, મીઠાઈ લાલ, ઉમેશ કથેરિયા, અજય કોરી, જિતેન્દ્ર કુમાર અને અનિતા કમલને આયોગના સભ્ય બનાવવામાં આવ્યા છે.
તે જ સમયે, યોગી સરકારે ગોરખપુર યુનિવસટીના સમાજશા વિભાગના પ્રોફેસર કીત પાંડેને ઉત્તર પ્રદેશ શિક્ષણ સેવા પસંદગી આયોગના અયક્ષ તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે. પાંડેની નિમણૂક બાદ મૂળભૂત અને માયમિક શિક્ષણ વિભાગમાં બાકી રહેલી જગ્યાઓ પર ભરતીની પ્રક્રિયાને વેગ મળશે. પેટાચૂંટણી પહેલા યોગી સરકારે રાજકીય નિમણૂંકો દ્વારા રાજકીય સમીકરણો ઉકેલવાનું શરૂ કરી દીધું છે.
યોગી સરકારે ઉત્તર પ્રદેશ પછાત વર્ગની કમાન કુર્મી સમુદાયના નેતાને સોંપી છે, જ્યારે અન્ય ઓબીસી જાતિઓને ઉપાયક્ષ તરીકે અને પાલ સમુદાયને પણ મહત્વ આપ્યું છે. પછાત વર્ગ આયોગમાં સભ્યો તરીકે સૌથી પછાત જાતિઓ પર વિશેષ યાન આપવામાં આવ્યું હતું. એ જ રીતે યોગી સરકારે અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ આયોગની કમાન પાસી સમુદાયને અને વાઇસ ચેરમેનનું પદ ખારવાર સમુદાયને સોંપ્યું છે. આ ઉપરાંત દલિતોની અન્ય જ્ઞાતિઓના નેતાઓને પણ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. શિક્ષણ સેવા પસંદગી આયોગની કમાન બ્રાહ્મણ સમુદાયમાંથી આવતા કીત પાંડેને સોંપવામાં આવી છે.
યુપીની ૧૦ વિધાનસભા બેઠકો પર પેટાચૂંટણી યોજાવાની છે, જે માત્ર ભાજપ સાથે જ નહીં પરંતુ સીએમ યોગીની પ્રતિષ્ઠા સાથે પણ જોડાયેલી છે. લોક્સભા ચૂંટણીમાં ભાજપ યુપીમાં ૮૦માંથી માત્ર ૩૩ સીટો જીતી શકી હતી અને ૨૦૧૯માં જીતેલી ૨૯ સીટો ગુમાવી હતી. યુપીમાં ભાજપે જેટલી સીટો ગુમાવી છે તે જ સંખ્યા બહુમતી કરતા ઓછી છે. યુપીમાં મળેલી હારથી ભાજપ સંપૂર્ણપણે હચમચી ગયું છે, જેના કારણે પેટાચૂંટણી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવી રહી છે.
સીએમ યોગી આદિત્યનાથે હવે પોતે ચાર્જ સંભાળી લીધો છે અને પ્રચારથી માંડીને પેટાચૂંટણી બેઠકોના આયોજન સુધીના પ્રયાસો કરી રહ્યા છે. આ માટે નારાજ કાર્યકરો અને આગેવાનોને મનાવવાના પ્રયાસો પણ હાથ ધરવામાં આવ્યા છે, જેના માટે રાજકીય નિમણૂંકોનો સિલસિલો શરૂ કરવામાં આવ્યો છે. પાર્ટીના મોટા નેતાઓને વિધાનસભા અને લોક્સભાની ચૂંટણી લડવાની તક મળે છે. આ ઉપરાંત એમએલસી અને રાજ્યસભાના સભ્ય બનવાની પણ તક છે, પરંતુ કાર્યર્ક્તાઓને આશા છે કે તેઓ સત્તામાં આવશે તો રાજકીય નિમણૂંકો મળશે. આવી સ્થિતિમાં યોગી સરકારે હવે નિમણૂકોની શ્રેણી શરૂ કરીને કાર્યર્ક્તાઓની નારાજગી દૂર કરવાની હિલચાલ હાથ ધરી છે.
અધ્યક્ષ ઉપરાંત રાજ્ય ખાદ્ય આયોગના પાંચ સભ્યોનો કાર્યકાળ પણ ૨૦૨૨ની શરૂઆતમાં સમાપ્ત થઈ ગયો છે. રાજ્ય મહિલા આયોગમાં એક અધ્યક્ષ અને બે ઉપાધ્યક્ષ સહિત ૨૫ સભ્યોની જગ્યાઓ છે. દરેકનો કાર્યકાળ વર્ષ ૨૦૨૨માં પૂરો થઈ ગયો છે. આ ઉપરાંત, ૨૦૨૨ થી ખાલી પડેલી યુપીની ૧૭ નગર નિગમો, ૨૦૦ નગર નિગમો અને ૫૪૬ નગર પંચાયતોમાં નામાંક્તિ કાઉન્સિલરોની નિમણૂકો થવાની છે. ઉત્તર પ્રદેશ પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડ, ભૂતપૂર્વ સૈનિક કલ્યાણ નિગમ, ઉત્તર પ્રદેશ હિન્દી સંસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ કિન્નર વિકાસ નિગમ, સિંધી એકેડમી, પંજાબી એકેડેમી અને ઉત્તર પ્રદેશ પછાત વર્ગ નાણાં વિકાસ નિગમની નિમણૂકો હજુ સુધી કરવામાં આવી નથી.
ભાજપમાં નેતાઓ જ રાજકીય નિમણૂંકના દાવેદાર નથી. યોગી સરકારના સાથી પક્ષો અપના દળ (એસ), આરએલડી, સુભાસપ અને નિષાદ પાર્ટીના નેતાઓ પણ કોર્પોરેશન, કમિશન અને બોર્ડમાં અયક્ષ અને સભ્યો બનવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત લોક્સભા ચૂંટણી પહેલા સપા, બસપા અને કોંગ્રેસના નેતાઓ પણ કોર્પોરેશન, કમિશન અને બોર્ડમાં સ્થાન ઈચ્છે છે. રાજ્યના કોર્પોરેશનો, કમિશન અને બોર્ડમાં રાજકીય નિમણૂકો દ્વારા શાસક પક્ષે સામાજિક સમીકરણ પણ સંભાળવાનું હોય છે.