નવીદિલ્હી, મથુરાની શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ-શાહી ઇદગાહ મસ્જિદ વિવાદ પર સુપ્રીમ કોર્ટે મોટો નિર્ણય સંભળાવ્યો છે. કોર્ટે મસ્જિદનું નિરીક્ષણ કરવા માટે કમિશનર (કોર્ટ કમિશનર) નીમવાના અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના આદેશ પર રોક લગાવી દીધી છે. જો કે કોર્ટે કહ્યું છે કે કોર્ટે કેસની સુનાવણી ચાલુ રાખવી જોઈએ. જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના અને જસ્ટિસ દીપાંકર દત્તાની બેન્ચે શાહી ઈદગાહ મસ્જિદ કમિટી દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી સ્પેશિયલ લીવ પિટિશન પર સુનાવણી કરતી વખતે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ૧૪ ડિસેમ્બરના આદેશ પર સ્ટે મૂક્યો હતો.
ઉલ્લેખનીય છે કે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે પોતાના આદેશમાં એડવોકેટ કમિશનર (કોર્ટ કમિશનર) નિયુક્ત કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. આ એડવોકેટ કમિશનરે મસ્જિદ પરિસરનો સર્વે કરવાનો હતો. મસ્જિદ સમિતિ વતી એડવોકેટ તસ્નીમ અહમદી સુપ્રીમ કોર્ટમાં હાજર થયા હતા. વકીલે દલીલ કરી હતી કે જ્યારે મથુરા કેસને પ્લેસ ઓફ વર્શીપ એક્ટ, ૧૯૯૧ હેઠળ ફગાવી દેવાની અરજી હજુ પેન્ડિંગ છે ત્યારે હાઈકોર્ટ સર્વેક્ષણનો આદેશ આપી શકે નહીં. જેના પર સુપ્રીમ કોર્ટની બેન્ચે દલીલ સ્વીકારી હતી અને હાઈકોર્ટના આદેશ પર સ્ટે આપવાનો વચગાળાનો આદેશ આપ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે હિંદુ પક્ષને નોટિસ પાઠવીને જવાબ પણ માંગ્યો છે. જો કે સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે આ મામલે હાઈકોર્ટમાં સુનાવણી ચાલુ રહેશે.
હિંદુ પક્ષે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને શાહી ઈદગાહ મસ્જિદના સર્વે માટે કોર્ટ કમિશનરની નિમણૂક કરવાની માંગ કરી હતી. ૧૪ ડિસેમ્બરે આ અરજી પર સુનાવણી કરતી વખતે હાઈકોર્ટે શાહી ઈદગાહ મસ્જિદ સંકુલના સર્વે માટે કોર્ટ કમિશનરની નિમણૂક કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. હિંદુ પક્ષના વકીલ વિષ્ણુ શંકર જૈને કહ્યું હતું કે અરજીમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે તે મસ્જિદની નીચે ભગવાન કૃષ્ણનું જન્મસ્થળ છે અને એવા ઘણા ચિહ્નો છે જે સાબિત કરે છે કે મસ્જિદ હિંદુ મંદિર છે. અરજીમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે કમળના આકારનો સ્તંભ ત્યાં હાજર છે, જે હિન્દુ મંદિરની વિશેષતા છે. શેષનાગની તસવીર પણ છે. મસ્જિદના સ્તંભો પર હિંદુ ધાર્મિક પ્રતીકો અને કોતરણીઓ છે. અરજીમાં કોર્ટ કમિશનરે સમગ્ર સર્વેની ફોટોગ્રાફી અને વિડીયોગ્રાફીની પણ માંગણી કરી હતી. મસ્જિદ સમિતિએ આ અરજીનો વિરોધ કર્યો હતો, પરંતુ હાઈકોર્ટે વિરોધને અવગણીને કોર્ટ કમિશનરની નિમણૂક કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
નોંધનીય છે કે પ્લેસ ઓફ વર્શીપ એક્ટ ૧૯૯૧ ૧૫ ઓગસ્ટ, ૧૯૪૭ પછી દેશના તમામ ધાર્મિક સ્થળોની યથાસ્થિતિ જાળવી રાખવાની વાત કરે છે. મંદિરો, મસ્જિદો, ચર્ચો અને અન્ય તમામ ધર્મસ્થાનો, ઈતિહાસની પરંપરા અનુસાર, દેશની આઝાદી સમયે જે રીતે હતા તેવા જ રહેશે, તેમને કોઈપણ અદાલત કે સરકાર બદલી શકશે નહીં. આ કાયદો પીવી નરસિમ્હાની સરકારમાં બન્યો હતો. તે સમયે રામ મંદિર આંદોલન ચરમસીમાએ હતું અને તેને લઈને દેશમાં સાંપ્રદાયિક વાતાવરણ હતું. આના પર સરકારે આ કાયદો ધર્મસ્થળોમાં ફેરફાર વિરુદ્ધ બનાવ્યો હતો. આ કાયદાની જોગવાઈઓ હેઠળ, મસ્જિદ સમિતિએ મથુરા શ્રી કૃષ્ણ જન્મભૂમિ-શાહી ઈદગાહ મસ્જિદ વિવાદ કેસને બરતરફ કરવાની અપીલ કરી હતી, જેની સુનાવણી બાકી છે.
આ સમગ્ર વિવાદ ૧૩.૩૭ એકર જમીનનો છે. હિન્દુ પક્ષનો દાવો છે કે ભગવાન કૃષ્ણનો જન્મ મથુરાના કટરા કેશવ દેવ વિસ્તારમાં થયો હતો. તે જગ્યાએ મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું. ઘણા હિંદુઓ દાવો કરે છે કે મુઘલ સમયગાળા દરમિયાન, ઔરંગઝેબના શાસન દરમિયાન, મંદિરનો એક ભાગ તોડીને તેના પર મસ્જિદ બનાવવામાં આવી હતી, જે ઇદગાહ મસ્જિદ તરીકે ઓળખાય છે. જો કે, મુસ્લિમ પક્ષ મંદિરને તોડીને મસ્જિદ બનાવવાના વિચારને નકારે છે. વર્ષ ૧૯૬૮ માં, શ્રી કૃષ્ણ જન્મસ્થાન સેવા સંઘ અને ટ્રસ્ટ શાહી ઇદગાહ મસ્જિદ વચ્ચે એક કરાર થયો હતો, જે હેઠળ જમીનને બે ભાગમાં વહેંચવામાં આવી હતી. જો કે, હિન્દુ પક્ષ આ કરારને ગેરકાયદેસર ગણાવીને નકારી રહ્યું છે.