- નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫ માટે વાસ્તવિક જીડીપી વૃદ્ધિ દર ૭ ટકાથી વધીને ૭.૨ ટકા થવાનો અંદાજ
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઇ)ના નેતૃત્વમાં મોનેટરી પોલિસી કમિટીએ શુક્રવારે પોલિસી રેટ એટલે કે રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. એટલે કે વ્યાજ દરો યથાવત રાખવામાં આવ્યા છે. આ રીતે, લોકોએ સસ્તી લોન અને ઓછી ઇએમઆઇ માટે વધુ રાહ જોવી પડશે. આરબીઆઈના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે આ જાહેરાત કરી હતી. આરબીઆઇની એમપીસીએ ૪:૨ બહુમતી સાથે રેપો રેટને ૬.૫% પર યથાવત રાખવાનો નિર્ણય કર્યો. દર નિર્ધારણ પેનલે પણ ’સગવડતા ઉપાડ’ વલણ જાળવી રાખવાનું નક્કી કર્યું. રેપો રેટ એ વ્યાજ દર છે કે જેના પર આરબીઆઈ વ્યાપારી બેંકોને ભંડોળની અછત હોય ત્યારે લોન આપે છે. તે ફુગાવાના દબાણને નિયંત્રિત કરવા માટે નાણાકીય સત્તાવાળાઓ માટે એક સાધન તરીકે કામ કરે છે.
આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું કે જ્યારે ઈંધણના ભાવમાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે, ત્યારે ખાદ્ય ફુગાવો ઊંચો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે એમપીસી ફુગાવાના બાહ્ય જોખમો, ખાસ કરીને ખાદ્ય ફુગાવા પ્રત્યે સચેત છે, કારણ કે આ ડિલેશનના માર્ગમાં વિલંબ કરી શકે છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક ફુગાવાને ભારતીય રિઝર્વ બેંકના લક્ષ્ય સ્તર સુધી ઘટાડવા અને ફુગાવાની અપેક્ષાઓ સ્થિર રાખવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું કે આરબીઆઈ ટકાઉ ધોરણે ફુગાવાને ૪%ના લક્ષ્યાંક સુધી લાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
દાસે કહ્યું કે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫ માટે વાસ્તવિક જીડીપી વૃદ્ધિ દર ૭ ટકાથી વધીને ૭.૨ ટકા થવાનો અંદાજ છે. આરબીઆઇ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે શહેરી વિસ્તારોમાં સતત વિવેકાધીન ખર્ચ સાથે ખાનગી વપરાશમાં સુધારો થઈ રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે રોકાણની ગતિવિધિઓ સતત વેગ પકડી રહી છે. એમ પણ જણાવ્યું હતું કે આઇએમડી દ્વારા દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાની સામાન્ય કરતાં ઉપરની આગાહીથી ખરીફ ઉત્પાદનમાં વધારો થવાની ધારણા છે. ગવર્નરે કહ્યું કે ખાદ્ય ફુગાવો હજુ પણ આરબીઆઈ માટે મોટી ચિંતાનો વિષય છે. રાજ્યપાલે કહ્યું કે સામાન્ય કરતાં વધુ ચોમાસાની આગાહી ખરીફ પાક માટે સારી છે. સામાન્ય ચોમાસું ધારીને – નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫ માટે સીપીઆઇ ૪.૫% હોવાનો અંદાજ છે.
આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું કે વૃદ્ધિ અને ફુગાવાના સંદર્ભમાં વિકાસ અપેક્ષા મુજબ છે. જ્યારે એફવાય ૨૦૨૫ માટે ૭.૨% ની અનુમાનિત વૃદ્ધિ સાકાર થશે, ત્યારે તે ભારત માટે ૭% કે તેથી વધુ વૃદ્ધિનું સતત ચોથું વર્ષ હશે. કયુ૪એફવાય૨૪ અને કયુ૧એફવાય ૨૫ ની વચ્ચે, ફુગાવો ૨.૩ ટકા ઘટ્યો. ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં વારંવારની વધઘટથી ફુગાવામાં એકંદરે ઘટાડો થયો. ચાલુ વર્ષ માટે ચાલુ ખાતાની ખાધ લક્ષ્યાંકની અંદર રહેવાની ધારણા છે. સીએડી એટલે ચાલુ ખાતાની ખાધ.
દાસે કહ્યું કે ઉનાળાની ૠતુમાં શાકભાજીના ભાવ વધી રહ્યા છે. દાસે મુખ્યત્વે એલપીજીના ભાવમાં ઘટાડા માટે ઇંધણના ભાવમાં ઘટાડો કરવા માટે જવાબદાર ગણાવ્યા હતા. આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું કે ભારતીય રૂપિયાએ તેની સ્થિરતા જાળવી રાખી છે અને ૧૦ વર્ષની નોટમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી. હાલમાં, સ્થાનિક ચલણ યુએસ ડોલર સામે ૮૩.૪૭ પર ટ્રેડ થઈ રહ્યું છે. શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે આરબીઆઇ ફાઇનાન્સ માર્કેટ અને તેના દ્વારા નિયંત્રિત સંસ્થાઓના તમામ વિભાગોમાં સ્થિરતા અને વ્યવસ્થા જાળવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. દાસે જણાવ્યું હતું કે આરબીઆઈના નવેમ્બરના પગલાં પછી અસુરક્ષિત રિટેલ લોનમાં થોડો ઘટાડો થયો છે. તેમણે કહ્યું કે ગ્રાહક સુરક્ષા આરબીઆઈની પ્રાથમિક્તાઓમાં ટોચ પર છે. તેમણે કહ્યું કે સંપત્તિ અને જવાબદારીઓ વચ્ચે સમજદાર સંતુલન જાળવવું જોઈએ. તેમણે એ પણ પુનરોચ્ચાર કર્યો કે ફેડ મહત્વ ધરાવે છે પરંતુ આરબીઆઈની કાર્યવાહી મુખ્યત્વે પરિસ્થિતિ અને સ્થાનિક વૃદ્ધિ અને ફુગાવાના એકંદર દૃષ્ટિકોણ પર આધારિત છે.
ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે નાની કિંમતની લોન પર વ્યાજ દરો અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. તેમના ઊંચા દર વિશે વાત કરી. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે કેટલીક કંપનીઓ એવા શુલ્ક વસૂલવાનું ચાલુ રાખે છે જે મુખ્ય મટીરીયલ સ્ટેટમેન્ટ્સમાં જાહેર કરવામાં આવતા નથી. પ્રાદેશિક ખેલાડીઓ સાથે જોડાણની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્તા, ધિરાણ પ્રથાઓમાં પારદશતા અને ન્યાયીપણાની ખાતરી કરવા માટે આ મુદ્દાઓને સંબોધિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે.આરબીઆઇ ગવર્નરે જણાવ્યું હતું કે વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫ ની શરૂઆતથી સ્થાનિક બજારમાં ચોખ્ખા વેચાણર્ક્તા બની ગયા છે અને ૫ જૂન સુધી ૫ બિલિયનનો ચોખ્ખો આઉટલો થયો છે. દાસે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪ દરમિયાન વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારના પ્રવાહમાં નોંધપાત્ર વધારાની જાહેરાત કરી હતી, જેમાં કુલ રોકાણપ્રવાહ ૪૧.૬ બિલિયનનો પ્રભાવશાળી હતો.