મણિપુરના મુખ્યમંત્રી એન બિરેન સિંહે વચન આપ્યું છે કે આગામી છ મહિનામાં રાજ્યમાં સંપૂર્ણ શાંતિ પુન:સ્થાપિત કરવામાં આવશે. તેણે પદ છોડવાનો પણ ઇનકાર કર્યો હતો અને કહ્યું હતું કે તેણે ન તો કોઈ ગુનો કર્યો છે કે ન તો કોઈ કૌભાંડ કર્યું છે. મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે, રાજ્યની ડેમોગ્રાફી બદલવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે અને રાજ્યમાં ગેરકાયદે વસાહતો ઉભી થઈ છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના મણિપુર ન આવવા અંગે પણ મુખ્યમંત્રીએ સ્પષ્ટતા કરી હતી.
એક ઇન્ટરવ્યુમાં એન બિરેન સિંહે ખુલાસો કર્યો હતો કે તેમણે કુકી-જો અને મેઇતેઈ નેતાઓ સાથે વાત કરવા માટે એક દૂતની નિમણૂક કરી છે. નોંધનીય છે કે મણિપુરમાં મે ૨૦૨૩થી જાતિય હિંસા ચાલી રહી છે. કુકી-જો અને મેઇતેઈ વંશીય જૂથો વચ્ચેના સંઘર્ષમાં અત્યાર સુધીમાં ૨૨૬ લોકો માર્યા ગયા છે. એન બિરેન સિંહે કહ્યું કે આ વિવાદને વાતચીત દ્વારા ઉકેલી શકાય છે. સંવાદ જ એકમાત્ર રસ્તો છે. સીએમ એન બિરેન સિંહ દ્વારા વાટાઘાટો માટે નિયુક્ત દૂત નાગા ધારાસભ્ય અને હિલ એરિયા કમિટીના અધ્યક્ષ ડીંગંગલુંગ ગંગમેઈ છે.
મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે રાજ્યમાં શાંતિ માટે મંત્રણાની સાથે સાથે ગૃહ મંત્રાલય અને વિવિધ તપાસ એજન્સીઓ દ્વારા કેન્દ્ર સરકારની ભાગીદારી પણ જરૂરી રહેશે. તેણે કહ્યું કે મને નથી લાગતું કે તે લાંબો સમય ચાલશે. ૫-૬ મહિનામાં શાંતિ પુન:સ્થાપિત થશે. આ તે છે જે આપણે આશા રાખીએ છીએ અને માનીએ છીએ. ઉલ્લેખનીય છે કે મુખ્યમંત્રી પોતે મીતાઈ સમાજના છે અને તેના કારણે કુકી સમાજે મુખ્યમંત્રી પ્રત્યે ઘણી વખત અવિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે. જો કે, આ અંગે સીએમએ કહ્યું કે ’તેઓ બંધારણીય પદ પર બેઠા છે અને પોતાને મૈતાઈ તરીકે જોતા નથી. હું સૌનો મુખ્યમંત્રી છું.
મણિપુરમાં, મેઈટાઈ પ્રભુત્વ ધરાવતા ઈમ્ફાલમાં સ્થિતિ સામાન્ય છે અને રસ્તાઓ પર ઘણી ગતિવિધિઓ જોવા મળી રહી છે. જ્યારે કુકી પ્રભુત્વ ધરાવતા પહાડી વિસ્તારોમાં તણાવ યથાવત છે અને કુકી લોકો સિવાય અન્ય તમામને ત્યાં રોકી દેવામાં આવ્યા છે. એન બિરેન સિંહે જણાવ્યું હતું કે સંઘર્ષ ૨૦૧૭-૨૦૨૨ ના મુખ્ય પ્રધાન તરીકેના તેમના પ્રથમ કાર્યકાળથી શરૂ થયો હતો, જ્યારે તેમણે પડોશી મ્યાનમારમાંથી ગેરકાયદેસર ડ્રગના વેપાર અને સ્થળાંતર પર કડક કાર્યવાહી કરી હતી. તેના દમનથી પ્રભાવિત લોકોએ કુકી-મેઇટી સંઘર્ષો ઉશ્કેરીને તેની સરકાર અને રાજ્યને અસ્થિર કરવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું.
કુકીઓ મોટે ભાગે ડુંગરાળ વિસ્તારોમાં રહેતા ખ્રિસ્તી જાતિઓ છે, જ્યારે મેઈટીસ મેદાનો અને ખીણોમાં રહેતા હિન્દુઓ છે. કુકી જનજાતિ મ્યાનમારની છે. કેટલીક સેટેલાઇટ તસવીરોને ટાંકીને સિંઘે કહ્યું કે ૨૦૦૧માં જે વિસ્તારો મોટાભાગે નિર્જન હતા તે ૧૫ વર્ષ પછી વસવાટ કર્યા. તેમણે કહ્યું કે આ તસવીરો ગેરકાયદે વસાહતોના પુરાવા છે, જે રાજ્યની વસ્તીને બદલી રહી છે. સિંઘે કહ્યું કે માર્ચ ૨૦૨૩માં મણિપુર હાઈકોર્ટના ચુકાદામાં મેઈટી લોકોને અનુસૂચિત જનજાતિનો દરજ્જો આપવાની ભલામણ કરવામાં આવી હતી, જે કુકી લોકોને લાગતું હતું કે તેમના અધિકારો છીનવાઈ રહ્યા છે તેમ છતાં, સિંહની સરકારે કોર્ટના આદેશનો અમલ કર્યો નથી. જેના કારણે હિંસા ફાટી નીકળી હતી.
વિપક્ષ દ્વારા વડાપ્રધાન પર આરોપ લગાવવામાં આવી રહ્યો છે કે તેમણે હિંસાગ્રસ્ત મણિપુરની મુલાકાત લીધી નથી. આના પર સીએમ સિંહે કહ્યું કે ’પીએમનું આગમન કે ન આવવું એ લોકોએ મુદ્દો બનાવ્યો છે. પીએમ ભલે ન આવ્યા હોય, પરંતુ તેમણે પોતાના ગૃહમંત્રીને મોકલ્યા છે. અને વડાપ્રધાન સ્વતંત્રતા દિવસ પર લાલ કિલ્લા પરથી ઘણી વખત મણિપુર વિશે પણ બોલ્યા છે… અને સુરક્ષા, ભંડોળ વગેરેના સંદર્ભમાં જે કંઈ પણ થઈ રહ્યું છે તે તેમના નેતૃત્વમાં થઈ રહ્યું છે. પીએમ માટે જટિલ પરિસ્થિતિમાં આવવું જરૂરી નહોતું.
જ્યારે વિપક્ષે તેમનું રાજીનામું માંગ્યું ત્યારે એન બિરેન સિંહે કહ્યું, ’હું શા માટે રાજીનામું આપું? શું મેં કંઈક ચોરી કર્યું છે? શું મારી સામે કોઈ કૌભાંડ છે? શું મેં રાષ્ટ્ર કે રાજ્ય વિરુદ્ધ કામ કર્યું છે? મેં રાજ્યને ગેરકાયદેસર સ્થળાંતર, ગેરકાયદે અફીણની ખેતીથી બચાવ્યું છે. મારું કામ મણિપુર અને મણિપુરના લોકોનું રક્ષણ કરવાનું છે. (રાજીનામું આપવાનો) કોઈ પ્રશ્ર્ન જ નથી. તેમણે કુકી લોકોની અલગ વહીવટની માંગને પણ ફગાવી દીધી હતી. સીએમએ કહ્યું કે ’મણિપુર એક નાનું રાજ્ય છે, મહેનતુ રાજ્ય છે. આપણા પૂર્વજોનો ૨૦૦૦ વર્ષનો ઈતિહાસ છે. આ રાજ્ય બનાવવા માટે ઘણા બલિદાન આપવામાં આવ્યા હતા. આ રાજ્યને તોડી શકાય નહીં કે અલગ વહીવટ ન થઈ શકે.