- આરબીઆઈના રિપોર્ટ અનુસાર, એકલા એપ્રિલથી ઓગસ્ટ ૨૦૨૩ સુધીમાં રાજસ્થાન સરકારે ૧૨૨૮૮ કરોડ રૂપિયાની લોન લીધી હતી.
જયપુર, રાજસ્થાનમાં જનતાએ ભાજપને શાનદાર જીત અપાવીને રાજ્યની કમાન ભાજપને સોંપી છે. હવે રાજ્યના મુખ્યમંત્રી કોણ હશે તેની ચર્ચા ચાલી રહી છે જે પણ એક-બે દિવસમાં નક્કી થઈ જશે. આવી સ્થિતિમાં એવું કહી શકાય કે રાજસ્થાનમાં ભાજપમાંથી કોઈ પણ ચહેરો મુખ્યમંત્રી બને, પરંતુ તેની સાથે તેને મોટી લોનની ભેટ પણ મળશે. આરબીઆઈએ એક રિપોર્ટ જાહેર કર્યો છે જે મુજબ રાજસ્થાન દેવાના દલદલમાં ખરાબ રીતે ફસાઈ ગયું છે.
આ અઠવાડિયે રાજ્યના નાણા વિભાગને મોકલવામાં આવેલ આરબીઆઈ (રિઝર્વ બેંક)નો ચેતવણી પત્ર આ વાત કહી રહ્યો છે. આના પરથી અંદાજ લગાવી શકાય છે કે, વિભાગના ઉચ્ચ અધિકારીઓએ રાજ્યને કેટલી ઝડપે દેવાની દલદલમાં ધકેલી દીધું છે. હકીક્તમાં, ૭ ડિસેમ્બરે આરબીઆઈએ નાણા વિભાગને એક પત્ર લખીને ચેતવણી આપી હતી કે તે નિર્ધારિત મર્યાદા કરતાં વધુ લોન ન લે. અગાઉ, નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩ અને ૨૩-૨૪ના ચારેય ત્રિમાસિક ગાળામાં રાજસ્થાનને આપવામાં આવેલી લોન મર્યાદાને અવગણીને, નાણા વિભાગના અધિકારીઓએ માર્કેટ લોન લીધી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે દર વર્ષે આરબીઆઈ દેશના તમામ રાજ્યોને ત્રિમાસિક લોન મર્યાદા જારી કરે છે. આમાં રાજસ્થાને ચારમાંથી ત્રણ ત્રિમાસિક ગાળામાં તેની નિર્ધારિત મર્યાદાથી વધુ બજારમાંથી લોન લીધી છે.
આરબીઆઈના રિપોર્ટ અનુસાર, એકલા એપ્રિલથી ઓગસ્ટ ૨૦૨૩ સુધીમાં રાજસ્થાન સરકારે ૧૨૨૮૮ કરોડ રૂપિયાની લોન લીધી હતી. ૨૦૨૨-૨૩ દરમિયાન રાજસ્થાન રાજ્યનું દેવું વધીને રૂ. ૫,૩૭,૦૧૩ કરોડ થયું છે. એક વર્ષ પહેલા રાજસ્થાન પર દેવાનો બોજ રૂ. ૪,૫૮,૦૮૯ કરોડ હતો, જે ચૂંટણી વર્ષમાં વધીને રૂ. ૫,૩૭,૦૧૩ થયો હતો. એટલે કે એક વર્ષમાં દેવાનો બોજ લગભગ ૧૮ થી ૨૦ ટકા વધ્યો. સરકારી યોજનાઓ પર થતો ખર્ચ પણ દેવા પાછળનું મુખ્ય કારણ માનવામાં આવે છે. નવી સરકાર પર યોજનાઓ ચાલુ રાખવા અને પહેલા કરતા વધુ સારી કામગીરી કરવાનું દબાણ છે. આવી સ્થિતિમાં રાજ્યની આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો કરવો ખૂબ જ પડકારજનક બની રહેશે.