બાંગ્લાદેશના પૂર્વ વડાપ્રધાન શેખ હસીનાએ તેમની સરકારના પતન માટે અમેરિકાને જવાબદાર ઠેરવ્યું છે. હસીનાએ આરોપ મૂક્યો છે કે અમેરિકાને સેન્ટ માટન ટાપુ ન સોંપવાને કારણે તેને સત્તા પરથી બેદેખલ થવું પડ્યું, જે તેને બંગાળની ખાડીમાં તેનું વર્ચસ્વ સ્થાપિત કરી કરવામાં સક્ષમ બનાવતે. તેમણે બાંગ્લાદેશી નાગરિકોને કટ્ટરવાદીઓ દ્વારા ગેરમાર્ગે ન દોરાઈ જવાની અપીલ કરી છે. જણાવી દઈએ કે શેખ હસીના હાલ ભારતમાં છે.
અહેવાલ અનુસાર, પોતાના નજીકના સહયોગીઓ દ્વારા મોકલવામાં આવેલા સંદેશમાં હસીનાએ કહ્યું, ’મેં રાજીનામું એટલા માટે આપ્યું કે મારે મૃતદેહોનું સરઘસ ન જોવું પડે. તેઓ વિદ્યાર્થીઓની લાશો પર સત્તામાં આવવા માંગતા હતા, પરંતુ મેં આની મંજૂરી ન આપી, મેં વડા પ્રધાન પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું. જો મેં સેન્ટ માર્ટીન ટાપુની સાર્વભૌમત્વ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સને સોંપી દીધી હોત અને તેને બંગાળની ખાડીમાં તેનું વર્ચસ્વ સ્થાપિત કરવાની મંજૂરી આપી હોત તો હું સત્તામાં રહી શકી હોત. હું મારા દેશના લોકોને વિનંતી કરું છું, કૃપા કરીને કટ્ટરપંથીઓ દ્વારા ગેરમાર્ગે દોરશો નહીં.’
એક અહેવાલમાં શેખ હસીનાને ટાંકીને જણાવ્યું કે, ’જો હું દેશમાં રહી હોત તો વધુ જીવો ગયા હોત, અને વધુ સંસાધનો અને જાહેર મિલક્તોને નુક્સાન થયું હોત. મેં દેશ છોડવાનો ખૂબ જ મુશ્કેલ નિર્ણય લીધો. હું તમારી નેતા બની કારણ કે તમે મને ચૂંટી, તમે મારી તાકાત હતા. મારી પાર્ટી આવામી લીગના ઘણા નેતાઓ માર્યા ગયા છે, કાર્યકરોને પરેશાન કરવામાં આવી રહ્યા છે અને તેમના ઘરોમાં તોડફોડ કરવામાં આવી રહી છે અને આગ લગાડવામાં આવી રહી છે તેવા સમાચાર મળ્યા બાદ મારું હૃદય રડી રહ્યું છે. અલ્લાહની રહેમતથી હું જલ્દી જ પાછી ફરીશ. પડકારો સામે લડીને આવામી લીગ વારંવાર ઉભી થઈ છે. હું હંમેશા બાંગ્લાદેશના ભવિષ્ય માટે પ્રાર્થના કરીશ, જે રાષ્ટ્રનું સ્વપ્ન મારા મહાન પિતાએ જોયું હતું અને તેના માટે પ્રયત્ન કર્યો. જે દેશ માટે મારા પિતા અને પરિવારે પોતાનો જીવ આપ્યો.’
નોકરીના ક્વોટા પર વિદ્યાર્થીઓના વિરોધનો ઉલ્લેખ કરતા હસીનાએ કહ્યું, ’હું બાંગ્લાદેશના યુવા વિદ્યાર્થીઓને આ વાત પુનરોચ્ચાર કરવા માંગુ છું. મેં તને ક્યારેય રઝાકર નથી કહ્યા. ઉલટાનું તને ઉશ્કેરવા માટે મારા શબ્દોને તોડી-મરોડીને રજૂ કરવામાં આવ્યા. હું તમને તે દિવસનો સંપૂર્ણ વીડિયો જોવાની વિનંતી કરું છું. કાવતરાખોરોએ તમારી નિર્દોષતાનો લાભ ઉઠાવ્યો અને દેશને અસ્થિર કરવા માટે તમારો ઉપયોગ કર્યો. જણાવી દઈએ કે હસીનાએ ૫ ઓગસ્ટની સાંજે બાંગ્લાદેશ છોડીને ભારતમાં શરણ લેવી પડી હતી. અનામત વિરોધી આંદોલન પહેલા હસીનાએ એપ્રિલમાં સંસદમાં કહ્યું હતું કે અમેરિકા તેમના દેશમાં સત્તા પરિવર્તનની રણનીતિ પર કામ કરી રહ્યું છે.
શેખ હસીનાએ કહ્યું હતું કે, ’તે લોકશાહીનો નાશ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે અને એવી સરકાર લાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે જેનું કોઈ લોક્તાંત્રિક અસ્તિત્વ જ નહીં હોય.’ એક અહેવાલમાં સૂત્રોને ટાંકીને જણાવવામાં આવ્યું છે કે સરકારી નોકરીઓમાં અનામતનો વિરોધ કરતી વખતે કથિત રીતે હંગામો મચાવનારા તોફાનીઓ વાસ્તવમાં વિદેશી દળોના પ્યાદાં હતા, જેઓ બાંગ્લાદેશમાં ’શાસન પરિવર્તન’ની યોજના બનાવી રહ્યા હતા. હસીનાના નજીકના આવામી લીગના કેટલાક નેતાઓએ પણ ઢાકામાં સત્તા પરિવર્તન માટે અમેરિકાને જવાબદાર ગણાવ્યું છે. તેમનું કહેવું છે કે આની પાછળ મે મહિનામાં ઢાકાની મુલાકાત લેનાર વરિષ્ઠ અમેરિકન રાજદ્વારીનો હાથ છે.
આવામી લીગના નેતાઓએ આરોપ લગાવ્યો છે કે અમેરિકન રાજદ્વારીઓ શેખ હસીના પર ચીન વિરુદ્ધ પહેલ કરવા માટે દબાણ કરી રહ્યા હતા. હસીનાની પાર્ટીના એક નેતાએ બાંગ્લાદેશમાં યુએસ એમ્બેસેડર પીટર હાસ પર બાંગ્લાદેશ નેશનાલિસ્ટ પાર્ટી (મ્દ્ગઁ)ની તરફેણ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. હાસે જુલાઈમાં તેમનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કર્યો હતો. અમેરિકી સરકાર માનવ અધિકાર અને ચૂંટણી પ્રક્રિયાને લઈને શેખ હસીના અને તેમની પાર્ટીની સતત ટીકા કરી રહી હતી. યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટે આ વર્ષે જાન્યુઆરીમાં એક નિવેદનમાં કહ્યું હતું કે બાંગ્લાદેશમાં યોજાયેલી સામાન્ય ચૂંટણીઓ મુક્ત અને ન્યાયી ન હતી કારણ કે તેમાં તમામ પક્ષોએ ભાગ લીધો ન હતો.
રશિયાના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા મારિયા ઝખારોવાએ ૧૫ ડિસેમ્બર ૨૦૨૩ના રોજ ઓચિંતી પ્રેસ બ્રીફિંગમાં કહ્યું હતું કે જો શેખ હસીના આગામી ચૂંટણીમાં સત્તામાં આવશે તો અમેરિકા તેમની સરકારને ઉથલાવી દેવા માટે તેની તમામ શક્તિઓનો ઉપયોગ કરશે. તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે બાંગ્લાદેશમાં સત્તા પરિવર્તન લાવવા માટે અમેરિકા ’અરબ સ્પ્રિંગ’ જેવી અરાજક સ્થિતિ ઊભી કરશે. જણાવી દઈએ કે એક દાયકા પહેલા પશ્ર્ચિમ એશિયા (મય પૂર્વ)માં ’અરબ સ્પ્રિંગ’ની આગેવાની શરૂઆતમાં યુનિવસટી, કોલેજ અને શાળાના વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જે ટ્યુનિશિયાથી શરૂ થઈ હતી અને ધીમે ધીમે આ ક્ષેત્રના ઘણા દેશોમાં ફેલાઈ ગઈ.