વિશ્વના સૌથી મોટા ચોખા નિકાસકાર ભારત દ્વારા ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધના કારણે ઘણા દેશોની મુશ્કેલીઓ વધી છે. ગયા અઠવાડિયે જ એવા અહેવાલ આવ્યા હતા કે સિંગાપોર, ઇન્ડોનેશિયા અને ફિલિપાઇન્સે ભારતને ચોખાના નિકાસ પ્રતિબંધમાં છૂટછાટ આપવા અપીલ કરી છે. હવે ભારતે સિંગાપોરમાં ચોખાની નિકાસને મંજૂરી આપવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ અંગેનો ઔપચારિક આદેશ ટૂંક સમયમાં જાહેર કરવામાં આવશે.
વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું છે કે સિંગાપોર સાથેના વિશેષ સંબંધોને ધ્યાનમાં રાખીને ભારતે તેની ખાદ્ય સુરક્ષા જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે ચોખાની નિકાસને મંજૂરી આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
મંગળવારે વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા અરિંદમ બાગચીએ મીડિયાના એક પ્રશ્નના જવાબમાં કહ્યું હતું કે, ભારત અને સિંગાપોર વચ્ચે ખૂબ જ નજીકની વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી છે જે સામાન્ય હિતો, આર્થિક સંબંધો અને લોકો વચ્ચેના સંબંધો દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. આ ખાસ સંબંધને ધ્યાનમાં રાખીને ભારતે સિંગાપોરની ખાદ્ય સુરક્ષા જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા ચોખાની નિકાસને મંજૂરી આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે. વધુમાં કહ્યું કે આ અંગેનો ઔપચારિક આદેશ ટૂંક સમયમાં જાહેર કરવામાં આવશે.
મોદી સરકારે સ્થાનિક ભાવને અંકુશમાં લેવા અને સ્થાનિક ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે 20 જુલાઈથી બિન-બાસમતી સફેદ ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. આ પ્રતિબંધ બાસમતી ચોખા અને બાફેલા ચોખા પર ન હતો. પરંતુ હવે સરકારે બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પણ કેટલાક નિયંત્રણો લાદી દીધા છે. 27 ઓગસ્ટના રોજ, સરકારે જણાવ્યું હતું કે 1,200 ડોલર પ્રતિ ટનના ભાવે બાસમતી ચોખાની નિકાસ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.
રવિવારે, સરકારે કહ્યું કે તેને ચોખા(બિન બાસમતી)ની ગેરકાયદેસર નિકાસ અંગે ઘણા અહેવાલો મળ્યા છે. સરકારે કહ્યું કે બિન-બાસમતી ચોખાને ખોટી રીતે વર્ગીકરણ કરીને વિદેશ મોકલવામાં આવી રહ્યા છે. સરકારે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે અમારા ધ્યાન પર લાવવામાં આવ્યું છે કે બિન-બાસમતી સફેદ ચોખા પરબોઈલ્ડ ચોખા અને બાસમતી ચોખાના HS કોડ હેઠળ નિકાસ કરવામાં આવે છે. ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધને કારણે ભારતીય ચોખા પર નિર્ભર દેશોની હાલત ખરાબ થઈ છે.
જુલાઈમાં, જ્યારે સમાચાર આવ્યા કે ભારત સરકારે બિન-બાસમતી સફેદ ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે, ત્યારે અમેરિકા, ઑસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા વગેરે દેશોમાં લોકોએ ચોખાની ખરીદી શરૂ કરી હતી. લોકોમાં વાત ફેલાઈ ગઈ કે ચોખા ટૂંક સમયમાં મોંઘા થઈ જશે. જેના કારણે લોકોએ સુપરસ્ટોર અને દુકાનોમાંથી ચોખાના અનેક પેકેટ ખરીદીને સ્ટોર કરવા માંડ્યા હતા.
અમેરિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને કેનેડાના સોશિયલ મીડિયા પર આવા ઘણા વીડિયો વાયરલ થયા હતા જેમાં લોકો ચોખા ખરીદવા માટે લાંબી લાઈનોમાં ઉભા લોકો જોવા મળ્યા હતા. તેને ધ્યાનમાં રાખીને દુકાનોએ ચોખા ખરીદવાની મર્યાદા પણ નક્કી કરી હતી.
બિન-બાસમતી સફેદ ચોખા પર પ્રતિબંધથી વૈશ્વિક સ્તરે ચોખાના ભાવમાં વધારો થયો છે. ઘણા દેશોમાં ચોખાની અછત છે અને તેઓ ચોખાના ભાવ વધારાથી ખૂબ જ ચિંતિત છે. સિંગાપોર, ઈન્ડોનેશિયા અને ફિલિપાઈન્સની જેમ ભૂટાન અને મોરેશિયસે પણ ભારતને નિકાસ પ્રતિબંધને દૂર કરવા વિનંતી કરી હતી. ઓગસ્ટની શરૂઆતમાં ભૂટાને ભારતને 90 હજાર ટન ચોખા માટે વિનંતી કરી હતી.
આ પછી, ગયા અઠવાડિયે સમાચાર આવ્યા કે ભારત ભૂટાનમાં બિન-બાસમતી સફેદ ચોખાની નિકાસ કરશે. અહેવાલો અનુસાર, ભારત માનવતાવાદી સહાય તરીકે ભૂટાનને 79,000 ટન નોન-બાસમતી સફેદ ચોખાની નિકાસ કરશે. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભારત મોરેશિયસને 14,000 ટન નોન-બાસમતી સફેદ ચોખા મોકલશે. ચોખાનો સૌથી મોટો નિકાસકાર ભારત લગભગ 125 દેશોમાં ચોખાની નિકાસ કરે છે.