વિશ્ર્વમાં સૌથી વધુ પ્લાસ્ટિક કચરો ભારતમાં ઉત્પન્ન થાય છે. અહીં એક વર્ષમાં ૧૦.૨ મિલિયન ટન પ્લાસ્ટિક કચરો ઉત્પન્ન થાય છે, જે પ્લાસ્ટિક કચરાના બીજા સૌથી મોટા ઉત્પાદક કરતાં બમણા કરતાં વધુ છે. યુકેની યુનિવસટી ઓફ લીડ્સના સંશોધકોના જણાવ્યા અનુસાર, વિશ્ર્વ દર વર્ષે ૫૭ મિલિયન ટન પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ ઉત્પન્ન કરે છે અને તેને સૌથી ઊંડા મહાસાગરોથી લઈને સૌથી ઊંચા પર્વતીય શિખરો અને લોકોના શરીરની અંદર ફેલાવે છે. આ અભ્યાસ મુજબ, આ ૫૭ મિલિયન ટન પ્લાસ્ટિકના કચરામાંથી બે તૃતીયાંશ કરતાં વધુ ગ્લોબલ સાઉથમાંથી આવે છે.
આ અભ્યાસના લેખક કોસ્ટાસ વેલિસના જણાવ્યા અનુસાર, દર વર્ષે વિશ્ર્વમાં એટલો પ્લાસ્ટિક કચરો પેદા થાય છે કે તે ન્યૂયોર્ક સિટીના સેન્ટ્રલ પાર્કમાં આવેલી એમ્પાયર સ્ટેટ બિલ્ડિંગની ઊંચાઈ સુધી પહોંચી શકે છે. પ્લાસ્ટિકના કચરાથી વિશ્ર્વને ભરવા માટે દર વર્ષે પૂરતું પ્રદૂષણ થાય છે. સંશોધકોએ અભ્યાસ માટે વિશ્ર્વભરના ૫૦ હજારથી વધુ શહેરો અને નગરોમાં સ્થાનિક રીતે ઉત્પાદિત કચરાની તપાસ કરી હતી. અભ્યાસના પરિણામો બુધવારે નેચર જર્નલમાં પ્રકાશિત થયા હતા.
અભ્યાસમાં એવા પ્લાસ્ટિકની તપાસ કરવામાં આવી હતી જે ખુલ્લા વાતાવરણમાં સમાપ્ત થાય છે, જે લેન્ડફિલમાં સમાપ્ત થાય છે અથવા યોગ્ય રીતે ભસ્મીભૂત થાય છે. વિશ્ર્વની ૧૫ ટકા વસ્તીમાંથી પ્લાસ્ટિક કચરો એકત્ર કરવામાં અને તેનો નિકાલ કરવામાં સરકારો નિષ્ફળ જાય છે. અભ્યાસના લેખકોએ જણાવ્યું હતું કે દક્ષિણપૂર્વ એશિયા અને સબ-સહારન આફ્રિકામાં સૌથી વધુ પ્લાસ્ટિક કચરાના ઉત્પાદન પાછળનું આ મુખ્ય કારણ છે. આ ૧૫ ટકા વસ્તીમાં ભારતના ૨૫.૫ કરોડ લોકોનો સમાવેશ થાય છે.
કોસ્ટાસ વેલિસના જણાવ્યા મુજબ, લાગોસ વિશ્ર્વના અન્ય શહેરો કરતાં વધુ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ ઉત્સર્જન કરે છે. આ સિવાય નવી દિલ્હી, લુઆન્ડા, અંગોલા, કરાચી અને ઇજિપ્તના કૈરો પણ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષિત કરનારા ટોચના દેશોમાં સામેલ છે.
ભારત પછી નાઈજીરિયા અને ઈન્ડોનેશિયામાં સૌથી વધુ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ ફેલાય છે. વેલિસે કહ્યું કે પ્રદૂષણ માટે મોટાભાગે મુખ્ય વિલન તરીકે જોવામાં આવતું ચીન આ મામલે ચોથા સ્થાને છે, પરંતુ તે કચરો ઘટાડવામાં જબરદસ્ત પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. અન્ય ટોચના પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષકો પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, રશિયા અને બ્રાઝિલ છે. અભ્યાસના ડેટા અનુસાર, આ આઠ દેશો વિશ્ર્વના અડધાથી વધુ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ માટે જવાબદાર છે.અભ્યાસ મુજબ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ૫૨,૫૦૦ ટનથી વધુ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ સાથે યાદીમાં ૯૦મા ક્રમે છે જ્યારે યુકે લગભગ ૫,૧૦૦ ટન સાથે ૧૩૫મા ક્રમે છે. વર્ષ ૨૦૨૨ માં, વિશ્ર્વના મોટાભાગના દેશો મહાસાગરો સહિત પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ પર પ્રથમ કાયદેસર રીતે બંધનર્ક્તા સંધિ કરવા સંમત થયા હતા. અંતિમ સંધિ વાટાઘાટો નવેમ્બરમાં દક્ષિણ કોરિયામાં થશે.