- ૨૦૧૪માં નરેન્દ્ર મોદી સરકાર બન્યા બાદ છેલ્લા ૧૦ વર્ષમાં કંઈક ખોટું થયું છે.
નવીદિલ્હી, કોંગ્રેસના નેતા હોવા ઉપરાંત, મણિશંકર ઐયરને એક વિદ્વાન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે જેમણે ઘણા દેશોમાં રાજદ્વારી તરીકે સેવા આપી છે. પૂર્વ ભારતીય રાજદ્વારી પાકિસ્તાનમાં રાજદૂત પણ રહી ચૂક્યા છે. પાકિસ્તાનમાં સામાન્ય ચૂંટણી ૨૦૨૪ને લઈને ચાલી રહેલી ચર્ચાઓ વચ્ચે, મણિશંકર ઐયરે આ દેશની આતિથ્યની ખૂબ પ્રશંસા કરી છે. તેમણે કહ્યું કે અન્ય કોઈ દેશમાં તેમનું આટલા ખુલ્લા દિલથી સ્વાગત કરવામાં આવ્યું નથી. તમને જણાવી દઈએ કે અય્યરે પૂર્વ વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીના કાર્યકાળ દરમિયાન પાકિસ્તાનમાં રાજદ્વારી તરીકે સેવા આપી હતી.
પાકિસ્તાનથી પ્રકાશિત ડોન અખબારના અહેવાલ મુજબ, અય્યરે કહ્યું કે પાકિસ્તાન સાથે સંબંધિત તેમનો અનુભવ જરા અલગ છે. તેમણે કહ્યું, ’પાકિસ્તાનીઓ એવા લોકો છે જે કદાચ બીજી તરફ વધુ પડતી પ્રતિક્રિયા આપે છે. જો આપણે મૈત્રીપૂર્ણ વર્તન કરીએ છીએ, તો તેમની બાજુથી પણ ખૂબ મૈત્રીપૂર્ણ વર્તન છે. અય્યરના મતે, જો કોઈ પક્ષ પાકિસ્તાન પ્રત્યે દુશ્મનાવટભર્યું વર્તન કરે છે, તો પાકિસ્તાન તરફથી વધુ પ્રતિકૂળ અને આક્રમક જવાબ આવે છે.
અય્યર ફૈઝ મહોત્સવમાં હાજરી આપવા માટે લાહોરના અલહમરા પહોંચ્યા હતા. ડોનના અહેવાલ અનુસાર, કાર્યક્રમના બીજા દિવસે ભારત અને પાકિસ્તાનના સંબંધો પર ચર્ચા દરમિયાન તેમણે કહ્યું કે તેમને ક્યારેય એવા કોઈ દેશમાં જવાની તક નથી મળી જ્યાં તેમનું પાકિસ્તાનની જેમ ખુલ્લા હાથે અને ઉષ્માથી સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હોય.
કરાચીમાં કોન્સ્યુલ જનરલ તરીકેના તેમના દિવસોને યાદ કરતાં અય્યરે કહ્યું કે દરેક જણ તેમની અને તેમની પત્નીની કાળજી લેવા આતુર છે. ૪૬ વર્ષ જૂની ઘટનાઓને યાદ કરીને રોમાંચિત થયેલા અય્યરે કહ્યું કે તેમણે તેમના પુસ્તક મેમોઇર્સ ઓફ એ મેવેરિકમાં ઘણી ઘટનાઓ વિશે વિગતવાર લખ્યું છે. આ પુસ્તકમાં પાકિસ્તાનની છબી મોટા ભાગના ભારતીયોની કલ્પના કરતા સાવ અલગ દેશ તરીકે ઉભરી આવી છે.
બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો સુધરવાની સંભાવનાઓ પર કોંગ્રેસના નેતા અય્યરે કહ્યું કે સદ્ભાવનાની જરૂર હતી, પરંતુ ૨૦૧૪માં નરેન્દ્ર મોદી સરકાર બન્યા બાદ છેલ્લા ૧૦ વર્ષમાં કંઈક ખોટું થયું છે. ડૉન અખબારના અહેવાલ મુજબ, અય્યરે કહ્યું, એવી અપેક્ષા રાખવી મૂર્ખતાભરી છે કે જે સરકાર ભારતમાં હિન્દુત્વની અવાજની હિમાયતી છે (હિંદુત્વ સ્થાપના) પાકિસ્તાન સાથે વાત કરવા માંગશે.
ઐય્યરના કહેવા પ્રમાણે, ’હું પાકિસ્તાનના લોકોને માત્ર એટલું જ કહેવા માંગુ છું કે તેઓ યાદ રાખે કે વડાપ્રધાન મોદીને ક્યારેય એક તૃતિયાંશથી વધુ વોટ મળ્યા નથી, પરંતુ અમારી સિસ્ટમ એવી છે કે જો તેમની પાસે એક તૃતિયાંશ વોટ હોય તો. તેની પાસે બેઠકો છે કેસમાં બે તૃતીયાંશ મત છે. ડોનના અહેવાલ મુજબ, પૂર્વ રાજદ્વારી અય્યરે ભારતની મોટાભાગની સામાન્ય જનતાનું પાકિસ્તાન પ્રત્યે નરમ વલણ હોવાનું જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે, બે તૃતીયાંશ ભારતીયો તમારી (પાકિસ્તાનીઓ) તરફ આવવા તૈયાર છે.
તમને જણાવી દઈએ કે જાન્યુઆરી ૨૦૧૬થી ભારત અને પાકિસ્તાનના સંબંધોમાં કડવાશ છે. ભારતે આતંકવાદ સામે કડકાઈ દાખવી અને પાકિસ્તાનમાં સજકલ સ્ટ્રાઈક કરી. અગાઉ પાકિસ્તાને આતંકવાદીઓને ટેકો આપીને ભારતીય સૈન્ય ઠેકાણાઓ પર અનેક આતંકી હુમલા કર્યા હતા. જેના કારણે ભારત અને પાકિસ્તાનના સંબંધો બગડ્યા હતા. ભારતે સ્પષ્ટ સંદેશો આપ્યો છે કે પાકિસ્તાન સાથે વાતચીત થઈ શકે નહીં. આતંકવાદ અને મંત્રણા એક્સાથે ન ચાલી શકે.
નોંધનીય છે કે મણિશંકર ઐયર ડિસેમ્બર ૧૯૭૮ થી જાન્યુઆરી ૧૯૮૨ સુધી કરાચીમાં ભારતના કોન્સલ જનરલ તરીકે તૈનાત હતા. ૧૯૮૯ માં, અય્યરે ભારતીય વિદેશ સેવાની પ્રતિષ્ઠિત નોકરીમાંથી રાજીનામું આપવાનું નક્કી કર્યું અને તેમની રાજકીય ઇનિંગ્સ શરૂ કરવા કોંગ્રેસ પાર્ટીમાં જોડાયા.મણિશંકર ઐયર તેમના વિવાદાસ્પદ નિવેદનો માટે જાણીતા છે. ૨૦૧૭ની ગુજરાત વિધાનસભા ચૂંટણી દરમિયાન મણિશંકર ઐયરે પીએમ મોદી વિરુદ્ધ અપમાનજનક ટિપ્પણી કરી હતી. આ અંગે ઘણો વિવાદ થયો હતો. તેમના નિવેદનથી દૂર રહીને કોંગ્રેસે તેમને સસ્પેન્ડ કર્યા હતા. બાદમાં તેણે પોતાના નિવેદન બદલ માફી માંગવી પડી હતી.