ઇસ્લામાબાદ, પાકિસ્તાનની સર્વોચ્ચ અદાલતે પોતાના એક નિર્ણયથી વિદાય લઈ રહેલા વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફની આશાઓને ફટકો આપ્યો છે. આ સાથે તેમના મોટા ભાઈ અને પાકિસ્તાનના પૂર્વ પીએમ નવાઝ શરીફની ફરીથી વડાપ્રધાન બનવાની ઈચ્છાઓ પર પણ પાણી ફરી વળ્યું છે. સર્વસંમત નિર્ણયમાં, પાકિસ્તાનની સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે તેના નિર્ણયોની સમીક્ષા કરવાની પ્રક્રિયામાં સુધારો કરતા કાયદાને ફગાવી દીધો હતો. આ નિર્ણય ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન નવાઝ શરીફની જાહેર હોદ્દા રાખવાથી તેમની આજીવન ગેરલાયકાતને પડકારવાની છેલ્લી આશાઓને પણ નષ્ટ કરે છે.
ચીફ જસ્ટિસ ઉમર અતા બંદિયાલની આગેવાની હેઠળની સર્વોચ્ચ અદાલતની ત્રણ સભ્યોની બેન્ચે ચુકાદામાં કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટ (ચુકાદાઓ અને આદેશોની સમીક્ષા) અધિનિયમ-૨૦૨૩ ગેરબંધારણીય છે. કોર્ટે ૮૭ પાનાના આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે, સંસદ સુપ્રીમ કોર્ટના અધિકારક્ષેત્ર અને સત્તાઓને લગતી કોઈપણ બાબત પર કાયદો બનાવી શક્તી નથી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેમાં કોઈ શંકા નથી કે બંધારણનું અર્થઘટન કરવાનો અધિકાર સંપૂર્ણ છે. ત્યારથી તે તેની સાથે છે. પાકિસ્તાનની સુપ્રીમ કોર્ટ. છ સુનાવણી બાદ સુપ્રીમ કોર્ટે ૧૯ જૂને પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખ્યો હતો.
પાકિસ્તાન સરકારે મે મહિનામાં તેને તેના મૂળ અધિકારક્ષેત્ર હેઠળ સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા દોષિત ઠેરવવામાં આવેલી સજા સામે અપીલ દાખલ કરવાનો અધિકાર આપવા માટે કાયદો ઘડ્યો હતો. નવાઝ શરીફ, આઉટગોઇંગ વડા પ્રધાન શેહબાઝ શરીફના મોટા ભાઈ, ૨૦૧૭ માં સર્વોચ્ચ અદાલતની પાંચ જજની બેન્ચ દ્વારા ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેઓ અપીલ દાખલ કરી શક્યા ન હતા કારણ કે સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાને પડકારવા માટે કોઈ કાયદો ન હતો. નવાઝ (૭૩)ને ૨૦૧૮માં સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદા બાદ જાહેર પદ પર રહેવા માટે આજીવન અયોગ્ય ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન નવેમ્બર ૨૦૧૯ થી તબીબી સારવાર માટે લંડનમાં છે, જ્યારે પાકિસ્તાનની અદાલતે તેમને ચાર અઠવાડિયાની રાહત આપી હતી.
સુપ્રીમ કોર્ટના આ નિર્ણયથી નવાઝ શરીફ ક્યારેય પાકિસ્તાનના પીએમ બની શકશે નહીં. કારણ કે તેમની પાસે હવે ફરીથી અપીલ કરવાનો અધિકાર નથી. આવી સ્થિતિમાં, તે આજીવન આવા જાહેર પદ પર રહેવા માટે અયોગ્ય રહેશે. લંડન જતા પહેલા પાકિસ્તાનના ત્રણ વખત વડાપ્રધાન રહી ચૂકેલા નવાઝ અલ-અઝીઝિયા ભ્રષ્ટાચાર કેસમાં લાહોરની કોટ લખપત જેલમાં સાત વર્ષની જેલની સજા ભોગવી રહ્યા હતા. સુપ્રીમ કોર્ટે આર્ટિકલ -૬૨ હેઠળ નેતા જહાંગીર તારીનને પણ ગેરલાયક ઠેરવ્યા હતા. જિયો ન્યૂઝના અહેવાલો અનુસાર જો આજેનો ચુકાદો અરજદારોની તરફેણમાં આવ્યો હોત તો બંને નેતાઓને તેમની ગેરલાયકાતને પડકારવાની તક મળી હોત. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ઉમર અતા બંદિયાલની આગેવાની હેઠળની સર્વોચ્ચ અદાલતની ત્રણ ન્યાયાધીશોની બેન્ચે વિવાદાસ્પદ કાયદાને પડકારતી અનેક અરજીઓ પર સુનાવણી કર્યા બાદ આ ચુકાદો સંભળાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું, “આ સારી પ્રથા નથી કે અદાલતો સંસદના કામકાજમાં વારંવાર દખલ કરે અને એવા નિર્ણયો આપે જેનાથી તેની સ્વતંત્રતાને નુક્સાન થાય.
જસ્ટિસ એજાઝુલ અહેસાન અને જસ્ટિસ મુનીબ અખ્તર પણ આ બેંચનો ભાગ હતા. વિગતવાર ચુકાદામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કાયદો ગેરબંધારણીય તેમજ સંસદની કાયદાકીય ક્ષમતાની બહાર છે. તે મુજબ, તે રદબાતલ અને રદબાતલ તરીકે અલગ રાખવામાં આવ્યું છે અને તેની કોઈ કાનૂની અસર રહેશે નહીં, આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે. કોર્ટે કહ્યું કે આ કાયદો સર્વોચ્ચ અદાલતના અધિકારક્ષેત્ર અને સત્તાના સામાન્ય કાયદામાં દખલ કરવાનો પ્રયાસ છે. કાયદા પર પ્રહાર કરતા કોર્ટ પર પ્રતિક્રિયા આપતા પૂર્વ કાયદા મંત્રી આઝમ નઝીર તરારે જિયો ન્યૂઝને કહ્યું કે આ નિર્ણય દુર્ભાગ્યપૂર્ણ હતો. કાયદાને રદબાતલ જાહેર કર્યા પછી નવાઝ શરીફના ભાવિ વિશે પૂછવામાં આવતા, તેમણે કહ્યું કે ચુકાદાનો પાકિસ્તાન મુસ્લિમ લીગ-નવાઝના સર્વોચ્ચ નેતાની ગેરલાયકાતના કેસ પર કોઈ અસર થશે નહીં.
પંજાબ અને ખૈબર-પખ્તુનખ્વા પ્રાંતમાં ચૂંટણી યોજવા અંગે મતભેદોને કારણે વહીવટી તંત્ર અને ન્યાયતંત્ર વચ્ચે તણાવ વધ્યો ત્યારે કાયદો લાવવામાં આવ્યો હતો. મુખ્ય ન્યાયાધીશ બાંદિયાલ સુઓ મોટુ કામ કરી રહ્યા હોવાથી, સરકારે ઉતાવળમાં તેમની વિવેકાધીન સત્તાઓને સુઓ મોટુ કરવા માટે ઘટાડી દીધી હતી અને આવી બાબતોને આગળ વધારવા માટે ન્યાયાધીશોની પેનલની રચના કરી હતી. કાયદો પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. કાયદાએ સુઓ મોટુ અધિકારક્ષેત્ર હેઠળ અદાલતો દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો સામે સમીક્ષાનો અવકાશ પણ વિસ્તૃત કર્યો અને આવા નિર્ણયોથી પ્રભાવિત તમામ લોકો દ્વારા અપીલ દાખલ કરવાની મંજૂરી આપી.