પટણા હાઈકોર્ટ તરફથી નીતિશ સરકારને મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. હાઇકોર્ટે રાજ્ય સરકારના તે નિર્ણયને રદ કર્યો છે, જેમાં જાતિ ગણતરી બાદ અનામત મર્યાદા ૫૦ ટકાથી વધારીને ૬૫ ટકા કરવાનો નિર્ણય લેવાયો હતો. પટના હાઈકોર્ટે અનામત મર્યાદા વધારવાના રાજ્ય સરકારના નિર્ણયને રદ કરી દીધો છે.
બિહાર સરકારે જાતિ ગણતરી પછી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને સરકારી નોકરીઓમાં એસસી એસટી ઇબીસી અને અન્ય પછાત વર્ગોને આપવામાં આવેલ ૬૫ ટકા અનામતને પડકારતી અરજીઓ પર સુનાવણી કરી અને રાજ્ય સરકારના આ નિર્ણયને રદ કરવાનો આદેશ પસાર કર્યો. આ મામલાની અરજીઓ પર ૧૧ માર્ચે સુનાવણી કરવામાં આવી હતી અને નિર્ણય સુરક્ષિત રાખવામાં આવ્યો હતો. ચીફ જસ્ટિસ કેવી ચંદ્રનની બેન્ચે લાંબી સુનાવણી હાથ ધરી હતી.
રાજ્ય સરકાર વતી એડવોકેટ જનરલ પીકે શાહીએ દલીલો દરમિયાન કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે રાજ્ય સરકારે આ વર્ગોના પૂરતા પ્રતિનિધિત્વના અભાવે આ અનામત આપી છે. સરકારે આ અનામત પ્રમાણસરના આધારે નથી આપ્યું. અરજીઓમાં રાજ્ય સરકાર દ્વારા ૯ નવેમ્બર, ૨૦૨૩ના રોજ પસાર કરાયેલા કાયદાને પડકારવામાં આવ્યો હતો. આ કાયદા હેઠળ, એસસી એસટી ઇબીસી અને અન્ય પછાત વર્ગોને ૬૫ ટકા અનામત આપવામાં આવી હતી, જ્યારે સરકારી સેવામાં સામાન્ય વર્ગના ઉમેદવારો માટે માત્ર ૩૫ ટકા જ જગ્યાઓ આપી શકાતી હતી.
એડવોકેટ દિનુ કુમારે અગાઉની સુનાવણીમાં કોર્ટને કહ્યું હતું કે સામાન્ય શ્રેણીમાં ઈઉજી માટે ૧૦ ટકા આરક્ષણ રદ કરવું એ ભારતીય બંધારણની કલમ ૧૪ અને કલમ ૧૫(૬)ની વિરુદ્ધ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે જાતિ ગણતરી બાદ અનામતનો આ નિર્ણય સરકારી નોકરીઓમાં પૂરતા પ્રતિનિધિત્વના આધારે નહીં પણ જાતિના પ્રમાણના આધારે લેવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટે ઈન્દિરા સ્વાહાની કેસમાં અનામતની મર્યાદા પર ૫૦ ટકા અંકુશ લગાવ્યો હતો. જાતિ સર્વેક્ષણનો મામલો હાલમાં સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી પેન્ડિંગ છે.