નવા ફોજદારી કાયદા ૧ જુલાઈથી લાગુ થવા જઈ રહ્યા છે, જેને લઈને રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (શરદ પવાર)ના નેતા જિતેન્દ્ર આવ્હાડે કેન્દ્ર સરકાર પર પ્રહારો કર્યા છે. તેમણે આ કાયદાઓ અંગે ઊંડી ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. તેમનો દાવો છે કે નવા ફોજદારી કાયદા હેઠળ, સામાન્ય ગુનાઓ માટે પણ પોલીસ કસ્ટડીની મહત્તમ અવધિ ૧૫ દિવસથી વધારીને ૬૦ દિવસ અથવા ૯૦ દિવસ કરવામાં આવી છે. ૯૦ દિવસની અટકાયત જીવન બરબાદ કરશે.
’આ સીપીસીને બદલવાનો કાયદો છે. કેન્દ્રીય નેતાઓ કહી રહ્યા છે કે આ કાયદો જૂનો છે. હવે ૯૦ દિવસની પોલીસ કસ્ટડી રહેશે. જો તમે કોઈ નાના ગુના માટે તેમને ૯૦ દિવસ સુધી રાખશો તો તમારું આખું જીવન બરબાદ થઈ જશે. ખાસ કરીને અમારા જેવા રાજકીય કાર્યકરો, જેઓ અસંમતિ અને વિરોધનો અવાજ છે. અમારો અવાજ દબાવવા માટે અમને ૯૦ દિવસ સુધી અટકાયતમાં રાખી શકાય છે.
તેમણે કહ્યું, ’જો અમારા જેવા ૧૦ લોકોને સપ્ટેમ્બરમાં લેવામાં આવશે અને અટકાયત કરવામાં આવશે તો અમે ચૂંટણી લડી શકીશું નહીં. ૩ મહિના અંદર રહીશું તો ચૂંટણી ક્યાંથી લડીશું? ભાજપના નેતાઓએ કહ્યું કે તેઓ મુસ્લિમ પર્સનલ લોને નાબૂદ કરશે, જેનો અર્થ છે કે તેઓ બંધારણમાં ફેરફાર કરવા જઈ રહ્યા છે. ત્રણ કાયદા એટલે કે ભારતીય ન્યાય સંહિતા ૨૦૨૩, ભારતીય નાગરિક સંરક્ષણ સંહિતા ૨૦૨૩ અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ ૨૦૨૩ ૧ જુલાઈથી અમલમાં આવશે. આ કાયદાઓ અગાઉના ફોજદારી કાયદાઓ એટલે કે ભારતીય દંડ સંહિતા ૧૮૬૦, ફોજદારી કાર્યવાહી સંહિતા ૧૯૭૩ અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ ૧૮૭૨નું સ્થાન લેશે. ભારતીય નાગરિક સંરક્ષણ સંહિતા હેઠળ, ગુનાની પ્રકૃતિના આધારે સામાન્ય ફોજદારી કાયદા હેઠળ પોલીસ કસ્ટડી ૧૫ દિવસથી વધારીને ૯૦ દિવસ કરવામાં આવી છે.
ભારતીય ન્યાયિક સંહિતામાં ૩૫૮ કલમો હશે, જ્યારે આઇપીસીમાં ૫૧૧ કલમો હતી. આ કાયદામાં કલમો ઘટાડવામાં આવી છે. બિલમાં કુલ ૨૦ નવા ગુના ઉમેરવામાં આવ્યા છે અને તેમાંથી ૩૩ માટે જેલની સજા વધારવામાં આવી છે. ૮૩ ગુનાઓમાં દંડની રકમમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે અને ૨૩ ગુનામાં ફરજિયાત લઘુત્તમ સજા દાખલ કરવામાં આવી છે. સમુદાય સેવાને છ ગુનાઓ માટે સજા કરવામાં આવી છે અને ૧૯ કલમો રદ કરવામાં આવી છે અથવા દૂર કરવામાં આવી છે.