- વાડ બાંધવાની કામગીરી ચાલી રહી છે. મણિપુરમાં ૧૦ કિમી સુધીનુ કામ પણ થઇ ચુક્યુ છે.
નવીદિલ્હી, કેન્દ્ર સરકારે મ્યાનમાર સાથે જોડાયેલી અરૂણાચલ પ્રદેશ, નાગાલેન્ડ, મણિપુર અને મિઝોરમની ૧૬૪૩ કિમી લાંબી સરહદ પર મુક્ત અવરજવર વ્યવસ્થા (એફએમઆર) છઠ્ઠી ફેબ્રુઆરીના દિવસથી બંધ કરી દેવામાં આવી છે. આના કારણે બંને દેશોના લોકો એકબીજાની સરહદમાં ૧૬ કિમી અંદર સુધી જઇ શક્તા હતા. હવે વાડ બાંધવાની કામગીરી ચાલી રહી છે. મણિપુરમાં ૧૦ કિમી સુધીનુ કામ પણ થઇ ચુક્યુ છે.
નાગાલેન્ડના મોન જિલ્લા હેડક્વાર્ટરથી ૪૨ કિમી દુર સ્થિત છેલ્લા ગામ લોંગવા ખાતે પહોંચતા વાડ આડેની જે સમસ્યાઓ છે તે અંગે માહિતી મળી. હકીક્તમાં ચાર રાજ્યોના આશરે ૫૦૦ ગામો મ્યાનમારથી એ રીતે જોડાયેલા છે કે લોકોના ઘર ભારતમાં છે અને ખેતી મ્યાનમારમાં કરે છે. લોંગવા ગામના રાજા ટોનીઇ વાંગના ઘર પણ બે હિસ્સામાં છે. કિચન મ્યાનમારમાં છે. તો બેડરૂમ ભારતમાં છે. તેમના ઘરથી ચારે બાજુ હજારો ફૂટ ઊંચી પહાડીઓ છે. સાથે સાથે ઉંડી ખીણ છે.
લોંગવામાં કોન્યાક જાતિના નાગા સમુદાયના લોકો રહે છે. કોન્યક નાગા જાતિનો ઈતિહાસ ભયાનક છે. તેમને હેન્ડ હન્ટર કહેવામાં આવે છે. તેઓ દુશ્મનોના માથા કાપીને ઘરની દિવાલો પર લટકાવવાની પરંપરા ધરાવે છે. જોકે ૧૯મી સદીમાં ખ્રિસ્તી મિશનરીઓના આગમન પછી આ ઘાતકી પ્રથા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. ‘હેડ હંટર’ રહેલા લોંગવાના રાજાએ જમાવ્યું હતું કે, કોન્યાક જનજાતિનો ઈતિહાસ ૬૦૦ વર્ષથી વધુ જૂનો છે.અમારો પરિવાર ૧૬મી પેઢીથી અહીં સ્થાયી છે. હું ૧૦મી પેઢીમાંથી છું. ૬૭૦૦ની વસ્તી ધરાવતા લોંગવાની મ્યાનમાર સાથે ૨૦ કિમીની સરહદ છે. ૩૦ ગામો એવા છે જે બંને દેશો વચ્ચે વહેંચાયેલા છે. સમગ્ર નાગાલેન્ડમાં આવા ૨૦૦ ગામો છે.
ફવાંગ મ્યાનમારના ૩૩ ગામો પર રાજ કરે છે. તેમાંથી ૭ ગામો અરુણાચલના છે. લોંગવા વિલેજ કાઉન્સિલના પ્રમુખ યાનલોંગનું કહેવું છે કે અહીંના ૩૫૦૦ મતદારોએ નાગાલેન્ડની ફોમચિંગ વિધાનસભામાં ૧૩૦૦ મ્યાનમારની ક્યોચેન લાહેમાં મતદાન કર્યું. નાગાલેન્ડમાં કોન્યાક જનજાતિના લગભગ ૨.૫ લાખ લોકો રહે છે. ૧૯૫૦ સુધી અમે બંને બાજુએ ૪૦ કિમીની અંદર અવર-જવર કરી શક્તાં હતા. ૨૦૧૮માં ૧૬ કિમી કરવામાં આવી હતી. ગયા વર્ષે આ જ ગામના ૫૯ વર્ષીય હોંગકેપનું દિલ્હીમાં વડાપ્રધાન દ્વારા સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું. તે જણાવે છે કે કોન્યાક નાગાલેન્ડની ૧૭ જાતિઓમાંની એક છે.વાડ લગાવાથી અમારા સંબંધીઓ વિખરાઈ જશે. પહાડો-કોતરો જ એકમાત્ર રસ્તો રહ્યો. અહીંના લોકોને મુશ્કેવી વેઠવી પડશે.
મણિપુરના ૫ જિલ્લા. મિઝોરમના ચંફાઈ જિલ્લાના જોખાવથર, ફરકાવાન જેવા ડઝનેક ગામો અને અરુણાચલમાં પંગસૌ પાસ તરફના લગભગ ૨૦૦ ગામો સાંસ્કૃતિક રીતે મ્યાનમાર સાથે જોડાયેલા છે. ચિન જનજાતિના ૩૩ હજાર લોકો મિઝોરમમાં આશ્રય લઈ રહ્યા છે. મણિપુરના પત્રકાર પ્રદીપ ફંજોબામનું કહેવું છે કે કામજોંગ અને ઉખરુલમાં ઊંચા પહાડો છે, ત્યાં ફેન્સિંગ બનાવવી અશક્ય છે.
નિવૃત્ત મેજર જનરલ ગજેન્દ્ર સિંહ કહે છે, મ્યાનમાર બોર્ડર જમ્મુ કાશ્મીરથી જટિલ છે. સૌથી વધારે પરેશાની નગાલેન્ડ અને અરૂણાચલ પ્રદેશમાં છે. કારણ કે અહીં પહાડો,જંગલ, અને ખીણ છે. જે પડકારરૂપ છે. અહી પાકા રસ્તા પણ નથી. સેનાને કેટલીક વખત ચોકી સુધી પહોંચવામાં સમય લાગે છે. અહીં મોનસુન પણ જોર પકડે છે. હેલિકોપ્ટરથી વાડ બાંધવાની સામગ્રી લઇ જવાની બાબત પણ પડકારરૂપ છે. આ બોર્ડર પર એક કિમી વાડ પાછળ ચારથી પાંચ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થશે.
ભારત-મ્યાનમાર બોર્ડર પર કેટલાક પુસ્તકો લખનાર સ્વિડિશ પત્રકાર બટલ લિંટનર કહે છે, અહીંની ભૌગોલિક પરેશાનીનો ઉકેલ કોઇની પાસે નથી. પટકાઇ રેંજ, નગા અને ચીન પહાડીઓ છથી ૧૦ હજાર ફૂટ ઊંચી છે. ખીણ એકથી બે હજાર ફુટ ઉંડી છે. જંગલ એટલા ઘેરા છે કે નિકળવામાં મુશ્કેલ નડે છે. દક્ષિણમાં અરાકાન પર્વત છે, જે પૂર્ણ રીતે મ્યાનમારની અંદર છે. અહીંની જનજાતિઓને જોઇને તમે કહી શકો નહીં કે આ ભારતીય છે કે પછી મ્યાનમારની છે.