મેરીટલ રેપ સંબંધિત મામલાની સુપ્રીમ કોર્ટમાં ટૂંક સમયમાં સુનાવણી થશે. મેરીટલ રેપના કેસમાં પતિઓને ઇમ્યુનિટી આપવા અંગેની અરજીઓ પર સુપ્રીમ કોર્ટ ૧૩ ઓગસ્ટે સુનાવણી કરશે. નોંધનીય છે કે જાન્યુઆરી ૨૦૨૩ પછી આ મામલે કોઈ નક્કર સુનાવણી થઈ નથી. આ મામલામાં બેંચનું નેતૃત્વ કરી રહેલા ચીફ જસ્ટિસ ઓફ ઈન્ડિયા ડીવાય ચંદ્રચુડે કહ્યું કે આવતા સપ્તાહે મંગળવારથી આ કેસમાં દલીલો શરૂ થવાની સંભાવના છે. સીજેઆઈએ આ વાત વરિષ્ઠ વકીલ ઈન્દિરા જયસિંહ અને કરુણા નંદી દ્વારા કરવામાં આવ્યા બાદ કહી હતી.
ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ ૩૭૫ એટલે કે આઇપીસીમાં અપાયેલા અપવાદને લગતી અનેક અરજીઓ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે. આ અંતર્ગત જે વ્યક્તિ પોતાની પત્ની સાથે બળજબરીથી સેક્સ માણે છે તેને બળાત્કારનો દોષી ગણવામાં આવતો નથી. ઘણી અરજીઓમાં,આઇપીસીની આ કલમની માન્યતાને પરિણીત મહિલાઓ સાથેના ભેદભાવના આધારે પડકારવામાં આવી છે. મે ૨૦૨૨માં દિલ્હી હાઈકોર્ટના વિભાજનના નિર્ણય બાદ તેની અંતિમ સુનાવણી સુપ્રીમ કોર્ટમાં થવાની છે. દિલ્હી હાઈકોર્ટના જજો તેમના ૨૦૨૨ના નિર્ણયમાં એકબીજા સાથે અસંમત હતા.
જ્યારે એક ન્યાયાધીશે કહ્યું કે પતિને તેની સંમતિ વિના તેની પત્ની સાથે સેક્સ માણવું નૈતિક રીતે ખોટું છે, જ્યારે અન્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું કે તે કોઈ કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરતું નથી. માર્ચ ૨૦૨૨માં કર્ણાટક હાઈકોર્ટે એક વ્યક્તિ પર તેની પત્ની પર બળાત્કાર કરવા બદલ કેસ ચલાવવાની મંજૂરી આપી હતી. તેની સામે તેણે સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો છે, જેની અરજી પર પણ સુનાવણી થશે. સુપ્રીમ કોર્ટે જુલાઈ ૨૦૨૨માં આ મામલામાં સુનાવણી પર રોક લગાવી દીધી હતી, પરંતુ તત્કાલિન ભાજપ કર્ણાટક સરકારે ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં પતિ વિરુદ્ધ ફોજદારી કાર્યવાહીને સમર્થન આપતા સોગંદનામું દાખલ કર્યું હતું.
તત્કાલીન બસવરાજ બોમ્માઈની આગેવાની હેઠળની સરકારે દલીલ કરી હતી કે આઈપીસી એક પુરુષ પર તેની પત્ની પર બળાત્કાર કરવા બદલ કાર્યવાહી કરવાની મંજૂરી આપે છે અને તેથી કલમ ૩૭૫ હેઠળ પતિનો કેસ માન્ય હતો. આ મામલે કર્ણાટકની નવી સરકારનું વલણ હજુ સ્પષ્ટ થયું નથી.
૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૩ ના રોજના આદેશ દ્વારા, કોર્ટે કેસને એકીકૃત કરવા અને કેસની સુનાવણી માટે એડવોકેટ્સ પૂજા ધર અને જયકૃતિ એસ જાડેજાને કેસમાં નોડલ કાઉન્સેલ તરીકે નિયુક્ત કર્યા. તે દિવસે, કેન્દ્ર સરકારે કોર્ટને કહ્યું હતું કે વૈવાહિક બળાત્કારને ફોજદારી ગુનો બનાવવાના સામાજિક પરિણામો આવશે, તેથી તેણે રાજ્યો અને અન્ય હિતધારકો સાથે વાતચીત શરૂ કરી હતી. સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ ગયા વર્ષે કહ્યું હતું કે આ મુદ્દાને માત્ર કાયદાકીય દૃષ્ટિકોણથી જોઈ શકાય નહીં અને તેની સામાજિક અસરને પણ યાનમાં લેવી જોઈએ. જો કે, કેન્દ્રએ હજુ સુધી પોતાનું અંતિમ સ્ટેન્ડ આપતું એફિડેવિટ ફાઇલ કર્યું નથી.
ગર્ભપાત સંબંધિત એક કેસમાં પોતાનો ચુકાદો આપતાં સુપ્રીમ કોર્ટે સપ્ટેમ્બરમાં કહ્યું હતું કે તેના પતિ દ્વારા બળજબરીથી સેક્સ કરવાને કારણે પરિણીત મહિલાની ગર્ભાવસ્થાને મેડિકલ ટમનેશન ઑફ પ્રેગ્નન્સી એક્ટ હેઠળ બળાત્કાર ગણી શકાય. ભારતીય કાયદા હેઠળ વૈવાહિક બળાત્કારની આ પ્રથમ કાનૂની માન્યતા હતી. ૨૦૧૭માં સુપ્રીમ કોર્ટે કલમ ૩૭૫ના મામલામાં હસ્તક્ષેપ કર્યો હતો. જોકે, કોર્ટે માત્ર એટલું જ કહ્યું હતું કે જ્યારે પત્નીની ઉંમર ૧૫ વર્ષથી વધુ હોય ત્યારે જ પતિને બળાત્કારના આરોપમાંથી મુક્તિ મળી શકે છે.