- કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ૨૮ ડિસેમ્બરે એક ગેઝેટ નોટિફિકેશન બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું
નવીદિલ્હી, ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક સંબંધિત કાયદા વિરુદ્ધ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરવામાં આવી છે. જેમાં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક માટે નિષ્પક્ષ અને સ્વતંત્ર પસંદગી સમિતિની રચના કરવા માટે કેન્દ્ર સરકારને નિર્દેશ આપવા કોર્ટને વિનંતી કરવામાં આવી છે. જાહેર હિતની અરજી (પીઆઇએલ) જણાવે છે કે કેન્દ્ર સરકારે ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂકમાં સંપૂર્ણ પારદશતા જાળવવી જોઈએ.નોંધનીય છે કે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ૨૮ ડિસેમ્બરે એક ગેઝેટ નોટિફિકેશન બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. જેમાં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક સંબંધિત નવા નિયમોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનર (નિમણૂક, સેવાની શરતો અને કાર્યાલયની મુદત) અધિનિયમ અંગે શુક્રવારે એક સરકારી સૂચના જારી કરવામાં આવી હતી. મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનરો (નિમણૂક, સેવાની શરતો અને કાર્યકાળની મુદત) બિલ, ૨૦૨૩ મુખ્ય ચૂંટણીની નિમણૂક માટે રાષ્ટ્રપતિને ભલામણો કરવા માટે વડા પ્રધાન, વિપક્ષના નેતા અને કેન્દ્રીય પ્રધાનના નેતૃત્વમાં કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનરો એક પસંદગી સમિતિની જોગવાઈ છે.
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર/કમિશનરના પગાર અંગે કલમ ૧૦માં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. હાલમાં કમિશનરોને સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશો જેટલો જ પગાર મળે છે, પરંતુ નવા કાયદા હેઠળ કમિશનરોનો પગાર કેબિનેટ સેક્રેટરી જેટલો જ કરવામાં આવ્યો છે. કેબિનેટ સચિવનો પગાર ન્યાયાધીશો જેટલો જ છે, પરંતુ ભથ્થાં અને અન્ય સુવિધાઓમાં નોંધપાત્ર તફાવત છે. સેવાની શરતો સંબંધિત કલમ ૧૫માં સુધારા સાથે કલમ ૧૫(છ) ઉમેરવામાં આવી છે, જે ચૂંટણી કમિશનરોને કાનૂની રક્ષણ સાથે સંબંધિત છે. કલમ ૧૫માં કમિશનરોના પ્રવાસ ભથ્થા, મેડિકલ, એલટીસી અને અન્ય સુવિધાઓનો ઉલ્લેખ છે, જ્યારે કલમ ૧૫ (છ) જણાવે છે કે ચૂંટણી પ્રક્રિયા દરમિયાન મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અથવા ચૂંટણી કમિશનર દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો સામે કોઈ એફઆઈઆર દાખલ કરી શકાતી નથી. માત્ર આ નિર્ણયોને કોર્ટમાં પડકારી શકાય છે.
ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક સંબંધિત વિભાગમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે, જેમાં કમિશનરની સર્ચ પેનલનું ફોર્મેટ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. સુધારા બાદ હવે કમિશનરની નિમણૂક પહેલા દેશના કાયદા મંત્રી અને ભારત સરકારમાં સચિવ કક્ષાના બે અધિકારીઓ મળીને પાંચ વ્યક્તિઓની પેનલ તૈયાર કરશે. આ પેનલમાંથી આગામી કમિશનરની નિમણૂક કરવામાં આવશે. કલમ ૧૧માં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને ચૂંટણી કમિશનરને હટાવવાની પ્રક્રિયા નક્કી કરવામાં આવી છે. મુખ્ય કમિશનરને ફક્ત સુપ્રીમ કોર્ટના જજની પ્રક્રિયા દ્વારા જ દૂર કરી શકાય છે, જ્યારે ચૂંટણી કમિશનરને મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરની ભલામણ પર દૂર કરી શકાય છે.