મહાકુંભ દરમિયાન અખાડા અને સમુદાયો અનેક ધાર્મિક વિધિઓ કરે છે, જેમાંથી કેટલીક અત્યંત રહસ્યમય અને વિશેષ છે. આવી જ એક ખાસ પૂજા છે અઘોર કાલી પૂજા. આ પૂજા કિન્નર અખાડામાં મધ્યરાત્રિએ કરવામાં આવે છે. અઘોરીઓ હવન કુંડની આસપાસ માનવ ખોપરીઓ મૂકીને આ પૂજા કરે છે. આ પૂજા જોઈને સામાન્ય લોકો ડરી જાય છે.
આ રહસ્યમય પૂજાને જોવા અને સમજવા માટે ટીમ મહાકુંભ મેળા વિસ્તારના સેક્ટર 16માં સ્થિત કિન્નર અખાડા પહોંચી હતીઅમે રાત્રે 11:30 વાગ્યે કિન્નર અખાડા પહોંચ્યા. અમે મેદાનમાં પ્રવેશતા જ એક અદ્ભુત દૃશ્ય જોયું. એક ત્રિકોણાકાર હવન કુંડ (અગ્નિ કુંડ) દેખાયો, જેની આગળ અને પાછળ ત્રિશૂળ ચોંટેલું હતું.ત્રિશૂળ પર અનેક માથાઓની માળા લટકાવવામાં આવી હતી. જમણી બાજુ મા કાલીની ભવ્ય પ્રતિમા સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી, જેની સામે પૂજા સામગ્રી રાખવામાં આવી હતી.
કેટલાક લોકો ત્યાં હાથ જોડીને ઉભા હતા. અમે ત્યાં ઉભેલા ભક્તોને પૂછ્યું કે શું થઈ રહ્યું છે? તેમાંથી એકે કહ્યું કે આ અઘોર કાલીની પૂજા છે.અમે ત્યાં ઉભેલા એક અઘોરીને પૂછ્યું કે પૂજા ક્યારથી ચાલી રહી છે અને ક્યાં સુધી ચાલશે? અઘોરીએ જણાવ્યું કે મહાકુંભ 13 જાન્યુઆરીથી શરૂ થઈ ગયો છે. તે દિવસથી, કિન્નર અખાડામાં મધ્યરાત્રિએ અઘોર કાલી પૂજા કરવામાં આવે છે. આ પૂજા તંત્ર વિધાન અનુસાર કરવામાં આવે છે. તેમણે અમને પૂજા જોવાનું પણ કહ્યું.
અમે જોયું કે અઘોરીઓ હવન કુંડને ફૂલો અને દીવાઓથી સજાવી રહ્યા હતા. ત્રિકોણાકાર હવન કુંડ (અગ્નિ કુંડ)ની આસપાસ માથા મૂકવામાં આવ્યા હતા અને તેની ઉપર સળગતા દીવા મૂકવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ હવન કુંડને રંગોળીથી શણગારવામાં આવ્યો.
પૂજાની શરૂઆત ડમરુના નાદ અને મંત્રોના જાપથી થઈ લગભગ અડધા કલાક સુધી હવન કુંડને સજાવ્યા પછી, તેમાં જાડા લાકડા નાખવામાં આવ્યા. પછી એક અઘોરી લંગોટ પહેરેલા આવ્યા, તેઓ હવન કુંડની સામે બેસી ગયા અને મંત્રોના જાપ કરવા લાગ્યા. અમે ત્યાં ઉભેલા એક અઘોરીને પૂછ્યું કે તેઓ કોણ છે અને તેમનું નામ શું છે? તેમણે કહ્યું કે આ મહામંડલેશ્વર મણિકંદન મહારાજ છે, જે આખી અઘોર પૂજા પૂર્ણ કરશે. તે જ સમયે, ત્યાં ઉભેલા શિષ્યોએ હવન કુંડ પાસે રાખેલા 10 ડમરુ હાથમાં લીધા અને મંત્રોનો જાપ કરતા કરતા ડમરુ વગાડવાનું શરૂ કર્યું.
ડમરુનો અવાજ અને મંત્રોનો જાપ વાતાવરણને રહસ્યમય અને આધ્યાત્મિક બનાવી રહ્યા હતા. ત્યાં ઉભેલા લોકો હાથ જોડીને તે અદ્ભુત દૃશ્ય જોવા લાગ્યા.આ સાધના, તંત્ર વિદ્યા, આધ્યાત્મિક શક્તિ અને શ્રદ્ધાનો એક અનોખો સંગમ હતો, જે સાધકોને એક અલગ જ દુનિયામાં લઈ જઈ રહ્યો હતો.
તમિલનાડુથી મહાકુંભમાં આવેલા મહામંડલેશ્વર મણિકંદન દરરોજ રાત્રે 12 વાગ્યાથી 2 વાગ્યા સુધી આ પૂજા કરે છે. આ સમય દરમિયાન, તેઓ તેમના શિષ્યોને દીક્ષા આપતી વખતે, અઘોર સાધના અને તેની પરંપરાઓનું મહત્વ પણ સમજાવે છે. મણિકંદન કહે છે કે આ પૂજા અઘોર તંત્રની તાંત્રિક પૂજા છે.
આ પૂજા મણિકર્ણિકા ઘાટ અને કામાખ્યા મંદિરમાં કરવામાં આવે છે
મહામંડલેશ્વર મણિકંદને કહ્યું કે આ પૂજા લોકોના કલ્યાણ અને સમૃદ્ધિ માટે કરવામાં આવે છે. તે તંત્ર અને ધર્મનું એક અનોખું મિશ્રણ છે, જે આધ્યાત્મિક પ્રગતિના દ્વાર ખોલે છે.આ ખાસ સાધના સામાન્ય રીતે કાશીના મણિકર્ણિકા ઘાટ અને કામાખ્યા દેવી મંદિરમાં કરવામાં આવે છે, પરંતુ મહાકુંભ દરમિયાન તેનું મહત્વ વધુ વધી જાય છે.મણિકંદને કહ્યું – એવું માનવામાં આવે છે કે મહાકુંભનો પવિત્ર સમય બધા દેવી-દેવતાઓની હાજરી સાથે પૂર્ણ થાય છે. આ જ કારણ છે કે આ સમય તંત્ર સાધના માટે પણ શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે મધ્યરાત્રિનો સમય તંત્ર સાધના માટે વધુ ફળદાયી છે, કારણ કે આ સમયે બ્રહ્માંડિક ઉર્જા તેની ટોચ પર હોય છે. તેથી, કિન્નર અખાડામાં, પૂજા ફક્ત મધ્યરાત્રિએ જ કરવામાં આવે છે જેથી સાધકોને તેનો સંપૂર્ણ લાભ મળી શકે.
અઘોરી જીવન અને રહસ્ય હવે અમારા મનમાં કેટલાક વધુ પ્રશ્નો હતા, જે અઘોરીના જીવન સાથે સંબંધિત હતા. મણિકંદનજીએ તેમના વિશે પણ કહ્યું…
શું અઘોરીઓ માનવ માંસ ખાય છે? મણિકંદન મહારાજે કહ્યું કે એ વાત સાચી છે કે અમે માનવ માંસ ખાઈએ છીએ કારણ કે અમે અમારી આધ્યાત્મિક સાધના કરવી પડે છે. તેમાં, અમાવસ્યાની રાત્રે શક્તિઓને પૂર્ણ કરવાની હોય છે, પછી આપણે અઘોર કાલી માતાને માંસ અર્પણ કરીએ છીએ.
તેઓ કહે છે કે ‘અઘોર’ નો અર્થ ‘જે ઉગ્ર નથી’ એટલે કે સરળ, કુદરતી અને ગૂંચવણોથી મુક્ત
આ એક એવો માર્ગ છે જે બધા ઢોંગોથી પર છે, ભગવાનને સીધા મળવાનો, બ્રહ્માંડના અંતિમ સત્યને જાણવાનો એક સીધો અને સરળ માર્ગ છે. તે માર્ગ પ્રાપ્ત કરવા માટે અમે દરરોજ માતા અઘોર કાલીની પૂજા કરીએ છીએ, જે એક તાંત્રિક પદ્ધતિ છે.
શું અઘોરીઓના પણ પરિવાર હોય છે? મણિકંદન મહારાજે કહ્યું કે અમારી ધાર્મિક વિધિઓ અને રીવાજો સંપૂર્ણપણે અલગ છે. અમે બ્રહ્મચારી જીવન જીવવાની જરૂર નથી. અમારા ગુરુની પરવાનગીથી અમારા લગ્ન થયા. અમારી પત્ની પણ અઘોર કાલીનો અભ્યાસ કરે છે. અમે આ સાધના લોકોના કલ્યાણ માટે કરીએ છીએ.
અઘોરીઓ માનવ ખોપરી ક્યાંથી મેળવે છે? અમે મણિકંદનને પૂછ્યું કે આટલી બધી માનવ ખોપરીઓ ક્યાંથી આવે છે? તેમણે કેમેરાની બહાર કહ્યું કે આ ખોપરીઓ તે સાધકોની છે જેમણે જીવતા રહીને પોતાના શરીરનો ત્યાગ કર્યા પછી અઘોરીઓને પોતાની ખોપરીઓ અર્પણ કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી.કેટલાક કિસ્સાઓમાં, એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ ખોપરીઓ એવા લોકોની છે જેઓ અકાળે મૃત્યુ પામ્યા હતા. અઘોરીઓ આ ખોપરીઓને પવિત્ર માને છે અને તેમની સાધનામાં તેનો ઉપયોગ કરે છે.
અઘોરીઓ નાગાઓથી કેટલા અલગ છે? નાગા અને અઘોરી વચ્ચેનો તફાવત સમજાવતા, મણિકંદન મહારાજે કહ્યું કે નાગા સાધુઓ મુખ્યત્વે વૈદિક પરંપરા હેઠળ આવે છે. તેઓ શિવ અથવા વિષ્ણુના ઉપાસક છે, જ્યારે અઘોરી સાધુઓ તાંત્રિક પરંપરાનું પાલન કરે છે. તેઓ અઘોર કાલીના ઉપાસક છે.
નાગા સાધુઓનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય જ્ઞાન પ્રાપ્તિ, ધર્મનું રક્ષણ અને મોક્ષ પ્રાપ્તિ છે. જ્યારે અઘોરીઓનો ઉદ્દેશ શરીર અને દુનિયાથી આગળ વધીને પરમ સત્ય સાથે પોતાને જોડવાનો છે.નાગા સાધુઓને પરંપરાગત રીતે હિન્દુ ધર્મનું રક્ષણ કરવા માટે યોદ્ધા માનવામાં આવે છે, જ્યારે અઘોરીઓ સામાજિક માન્યતાઓથી આગળ વધીને અઘોરી સાધના કરે છે.
ગુરુ છેલ્લી ઘડીએ પોતાના ઉત્તરાધિકારીની પસંદગી કરે છે, ફક્ત તેમને જ ગુરુનું માથું મળે છેૉ
મણિકંદન મહારાજ કહે છે- ગુરુ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. અઘોર પૂજાની પ્રક્રિયા ફક્ત ગુરુના માર્ગદર્શન હેઠળ જ શીખવા મળે છે. ગુરુ પોતાના અંતિમ ક્ષણોમાં પોતાના શિષ્યોમાંથી એકને પોતાના શિષ્યના ઉત્તરાધિકારી તરીકે નિયુક્ત કરે છે.
જ્યારે ગુરુનું અવસાન થાય છે, ત્યારે શિષ્યો ગુરુનું માથું ધડથી અલગ કરીને પોતાની પાસે રાખે છે. ગુરુનું માથું સૌપ્રથમ માતા અઘોર કાલીને અર્પણ કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ, અમાવાસ્યાની રાત્રે, કપાલ ક્રિયા કરીને શક્તિઓ પૂર્ણ થાય છે.