લોક્સભા ચૂંટણીએ બિહારમાં નંબર ગેમ બદલાવી છે: ભાજપ વિધાનસભાની પેટાચૂંટણીમાં પોતાનો નંબર ૧નો દરજ્જો જાળવી શકશે?

  • ભાજપે રાજ્યમાં પોતાનું રાજકીય સ્થાન જાળવી રાખવા માટે પેટાચૂંટણીમાં સંઘર્ષ કરવો પડશે

બિહારમાં લોક્સભા ચૂંટણી બાદ હવે તમામની નજર વિધાનસભા પેટાચૂંટણી પર છે. ૨૦૨૪ના ચૂંટણી પરિણામોએ બિહાર વિધાનસભાની સંખ્યાની રમત બદલી નાખી છે. રાજ્યના ચાર ધારાસભ્યો સાંસદ બન્યા અને એક ધારાસભ્યના રાજીનામાને કારણે ભાજપ વિધાનસભામાં સૌથી મોટી પાર્ટી બની ગઈ છે. આરજેડીના ધારાસભ્યોની સંખ્યા હવે ૭૭ છે જ્યારે ભાજપના ધારાસભ્યોની સંખ્યા ૭૮ છે. બીમા ભારતીના રાજીનામાના પત્રને કારણે જદયુ પાસે ૪૪ ધારાસભ્યો બચ્યા છે. બિહાર વિધાનસભા પેટાચૂંટણીમાં ભાજપની ક્સોટી થશે. ભાજપે રાજ્યમાં પોતાનું રાજકીય સ્થાન જાળવી રાખવા માટે પેટાચૂંટણીમાં સંઘર્ષ કરવો પડશે, જ્યારે આરજેડીએ કોઈપણ ભોગે તેની બેઠકો જીતવી પડશે.

બિહારની પાંચ વિધાનસભા બેઠકો જ્યાં પેટાચૂંટણી યોજાવાની છે, તેમાંથી બે બેઠકો આરજેડી ધારાસભ્યના રાજીનામાને કારણે ખાલી પડી છે. આ સિવાય જેડીયુ-એમએલ-હિંદુસ્તાન અવમ મોરચાના ક્વોટામાંથી એક-એક સીટ ખાલી પડી છે. ગયા, જહાનાબાદ, અરાહ, બક્સર અને રુપૌલી વિધાનસભા બેઠકો માટે પેટાચૂંટણી યોજાવાની છે. તેમાંથી ચાર બેઠકોના ધારાસભ્યો હવે લોક્સભાના સાંસદ બની ગયા છે, જેના કારણે તેઓએ રાજીનામું આપી દીધું છે. જેડીયુના રૂપૌલી સીટના ધારાસભ્ય બીમા ભારતીએ વિધાનસભાના સભ્યપદેથી રાજીનામું આપી દીધું હતું અને આરજેડીની ટિકિટ પર પૂણયા બેઠક પરથી ચૂંટણી લડી હતી.

ધારાસભ્યોના સાંસદ બનવાના કારણે ખાલી પડેલી ચાર વિધાનસભા બેઠકોની માહિતી ચૂંટણી પંચને મોકલવામાં આવી હતી, હવે ચૂંટણી પંચ પેટાચૂંટણીની તારીખ નક્કી કરશે. જોકે, બીમા ભારતીના રાજીનામાને કારણે ખાલી થયેલી રૂપૌલી સીટ માટે ૧૦ જુલાઈએ પેટાચૂંટણી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો આરજેડી રૂપૌલી સીટ પરથી બીમા ભારતી પર દાવ લગાવી શકે છે, તો જેડીયુ હવે નવા ચહેરાને મેદાનમાં ઉતારશે. તેવી જ રીતે બાકીની ચાર બેઠકો પર પણ રાજકીય જંગ ખેલાશે, જેમાં ભાજપે પણ પુરી તાકાત સાથે પ્રવેશ કરવાની તૈયારી કરી લીધી છે.

૨૦૨૦માં એચએએમના નેતા જીતનરામ માંઝી ઈમામગંજ બેઠક પરથી ધારાસભ્ય બન્યા હતા. સીપીઆઈ(એમએલ)ના સુદામા પ્રસાદ તરરી બેઠક પરથી ધારાસભ્ય હતા. આરજેડીના સુરેન્દ્ર પ્રસાદ યાદવ બેલાગંજ સીટથી અને સુધાકર સિંહ રામગઢ સીટથી ધારાસભ્ય તરીકે ચૂંટાયા હતા. હવે ચારેય નેતાઓ લોક્સભાના સાંસદ તરીકે ચૂંટાયા છે, જેના કારણે આરજેડીના ધારાસભ્યોની સંખ્યા ૭૯થી ઘટીને ૭૭ થઈ ગઈ છે અને ભાજપ ૭૮ ધારાસભ્યો સાથે વિધાનસભામાં નંબર-૧ બની ગયું છે. બિહારમાં પહેલીવાર ભાજપ સૌથી મોટી પાર્ટી બની છે, જેના કારણે હવે આ પદ જાળવી રાખવાનો પડકાર છે.

જો આપણે વિધાનસભાના અંકગણિત પર નજર કરીએ તો હાલમાં એનડીએ,ભાજપ પાસે ૭૮ ધારાસભ્ય છે,જદયુ પાસે ૪૪, અને એક અપક્ષ છે. આ રીતે એનડીએ પાસે ધારાસભ્યોની કુલ સંખ્યા ૧૨૬ થઈ રહી છે. તે જ સમયે, આરજેડી, જે ભારત ગઠબંધનનો ભાગ છે, તેની પાસે ૭૭ ધારાસભ્યો છે, ડાબેરી પક્ષો પાસે ૧૫ અને કોંગ્રેસ પાસે ૧૯ ધારાસભ્યો છે. આ રીતે, ઈન્ડિયા એલાયન્સને ૧૧૧ ધારાસભ્યોનું સમર્થન છે, પરંતુ ત્રણ ધારાસભ્યોએ બળવો કર્યો છે અને દ્ગડ્ઢછની પડખે ઉભા છે. આમ, હાલમાં ભારત ગઠબંધન પાસે ૧૦૮ ધારાસભ્યોનું સમર્થન છે.બિહારમાં ૨૦૨૦ની વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો પછી, રાજદ ૭૫ બેઠકો સાથે સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી આવી હતી, પરંતુ સત્તાના સિંહાસન સુધી પહોંચી શકી ન હતી. ભાજપ ૭૪ ધારાસભ્યો સાથે બીજી સૌથી મોટી પાર્ટી બની. બિહારમાં એનડીએ સાથે રહીને ભાજપ પહેલીવાર જેડીયુ કરતા મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી હતી. ત્યારથી, ભાજપ રાજ્યની સૌથી મોટી પાર્ટી બનવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, જેના માટે તેણે મુકેશ સાહનીની પાટીના ત્રણ ધારાસભ્યોને સમાવી લીધા હતા. આ કારણે ભાજપ પાસે ૭૮ ધારાસભ્યો હતા, પરંતુ બીજી તરફ આરજેડીએ ઓવૈસીની પાર્ટીમાંથી જીતેલા પાંચમાંથી ચાર ધારાસભ્યો પોતાની સાથે લીધા હતા. જેના કારણે આરજેડી ધારાસભ્યોની સંખ્યા ૭૯ પર પહોંચી ગઈ છે. આ રીતે આરજેડી નંબર વન પાર્ટી રહી.

લોક્સભા ચૂંટણી બાદ બિહાર વિધાનસભાની નંબર ગેમ બદલાઈ ગઈ છે. ભાજપ ૭૮ ધારાસભ્યો સાથે વિધાનસભામાં પ્રથમ ક્રમે છે જ્યારે રાજદ ૭૭ ધારાસભ્યો સાથે બીજા સ્થાને છે. રાજ્યમાં પાંચ બેઠકો પર પેટાચૂંટણી છે, જે ખરેખર સંખ્યાની સર્વોચ્ચતા નક્કી કરશે. બીજેપીનો પ્રયાસ કોઈપણ ભોગે પોતાનું નંબર વન સ્થાન જાળવી રાખવાનો છે, જ્યારે આરજેડીનો પ્રયાસ તેનું સ્થાન પાછું મેળવવાનો છે.