- બિહારની જેડીયુ હવે યુપીમાં વિસ્તરણ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે.
પટણા, બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે કહ્યું છે કે તેઓ નાદુરસ્ત તબિયતના કારણે ઈન્ડિયા એલાયન્સની બેઠકમાં ભાગ લઈ શક્યા નથી. બિહારના મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે હવે જ્યારે પણ મહાગઠબંધનની બેઠક થશે ત્યારે તેઓ ચોક્કસ હાજરી આપશે. નીતીશ કુમારના કહેવા પ્રમાણે, તેઓ દરેક બેઠકમાં હાજરી આપતા રહ્યા છે. પટના, બેંગ્લોર અને મુંબઈમાં યોજાયેલી ઈન્ડિયા એલાયન્સની બેઠકોમાં તેઓ હાજર રહ્યા હતા. નીતિશ કુમારે કહ્યું કે તેમને કંઈ જોઈતું નથી. જો આપણે તેમનું માનીએ તો તે માત્ર વિપક્ષને એક કરવા માંગે છે. પહેલા મમતા બેનર્જી, પછી અખિલેશ યાદવ અને પછી નીતિશ કુમારનો ઇનકાર. આ માત્ર એક સંયોગ નથી. ઈન્ડિયા એલાયન્સના પ્રાદેશિક પક્ષો દ્વારા આ એક પ્રકારનો પ્રયોગ છે.
વિપક્ષી ગઠબંધનમાં રહીને જેડીયુ, સમાજવાદી પાર્ટી, ટીએમસી અને આમ આદમી પાર્ટી પ્રેશર ગ્રુપ બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. આમ કરવાથી કોંગ્રેસ સીટની વહેંચણી વખતે મનમાની કરી શકશે નહીં. આ સિવાય સીટ શેરિંગ ફોર્મ્યુલા એ રાજ્યોમાં નેતૃત્વ પોતાના હાથમાં રાખવાની વ્યૂહરચના છે. દિલ્હીથી લઈને ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને પશ્ર્ચિમ બંગાળ સુધીના પ્રાદેશિક પક્ષો આ વ્યૂહરચના અજમાવી રહ્યા છે.
પ્રાદેશિક પક્ષોની એક્તા સમજવા માટે આપણે એક મહિના પાછળ જવું પડશે. તે દિવસોમાં અખિલેશ યાદવ અને કમલનાથ વચ્ચે લડાઈ ચાલી રહી હતી. બંને એકબીજાને ખૂબ અપમાનિત કરતા હતા. કોંગ્રેસના વચન છતાં કમલનાથે સમાજવાદી પાર્ટી સાથે સમાધાન કર્યું ન હતું. તે દિવસોમાં લાલુ યાદવ, નીતીશ કુમારથી લઈને મમતા બેનર્જી સુધી બધાએ અખિલેશ યાદવને ફોન કર્યો હતો. આ નેતાઓએ કોંગ્રેસ વિરુદ્ધ અખિલેશના સ્ટેન્ડને સમર્થન આપ્યું હતું. સાથે જ એ પણ નક્કી થયું કે લોક્સભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ માટે સીટોની વહેંચણી કરવી એટલી સરળ નહીં હોય.
ભારત ગઠબંધનના સહયોગીઓએ કોંગ્રેસને ૩૦મી ઓક્ટોબર સુધીમાં સીટ શેરિંગ ફોર્મ્યુલા નક્કી કરવા માટે ડેટ લાઈન આપી હતી. પરંતુ, કોંગ્રેસે વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં વ્યસ્ત હોવાના બહાને આ મુદ્દો ટાળ્યો હતો. કોંગ્રેસની રણનીતિ એવી હતી કે જો પાંચ રાજ્યોની ચૂંટણીના પરિણામો તેની તરફેણમાં આવશે તો સોદાબાજીની શક્તિ વધી જશે. કોંગ્રેસનો આ ઈરાદો પૂરો થઈ શક્યો નહીં કારણ કે ચૂંટણી પરિણામો તેની સામે આવ્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં હવે પ્રાદેશિક પક્ષોના નેતાઓ પણ મહાગઠબંધનમાં રહીને પોતાની શરતો પર સીટોની વહેંચણીને આખરી ઓપ આપવા માંગે છે. વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસની હારથી તેમને જીવાદોરી મળી છે.
બિહારની જેડીયુ હવે યુપીમાં વિસ્તરણ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. આ બધું સમાજવાદી પાર્ટીની સહમતિથી થઈ રહ્યું છે. જેડીયુએ યુપીની છ લોક્સભા સીટો પર રેલીઓ યોજવાનું નક્કી કર્યું છે. વારાણસીથી શરૂ કરવા પર સહમતિ બની છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અહીંના સાંસદ છે. નીતિશ સરકારમાં મંત્રી શ્રવણ કુમારે યુપીની મુલાકાત લીધી છે અને તેમનું હોમવર્ક કર્યું છે. જેમાં કુર્મી જ્ઞાતિના મતદારોનું વર્ચસ્વ હોય તેવી બેઠકો પર નીતિશ કુમારની જાહેર સભાઓ યોજીને રાજકીય વાતાવરણ ઉભું કરવાની યોજના ઘડવામાં આવી છે.
નીતિશ કુમાર પોતે પણ કુર્મી સમુદાયમાંથી આવે છે. જેડીયુના યુપી સંગઠને પણ નીતિશને મળીને ફુલપુરથી ચૂંટણી લડવાની માંગ કરી છે. જેડીયુના સૂત્રોએ માહિતી આપી છે કે નીતિશ કુમારની સાથે અખિલેશ યાદવ પણ મંચ પર હશે. જો કે રણનીતિ તરીકે કોંગ્રેસને દૂર રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. કોંગ્રેસની અવગણના કરીને એસપી જદયુ યુપીમાં રાજકીય શતરંજ નાખવામાં વ્યસ્ત છે.સમાજવાદી પાર્ટી સાથે ત્નડ્ઢેંની યુપીમાં એક નવું સામાજિક સમીકરણ બનાવવાની રણનીતિ છે. મુસ્લિમ, યાદવ અને કુર્મી જાતિનું જોડાણ કોંગ્રેસ પર દબાણ લાવવા માટે પૂરતું છે. જો આમાં આરએલડીની જાટ સમુદાયની વોટ બેંક ઉમેરીશું તો તે વધુ વિસ્તરશે. ભાજપ યુપીમાં કુર્મી મતો પર પોતાનો દાવો રજૂ કરી રહ્યું છે. આ હેતુ માટે, સપાએ અપના દળ (એસ) સાથે ગઠબંધન કર્યું છે, જેનો આધાર કુર્મી મતો છે. ભાજપે બિન-યાદવ ઓબીસી મતોની મદદથી સપા અને બસપાને ચાર વખત હરાવ્યા છે. આ જ કારણ છે કે અખિલેશ યાદવથી લઈને નીતીશ કુમાર સુધી દરેક જણ ભાજપની વોટબેંકને તોડીને ૨૦૨૪માં મજબૂત વાપસી કરવા માંગે છે.મંડલ પંચ પછી ઉત્તર પ્રદેશનું રાજકારણ ઓબીસી સમુદાયની આસપાસ કેન્દ્રિત થયું છે. રાજ્યના તમામ પક્ષો ઓબીસીને કેન્દ્રમાં રાખીને પોતાનો રાજકીય એજન્ડા નક્કી કરી રહ્યા છે. યુપીમાં સૌથી મોટી વોટ બેંક પછાત વર્ગની છે. રાજ્યમાં ૫૨ ટકા પછાત વર્ગની વસ્તી છે, જેમાંથી ૪૩ ટકા બિન-યાદવ જાતિઓને અત્યંત પછાત વર્ગ ગણવામાં આવે છે. ઓબીસીની ૭૯ જાતિઓ છે, જેમાંથી યાદવ સૌથી વધુ અને કુર્મી સમુદાય બીજા ક્રમે છે.