- ચૂંટણી પહેલા સરકારને ઘેરવા માટે વિરોધ પક્ષ કોંગ્રેસે ’હરિયાણા માંગે હિસાબ’ અભિયાન શરૂ કર્યું છે.
હરિયાણા વિધાનસભાની ચૂંટણીની ઔપચારિક ઘોષણા થઈ નથી, પરંતુ રાજકીય શતરંજની પાંખ નાખવાની શરૂઆત થઈ ગઈ છે. ભાજપે લોક્સભાની ચૂંટણીમાં ગરબડ થયેલા રાજકીય સમીકરણને સુધારવાનો પ્રયાસ શરૂ કર્યો છે અને મજબૂત સોશિયલ એન્જિનિયરિંગની મદદથી સત્તાની હેટ્રિક ફટકારવાની યોજના બનાવી રહી છે. દસ વર્ષ પછી સત્તામાં પાછા ફરવા માટે, કોંગ્રેસે ’હરિયાણા માંગે હિસાબ’ અભિયાન શરૂ કર્યું છે, જેના દ્વારા તે ભાજપ વિરુદ્ધ વાતાવરણ બનાવવાની યોજના ધરાવે છે. તે જ સમયે,આઇએમએલડી અને બસપાએ હરિયાણા વિધાનસભા ચૂંટણી એક્સાથે લડવાનું નક્કી કર્યું છે, જ્યારે જેજેપી તેના રાજકીય અસ્તિત્વને બચાવવા માટે સંઘર્ષમાં વ્યસ્ત છે.
લોક્સભા ચૂંટણીના પરિણામો બાદ હરિયાણા વિધાનસભા ચૂંટણી માટે રાજકીય ગતિવિધિઓ તેજ થઈ ગઈ છે. ઓક્ટોબરમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે અને રાજ્યની ૯૦ વિધાનસભા બેઠકો માટે ચેક-મેટનો ખેલ શરૂ થઈ ગયો છે. સતત ત્રીજી વખત સત્તામાં આવવા માટે ભાજપે લોક્સભા ચૂંટણી પહેલા જ પોતાનો સીએમ ચહેરો બદલી નાખ્યો હતો. આ પછી પણ ભાજપને પાંચ બેઠકો ગુમાવવી પડી હતી. કોંગ્રેસનું મનોબળ ઉંચુ છે અને લોક્સભાની ચૂંટણીને લઈને સર્જાયેલ વાતાવરણને જાળવી રાખવાની રણનીતિ પર કામ શરૂ કરી દીધું છે.
લોક્સભા ચૂંટણીમાં જીત બાદ કોંગ્રેસનું મનોબળ ઉંચુ છે અને હવે તે વિધાનસભાની ચૂંટણી સુધી જાળવી રાખવાના મૂડમાં છે. કોંગ્રેસે કરનાલથી ’હરિયાણા માંગે હિસાબ અભિયાન’ શરૂ કર્યું છે, જેના દ્વારા પાર્ટીના કાર્યકરો અને નેતાઓ ઘરે-ઘરે જઈને ભાજપ સરકારના ૧૦ વર્ષના વિરૂદ્ધ વાતાવરણ ઊભું કરશે. કોંગ્રેસ નેતા દીપેન્દ્ર હુડ્ડાએ કહ્યું કે ભાજપ સરકાર રોજગાર સર્જન, કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવા અને ખેડૂતોની સુરક્ષા સહિત અનેક મોરચે નિષ્ફળ ગઈ છે. ભાજપ સરકારની નિષ્ફળતાઓને ‘હરિયાણા માંગે હિસાબ અભિયાન’ દ્વારા ઉજાગર કરવામાં આવશે. અમારા નેતાઓ અને કાર્યકરો રાજ્યની તમામ ૯૦ વિધાનસભા મતવિસ્તારોમાં ઘરે-ઘરે જશે.
દીપેન્દ્ર હુડ્ડાએ કહ્યું કે અભિયાનને આગળ વધારવા માટે નાની પદયાત્રા, જાહેર સભાઓ, શેરી સભાઓ, શહેર પરિક્રમા સહિત દરેક રીતે હાથ ધરવામાં આવશે. કોંગ્રેસ વતી સૂચન વાહનો દરેક જિલ્લામાં જશે અને તેમાં રાખવામાં આવેલા સૂચન બોક્સમાં દરેક વર્ગ અને દરેક વ્યક્તિની આશા-અપેક્ષાઓને લગતા સૂચનો લેવામાં આવશે. કોંગ્રેસના પ્રભારી દીપક બાબરીયાએ ભૂપેન્દ્ર હુડ્ડા અને ઉદયભાનના નેતૃત્વના વખાણ કરતા જણાવ્યું હતું કે, કોંગ્રેસે લોક્સભાની ચૂંટણીમાં ભાજપની જાતિવાદી રાજનીતિને બરબાદ કરી દીધી છે. ૨૦૨૪ની ચૂંટણીમાં રાજ્યના ૩૬ સમુદાયોએ એક થઈને કોંગ્રેસને સમર્થન આપ્યું હતું અને વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ ’ભાજપને વધુ એક ધક્કો આપો’ના નારા લગાવશે.
દરમિયાન લોક્સભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપે મનોહર લાલ ખટ્ટરની જગ્યાએ નાયબ સિંહ સૈનીને સત્તાની કમાન સોંપી હતી, પરંતુ તે પછી પણ તેને પાંચ સંસદીય બેઠકો ગુમાવવી પડી હતી. આવી સ્થિતિમાં ભાજપે બ્રાહ્મણ સમુદાયમાંથી આવતા મોહન લાલ બડોલીને પ્રદેશ અયક્ષની બાગડોર સોંપી છે. જ્યારે ભાજપે જાટ સમુદાયમાંથી આવતા સતીશ પુનિયાને હરિયાણાના પ્રભારી બનાવ્યા તો ગુર્જર સમુદાયમાંથી આવતા સુરેન્દ્ર નાગરને સહપ્રભારીની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત ભાજપે કોંગ્રેસના દિગ્ગજ નેતા કિરણ ચૌધરીને પણ સામેલ કર્યા છે, જેઓ પૂર્વ મુખ્યમંત્રી બંસીલાલના પુત્રવધૂ છે.
હરિયાણામાં ભાજપે પોતાના રાજકીય સમીકરણને સુધારવા અને મજબૂત કાસ્ટ કેમિસ્ટ્રી સાથે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ઉતરવાની યોજના બનાવી છે. આવી સ્થિતિમાં, શરૂઆતથી જ ભાજપનું યાન બિન-જાટ મતો પર રહ્યું છે, જેના કારણે પંજાબી સમુદાયમાંથી આવતા મનોહર લાલ ખટ્ટરને ૨૦૧૪ થી ૨૦૨૪ સુધી સીએમ બનાવવામાં આવ્યા હતા. હવે જો તેમને હટાવી દેવામાં આવ્યા છે તો સત્તાનો તાજ ઓબીસીમાં સૈની જાતિમાંથી આવતા નાયબ સિંહ સૈનીને સોંપવામાં આવ્યો છે, જેમણે વિધાનસભાની લડાઈ જીતવા જોરશોરથી બેટિંગ શરૂ કરી દીધી છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે શું ભાજપ બિનજાટ રાજનીતિ દ્વારા સત્તાની હેટ્રિક ફટકારી શકશે?
આઇએનએલડી હરિયાણામાં પોતાનું રાજકીય અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં બસપા સાથે મળીને ચૂંટણી લડવાની યોજના બનાવવામાં આવી છે. હરિયાણામાં બસપા ૩૭ સીટો પર ચૂંટણી લડશે અને આઇએનએલડી ૫૩ સીટો પર પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખશે. અભય ચૌટાલાને મુખ્યમંત્રી પદનો ચહેરો બનાવવામાં આવ્યો છે.આઇએનએલડીનો આધાર જાટ મતો પર છે જ્યારે બસપાનો દલિત મતો પર પકડ છે. આ રીતે આઇએનએલડી બસપાએ ગઠબંધન કરીને જાટ-દલિત કેમિસ્ટ્રી બનાવવાની દાવ લગાવી છે. કોંગ્રેસ જાટ-દલિત સમીકરણની મદદથી લોક્સભા ચૂંટણીમાં જીત નોંધાવવામાં સફળ રહી, જેના પર બસપા અને આઈએનએલડીની નજર છે.
અજય ચૌટાલા અને તેમના પુત્ર દુષ્યંત ચૌટાલા માટે, જેમણે આઇએનએલડી સામે બળવો કરીને પોતાની પાર્ટી બનાવી છે, આ ચૂંટણી તેમના રાજકીય અસ્તિત્વને બચાવવા માટે પણ છે. જેજેપી ૨૦૧૯માં કિંગમેકર તરીકે ઉભરી આવી હતી, પરંતુ દુષ્યંત ચૌટાલા ભાજપ સરકારને ટેકો આપીને ડેપ્યુટી સીએમ બન્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં, લોક્સભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપ સાથે જેજેપીનું ગઠબંધન તૂટી ગયું, જેના પછી દુષ્યંતને ચૌટાલા ડેપ્યુટી સીએમ પદ છોડવું પડ્યું. જેજેપીને લોક્સભા ચૂંટણીમાં કારમી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, જેના કારણે ઘણા નેતાઓ અને ધારાસભ્યોએ પાર્ટી છોડી દીધી હતી. આવી સ્થિતિમાં જેજેપી પાસે પોતાનું રાજકીય અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવાનો પડકાર છે?