એવું લાગે છે કે અદાલતો જામીન આપવા અથવા નકારવાના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને ભૂલી ગઈ છે

  • સુપ્રીમ કોર્ટના પૂર્વ જજ જસ્ટિસ લોકુરે સિસોદિયાને જામીન ન આપવાના કોર્ટના નિર્ણય પર ઘણા સવાલો ઉભા કર્યા

નવીદિલ્હી, પૂર્વ ડેપ્યુટી સીએમ મનીષ સિસોદિયા હાલમાં દિલ્હી લિકર પોલિસી કૌભાંડ કેસમાં જેલમાં છે. સુપ્રીમ કોર્ટે તાજેતરમાં જ તેમને જામીન આપવાનો ઇન્કાર કરી દીધો હતો. હવે સુપ્રીમ કોર્ટના પૂર્વ જજ જસ્ટિસ લોકુરે જામીન ન આપવાના કોર્ટના નિર્ણય પર ઘણા સવાલો ઉભા કર્યા છે. દિલ્હીના પૂર્વ ઉપમુખ્યમંત્રી મનીષ સિસોદિયાને જામીન નકારવાને કારણે જસ્ટિસ લોકુરે આ સવાલો ઉઠાવ્યા છે. તેમણે કહ્યું, એવું લાગે છે કે અદાલતો જામીન આપવા અથવા નકારવાના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને ભૂલી ગઈ છે. આ સાથે, તેમણે અધૂરી ચાર્જશીટ દાખલ કરવા અને માત્ર આરોપીઓને જેલમાં રાખવા માટે દસ્તાવેજો ન આપવા જેવી તપાસ એજન્સીઓના ઈરાદાને જોવામાં ન્યાયતંત્રની અનિચ્છાને અત્યંત દુર્ભાગ્યપૂર્ણ ગણાવી હતી.

આપ નેતા મનીષ સિસોદિયાને જામીન નકારવા અંગેના પ્રશ્નના જવાબમાં જસ્ટિસ લોકુરે કહ્યું, ’સામાન્ય રીતે એવું લાગે છે કે અદાલતો જામીન આપવા અથવા નકારવાના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને ભૂલી ગઈ છે. આજકાલ, જો કોઈ વ્યક્તિની ધરપકડ કરવામાં આવે છે, તો તમે ખાતરી કરી શકો છો કે તે ઓછામાં ઓછા થોડા મહિના જેલમાં હશે. ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશે કહ્યું કે પોલીસ પહેલા વ્યક્તિની ધરપકડ કરે છે, પછી ગંભીરતાથી તપાસ શરૂ કરે છે, અધૂરી ચાર્જશીટ દાખલ કરવામાં આવે છે અને પછી પૂરક ચાર્જશીટ દાખલ કરવામાં આવે છે અને દસ્તાવેજો રજૂ કરવામાં આવતા નથી. તેમણે કહ્યું કે સૌથી દુર્ભાગ્યપૂર્ણ અને પરેશાન કરનારી વાત એ છે કે કેટલીક અદાલતો આ અંગે તપાસ કરવા તૈયાર નથી.

જસ્ટિસ લોકુરે કહ્યું, ’કેટલાક રાજકારણીઓ સામે ભ્રષ્ટાચારના મામલા નવા નથી. કેટલાક રાજકારણીઓ સામે અન્ય ફોજદારી કેસ પણ છે. તમામ મામલામાં રાજકીય વેરભાવના આરોપ લગાવવા મુશ્કેલ છે, પરંતુ કેટલાક મામલામાં સત્ય પણ હોઈ શકે છે. આ બધાનું ચિંતાજનક પાસું એ છે કે તપાસ શરૂ થયા પછી અને શંકાસ્પદ વ્યક્તિ નિષ્ઠા બદલી નાખે છે, રાજકીય બદલાની ગંભીર શંકાઓને જન્મ આપે છે, તપાસ છોડી દેવામાં આવે છે.’ સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશે એક ઇન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું કે ન્યાયતંત્રને જાગવાની જરૂર છે. જીવનની વાસ્તવિક્તાઓ, પરંતુ રાજકારણીઓ સાથે સંકળાયેલા ભ્રષ્ટાચારના દરેક કિસ્સામાં રાજકીય બદલો લેવાનો આરોપ મૂકવો ખૂબ મુશ્કેલ છે.

જસ્ટિસ લોકુરને જ્યારે પૂછવામાં આવ્યું કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા તપાસ એજન્સીઓના કથિત દુરુપયોગના મુદ્દે ન્યાયતંત્રે કેવી રીતે સંપર્ક કરવો જોઈએ, તો તેમણે કહ્યું કે ન્યાયતંત્રે જીવનની વાસ્તવિક્તાઓ પ્રત્યે જાગૃત થવાની જરૂર છે કારણ કે કાયદાના પુસ્તકો આખી વાર્તા નથી જણાવતા. ન્યાયાધીશે કહ્યું કે સર્વોચ્ચ અદાલતે ઘણા ચુકાદાઓમાં જામીનના મામલામાં વિવેકાધીન સત્તાના ઉપયોગ માટે મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને અપનાવ્યા છે.તેમણે કહ્યું કે સમસ્યા એ છે કે કેટલીક અદાલતો આ મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને લાગુ કરતી નથી, તેમ છતાં તે બધું જાણે છે. જો કે સવાલ એ થાય છે કે આવું શા માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે?

૩૦ ઓક્ટોબરના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે ભૂતપૂર્વ નાયબ મુખ્યમંત્રી મનીષ સિસોદિયાને કથિત દિલ્હી એક્સાઈઝ પોલિસી કૌભાંડ સંબંધિત ભ્રષ્ટાચાર અને મની લોન્ડરિંગના કેસમાં જામીન આપવાનો ઇન્કાર કરી દીધો હતો. ૨૬ ફેબ્રુઆરીએ તેમની ધરપકડ કરી હતી. તાજેતરના વર્ષોમાં રાજકીય વિરોધીઓ સામે સરકારી એજન્સીઓ દ્વારા દાખલ કરાયેલા ભ્રષ્ટાચારના કેસોની વધતી જતી સંખ્યા વિશે કોઈ શબ્દો ન બોલતા, ન્યાયમૂર્તિ લોકુરે કહ્યું કે જો કે આવી બાબતો નવી નથી, સમસ્યા શંકાસ્પદો વિરુદ્ધ તપાસની દિશા હતી.