કેન્દ્ર સરકારે શાળા શિક્ષણ કાર્યક્રમ, સમગ્ર શિક્ષા અભિયાન હેઠળ દિલ્હી, પંજાબ અને પશ્ર્ચિમ બંગાળને ફંડ આપવાનું બંધ કરી દીધું છે. આ પગલું એટલા માટે લેવામાં આવ્યું છે કારણ કે આ રાજ્યો પ્રાઇમ મિનિસ્ટર્સ સ્કૂલ્સ ફોર રાઇઝિંગ ઇન્ડિયા યોજનામાં જોડાવા માટે ખચકાય છે. પીએમ એસઆરઆઇ યોજનાનો હેતુ સરકારી શાળાઓને અપગ્રેડ કરવાનો છે. કેન્દ્ર સરકારનું કહેવું છે કે જે રાજ્યો પીએમ શ્રીયોજનામાં સામેલ નહીં થાય તેમને પીએમ શ્રી હેઠળ ફંડ નહીં મળે.
પીએમ શ્રી યોજના હેઠળ આગામી પાંચ વર્ષમાં ૨૭,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુનું બજેટ રાખવામાં આવ્યું છે. આમાં કેન્દ્ર સરકાર ૬૦ ટકા અને રાજ્ય સરકારો ૪૦ ટકા ભોગવશે. આ યોજનાનો હેતુ ઓછામાં ઓછી ૧૪,૫૦૦ સરકારી શાળાઓને અનુકરણીય સંસ્થાઓમાં રૂપાંતરિત કરવાનો છે. તેનો હેતુ રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ ૨૦૨૦ ના અમલીકરણને દર્શાવવાનો છે.
આ યોજનામાં જોડાવા માટે રાજ્યોએ શિક્ષણ મંત્રાલય સાથે સમજૂતી પત્ર (એમઓયુ) પર હસ્તાક્ષર કરવા પડશે. તમિલનાડુ, કેરળ, દિલ્હી, પંજાબ અને પશ્ર્ચિમ બંગાળે હજુ સુધી એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કર્યા નથી. તમિલનાડુ અને કેરળએ જોડાવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી છે, પરંતુ દિલ્હી, પંજાબ અને પશ્ર્ચિમ બંગાળે ના પાડી દીધી છે. બીજી તરફ, દિલ્હી, પંજાબ અને પશ્ર્ચિમ બંગાળને ગયા નાણાકીય વર્ષના ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર અને જાન્યુઆરી-માર્ચ ક્વાર્ટર માટે ત્રીજા અને ચોથા હપ્તા મળ્યા નથી. આ સાથે ચાલુ નાણાકીય વર્ષના એપ્રિલ-જૂન ક્વાર્ટરનો પ્રથમ હપ્તો પણ મળ્યો નથી.
રાજ્ય સરકારના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ત્રણ ત્રિમાસિક ગાળા માટે દિલ્હી લગભગ રૂ. ૩૩૦ કરોડ, પંજાબ રૂ. ૫૧૫ કરોડ અને પશ્ર્ચિમ બંગાળ રૂ. ૧,૦૦૦ કરોડથી વધુની રાહ જોઈ રહ્યું છે. શિક્ષણ મંત્રાલયે ભંડોળ રોકવા અને રાજ્યો દ્વારા નોંધાયેલી બાકી રકમ અંગેના પ્રશ્ર્નોના જવાબ આપ્યા નથી. મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે રાજ્યો જીજીછ હેઠળ ભંડોળ મેળવવાનું ચાલુ રાખી શક્તા નથી અને પીએમ શ્રી યોજનાનો અમલ કરી શક્તા નથી, જે કાર્યક્રમનો એક ભાગ છે.
દિલ્હી અને પંજાબે તેમાં ભાગ લેવાનો ઇનકાર કર્યો છે કારણ કે બંને રાજ્યોમાં આમ આદમી પાર્ટી સત્તામાં છે. તેઓ પહેલાથી જ ‘સ્કૂલ ઓફ એમિનન્સ’ નામની સમાન યોજના ચલાવી રહ્યા છે. પશ્ર્ચિમ બંગાળે તેની શાળાઓના નામની આગળ પીએમ શ્રી મૂકવાનો વિરોધ કર્યો છે, ખાસ કરીને કારણ કે રાજ્યએ ૪૦ ટકા ખર્ચ ઉઠાવવો પડે છે. પશ્ર્ચિમ બંગાળના શિક્ષણ પ્રધાન અને શિક્ષણ સચિવે શિક્ષણ મંત્રાલયને પત્ર લખીને એસએસએ ફંડ રિલીઝ કરવાની માંગ કરી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દિલ્હી સરકારે કેન્દ્રને પત્ર પણ લખ્યો છે. દસ્તાવેજો એ પણ જણાવે છે કે જુલાઈ ૨૦૨૩ થી, કેન્દ્ર અને પંજાબ સરકાર વચ્ચે ઓછામાં ઓછા પાંચ પત્રોની આપ-લે થઈ છે.
કેન્દ્રીય શિક્ષણ પ્રધાન ધર્મેન્દ્ર પ્રધાને પંજાબના મુખ્ય પ્રધાન ભગવંત માનને પત્ર લખીને રાજ્ય સરકારને આ પ્રોજેક્ટનો ભાગ બનવા જણાવ્યું હતું અને રાજ્યએ આ યોજનામાંથી નાપસંદ કરવાના તેના વલણનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો. પંજાબે શરૂઆતમાં પીએમ શ્રી લાગુ કરવાનું પસંદ કર્યું હતું. તેણે ઓક્ટોબર ૨૦૨૨ માં એક એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા અને અપગ્રેડ કરવાની શાળાઓની ઓળખ કરવામાં આવી હતી, પરંતુ રાજ્ય પાછળથી પાછળ હટી ગયું હતું.