ભારતથી અમેરિકાનું અંતર લગભગ 13,500 કિલોમીટર છે. હવાઈ માર્ગે અમેરિકા પહોંચવામાં 17થી 20 કલાક લાગે છે. જોકે ‘ડંકી રૂટ’થી 15,000 કિલોમીટર સુધીનું અંતર કાપવામાં આવે છે અને મુસાફરીમાં મહિનાઓ લાગે છે. આ પ્રવાસીઓને સામાન્ય રીતે ‘ડિંક્સ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ડંકી રૂટથી અમેરિકા જવાના 2 રસ્તા છે…
પહેલો રસ્તો: -40 ડિગ્રીની ભયંકર ઠંડીમાં કેનેડાથી અમેરિકા પહોંચવું
સૌપ્રથમ, ડંકીને કેનેડા માટે પ્રવાસી વિઝા માટે અરજી કરવી પડશે, જેથી તે ભારતથી સરળતાથી કેનેડા પહોંચી શકે. કેનેડાના ટોરોન્ટો પહોંચ્યા પછી ડંકીને એજન્ટના ફોનની રાહ જોતાં ઘણા દિવસો સુધી એક હોટલમાં રહેવું પડે છે.એજન્ટ ડંકીને ટોરોન્ટોથી 2,100 કિલોમીટર દૂર મેનિટોબા પ્રાંતમાં લઈ જાય છે. મેનિટોબામાં એટલી ઠંડી છે કે પોપચાં પર થીજી જાય છે.
ડંકીને મેનિટોબાથી 1,834 કિલોમીટર દૂર એમર્સન ગામ સુધી લઈ જવામાં આવે છે. આ ગામ કેનેડા અને અમેરિકા સરહદ પર આવેલું છે. અહીંથી -40 ડિગ્રીની ભયંકર ઠંડીમાં પગપાળા અમેરિકા પહોંચે છે. આ રસ્તા પર ઘૂંટણ સુધી બરફ છે અને માઇલો સુધી કોઈ માણસ દેખાતો નથી. ડંકી 49મી સમાંતર સરહદ પર પહોંચે છે.
બીજો રસ્તો: ગાઢ જંગલો અને રણ પાર કરીને અમેરિકા પહોંચવું
ડંકી રૂટનો સૌથી સામાન્ય માર્ગ તમને દક્ષિણ અમેરિકા થઈને અમેરિકા લઈ જાય છે, પરંતુ આ માર્ગમાં ગાઢ જંગલો, પર્વતો, નદીઓ અને રણને પાર કરવાનો સમાવેશ થાય છે.5 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ ભારત પરત ફરેલા ગેરકાયદે ઇમિગ્રન્ટ હરજિન્દર સિંહે જણાવ્યું હતું કે 2020માં તેમના જૂથે 10 દિવસમાં પનામા જંગલ પાર કરી લીધું હતું. તેને 5 દિવસ સુધી ખાવા-પીવા માટે કંઈ મળ્યું નહીં. આ સમય દરમિયાન તેમને રસ્તામાં લગભગ 40 મૃતદેહો મળ્યા, જેમાંથી મોટા ભાગના હાડપિંજરમાં ફેરવાઈ ગયા હતા.
જ્યારે ડંકી પનામામાંથી પસાર થઈ શકતા નથી ત્યારે તેઓ કોલંબિયાની નદી પાર કરે છે
જો ડંકી પનામાના જંગલમાંથી પસાર થવા માગતા નથી તો તેમણે કોલંબિયાથી 150 કિલોમીટર લાંબી નદી પાર કરવી પડે છે. અહીંથી ડંકી મધ્ય અમેરિકન દેશ નિકારાગુઆ તરફ બોટ લે છે. બોટથી મુસાફરી કર્યા પછી બીજી બોટમાં ટ્રાન્સફર થાય છે, જે મેક્સિકો જાય છે. આ નદીમાં સરહદ પોલીસ માત્ર પેટ્રોલિંગ જ નથી કરતી, પરંતુ ખતરનાક પ્રાણીઓ પણ નદીમાં તમારો જીવ લેવા તૈયાર હોય છે.આ પછી ડંકી ગ્વાટેમાલા પહોંચે છે. ગ્વાટેમાલા માનવ તસ્કરી માટે એક મુખ્ય સંકલન કેન્દ્ર છે. અમેરિકન સરહદ તરફ આગળ વધતાં ડંકીને બીજા એજન્ટને સોંપવામાં આવે છે.
વાત લગભગ 2023ની છે. પંજાબના ગુરદાસપુરનો યુવક ગુરપાલ સિંહ (26) ડંકી રૂટથી મેક્સિકો પહોંચ્યો હતો, પરંતુ પોલીસે તેને મેક્સિકોમાં જોયો અને રોકાવાનું કહ્યું. ઉતાવળમાં તેણે બસ પકડી અને આ સમય દરમિયાન પંજાબમાં તેની બહેનને ફોન કરીને જાણ કરી કે પોલીસે તેને જોયો છે.આ દરમિયાન બસનો અકસ્માત થયો. તેનું ઘટનાસ્થળે જ મૃત્યુ થયું, પરંતુ પરિવારને સમાચાર મળતાં એક અઠવાડિયું લાગી ગયા. ગુરદાસપુરના તત્કાલીન સાંસદ સની દેઓલની મદદથી તેનો મૃતદેહ ભારત લાવવામાં આવ્યો હતો.
ભારતીયો આટલી બધી સમસ્યાઓનો સામનો કરીને અમેરિકા કેમ જાય છે?
ભારતીય લોકો સારી તકો માટે ભારતની બહાર સ્થળાંતર કરવાનો ઇરાદો ધરાવે છે, પરંતુ તેમાંથી ઘણા શિક્ષણના અભાવે અથવા અન્ય કારણોસર કાયદેસર રીતે તેમ કરી શકતા નથી. વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાત અને JNU પ્રોફેસર રાજન કુમાર કહે છે કે ભારતીય લોકોને ધનવાન બનવાનાં ખોટાં સપનાં બતાવવામાં આવે છે અને તેઓ અમેરિકા જઈને સફળ થશે…
- પંજાબ, હરિયાણા અને દિલ્હીમાં કાર્યરત સંસ્થા, સ્ટડી એબ્રોડ કન્સલ્ટન્ટ એસોસિયેશનના અધ્યક્ષ સુકાંત ત્રિવેદી કહે છે, ‘અમેરિકામાં પ્રવેશ્યા પછી, ડંકી જાણી જોઈને ત્યાં પોલીસ સમક્ષ આત્મસમર્પણ કરે છે. આ પછી તેને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવે છે, જેને ‘ઇમિગ્રેશન કેમ્પ’ કહેવામાં આવે છે.’
- ડંકીને જેલમાંથી મુક્ત કરાવવા માટે એક વકીલ રાખવામાં આવે છે. ખર્ચ એજન્ટ અથવા ડંકીનો કોઈ સંબંધી ઉઠાવે છે. વકીલ પોતાની દલીલો દ્વારા કોર્ટને ખાતરી કરાવે છે કે ડંકીને અમેરિકામાં રહેવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ. આ પછી ડંકીને જેલમાંથી મુક્ત કરવામાં આવે છે.
- ડંકી અમેરિકા પર બોજ ન બને એ માટે તેને કમાવવા અને ખાવાની છૂટ છે. આ પરવાનગી વધતી જ જાય છે. ગ્રીનકાર્ડ 8-10 વર્ષમાં મળે છે, જેનો અર્થ એ છે કે ડંકી હવે કાયમી ધોરણે યુએસમાં રહી શકે છે અને તેને કામ કરવાનો અધિકાર છે. 10-15 વર્ષ પછી તેને અમેરિકન નાગરિકતા પણ મળે છે.
- એ જ રીતે ભારતમાં ગેરકાયદે વસાહતોને કાયદેસર બનાવવા માટે દર 5થી 7 વર્ષે એક યોજના શરૂ કરવામાં આવે છે. એવી જ રીતે અમેરિકામાં ગેરકાયદે લોકોને નાગરિકતા આપવા માટે એક યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે. કેટલીક ફી ચૂકવ્યા પછી ડંકી અમેરિકાનો નાગરિક બની જાય છે.
ભારતીય લોકો પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂકીને ડંકી રૂટથી અમેરિકા પહોંચે છે, પરંતુ વર્ષો સુધી અટકાયત કેન્દ્રમાં રાહ જોયા પછી તેમના કેસની સુનાવણી કોર્ટમાં થાય છે. જો તે કેસ જીતી જાય તોપણ તેણે 105 દિવસ સુધી વાસણ ધોવા અને ઝાડુ મારવા જેવાં ઘરનાં કામ કરવાં પડશે, જેથી તે પોતાનું ગુજરાન ચલાવી શકે. અમેરિકા જઈને ધનવાન બનવું એટલું સરળ નથી. 8-10 વર્ષ પછી પણ ગ્રીનકાર્ડ મળવાની શક્યતા ઓછી છે. આવા કિસ્સાઓમાં તેમને કાં તો ભારત પાછા મોકલવામાં આવે છે અથવા તેમને આખી જિંદગી જેલમાં વિતાવવી પડે છે.
વિદેશી નિષ્ણાત એ.કે. પાશાના મતે ઘણા લોકો અમેરિકા જાય છે, કારણ કે તેમને ભારતમાં નોકરી મળી શકતી નથી. કેટલાક કિસ્સાઓમાં નોકરી મળે છે, પરંતુ તેમની સંખ્યા ખૂબ ઓછી છે. ભારતથી અમેરિકા જતા મોટા ભાગના ડંકી ગુજરાત અને પંજાબના હતા. હવે આ યાદીમાં હરિયાણા પણ જોડાયું છે.
સેન્ટર ફોર મોનિટરિંગ ઇન્ડિયન ઇકોનોમી (CMIE)ના સપ્ટેમ્બર 2022ના અહેવાલ મુજબ, હરિયાણામાં ભારતમાં સૌથી વધુ 37.3% બેરોજગારી દર છે. આ દેશના સરેરાશ બેરોજગારી દર કરતાં 4 ગણું વધારે છે. હરિયાણાના ધાથર્થ, મોરખી અને કાલવા જેવાં ગામડાં ડંકીના અડ્ડાઓ બની ગયાં છે. પોતાનાં ખેતરો, ઘરો અને સોનું વેચીને લોકો રોજગાર માટે અમેરિકા જવાની વ્યવસ્થા કરી રહ્યા છે.