- ઉત્તરાખંડમાં સમાન નાગરિક સંહિતા માટે વિશેષ સત્ર.
દેહરાદૂન, ઉત્તરાખંડમાં પુષ્કર સિંહ ધામી સરકાર લોક્સભા ચૂંટણી પહેલા યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો માસ્ટરસ્ટ્રોક રમવા જઈ રહી છે. આ એક જાહેરાતથી રાજ્યના રાજકારણમાં ગરમાવો આવી ગયો છે. માર્ચ ૨૦૨૨ માં, ધામી સરકારે શપથ પછી જ યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ પર એક સમિતિની રચના કરવાની જાહેરાત કરી હતી. વાસ્તવમાં, ધામીએ ઉત્તરાખંડ ચૂંટણીના પ્રચાર મેદાનમાં સમાન નાગરિક સંહિતાનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો અને જોરદાર સમર્થન આપીને લોકોએ સતત બીજેપીને બીજી વખત સત્તામાં આવવાનો મોકો આપ્યો હતો. ત્યારથી, સીએમ ધામી લોકોને આપેલા વચનો પૂરા કરવા માટે સતત આગ્રહ કરી રહ્યા છે. સરકાર દ્વારા ગઠિત યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ ડ્રાફ્ટ કમિટીએ ડ્રાફ્ટને અંતિમ સ્વરૂપ આપ્યું હતું. હવે તેને સરકારને સોંપવાની તૈયારી ચાલી રહી છે. ડ્રાફ્ટ પ્રિન્ટ કર્યા બાદ તેને સરકારને સોંપવામાં આવશે. ધામી સરકાર આ મહિનામાં જ ઉત્તરાખંડ વિધાનસભાનું વિશેષ સત્ર બોલાવીને રાજ્યમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. તે જ સમયે, આ નવા કાયદાની કેટલીક બાબતો પણ બહાર આવી છે.
બંધારણના અનુચ્છેદ ૪૪માં સમાન નાગરિક સંહિતાનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. દેશમાં રહેતા તમામ લોકો માટે સમાન નાગરિક સંહિતાની ચર્ચા કરવામાં આવી છે. બંધારણની આ જોગવાઈના આધારે ધામી સરકાર દ્વારા સમાન નાગરિક સંહિતાની દરખાસ્ત તૈયાર કરવામાં આવી છે. ડ્રાફ્ટ પ્રસ્તાવ મળ્યા બાદ ધામી સરકાર તેને કેબિનેટની બેઠકમાં મૂકી શકે છે. કેબિનેટની મંજૂરી મળ્યા બાદ વિધાનસભાનું વિશેષ સત્ર બોલાવીને આ પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપવામાં આવશે.
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડની જોગવાઈઓ અંગે સૂત્રો પાસેથી મળેલી માહિતી અનુસાર મુસ્લિમ છોકરીઓને પણ વારસામાં મળી શકે છે. મુસ્લિમ પર્સનલ લૉ મુસ્લિમ છોકરીઓને પૈતૃક સંપત્તિમાં અધિકારો પ્રદાન કરતું નથી. જો કે ઉત્તરાખંડ સરકાર દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલા ડ્રાફ્ટમાં છોકરીઓ અને બાળકો અંગે ઘણી જોગવાઈઓ કરવામાં આવશે તેવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે. ઉત્તરાધિકારના મુદ્દે એ પણ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે હવે દત્તક લીધેલા બાળકો પણ વારસદાર બની શકશે. મુસ્લિમ અને પારસી સમાજમાં આ પ્રકારની વ્યવસ્થા અસ્તિત્વમાં નથી. સમાન નાગરિક સંહિતા હેઠળ હિન્દુ સમાજની જેમ તેમને પણ આ નિયમ હેઠળ લાવી શકાય છે.
છોકરીઓ માટે લગ્નની લઘુત્તમ ઉંમર વધારવાનો મામલો ઘણા સમયથી ચાલી રહ્યો છે. વધતી જતી વસ્તીને અંકુશમાં લેવા માટે આ પ્રસ્તાવ પર વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. ઉત્તરાખંડ યુનિફોર્મ સિવિલ કોડના ડ્રાફ્ટમાં પણ આ વિશે વાત કરવામાં આવી રહી છે. દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે છોકરીઓના લગ્નની લઘુત્તમ ઉંમર ૧૮ વર્ષથી વધારીને ૨૧ વર્ષ કરવામાં આવી શકે છે. હવે છોકરાઓની લગ્નની ઉંમર ૨૧ વર્ષ છે. છોકરીઓને પણ તેમના જેવા સમાન કાયદાકીય અધિકાર મળી શકે છે.