
ચંદ્ર એક સમયે મેગ્માના મહાસાગરથી ઢંકાયેલો હતો. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ઈસરો) ના ચંદ્રયાન-૩ મિશનના ડેટા દ્વારા આ સિદ્ધાંતને મજબૂત બનાવવામાં આવ્યો છે. ‘નેચર’ રિસર્ચ મેગેઝિનમાં પ્રકાશિત થયેલા વિશ્લેષણમાં આ વાત કહેવામાં આવી છે. પૃથ્થકરણ ચંદ્ર પર માટીના માપ સાથે સંબંધિત છે, જે પ્રજ્ઞાન રોવર દ્વારા સમગ્ર સપાટી પર ૧૦૦ મીટરના અંતરને આવરી લેતા બહુવિધ બિંદુઓ પર રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યું છે. રોવરને વિક્રમ લેન્ડર દ્વારા તૈનાત કરવામાં આવ્યું હતું. લેન્ડરે ૨૩ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૩ના રોજ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પાસે ’સોફ્ટ લેન્ડિંગ’ કર્યું હતું. ઇસરો, બેંગલુરુ દ્વારા લેન્ડર અને રોવરનો સમાવેશ કરતું ચંદ્રયાન-૩ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. નાસાના એપોલો અને સોવિયેત યુનિયનના લુના જેવા અગાઉના મિશન અનુક્રમે ચંદ્રના વિષુવવૃત્તીય અને મધ્ય-અક્ષાંશ પ્રદેશોમાંથી લેવામાં આવેલા માટીના નમૂનાઓ પર આધાર રાખે છે, અભ્યાસ લેખકોએ જણાવ્યું હતું.
અમદાવાદ સ્થિત ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરીના લેખકો પણ અભ્યાસમાં સામેલ હતા. ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પરથી મેળવેલા ગુપ્ત માહિતીનું વિશ્લેષણ કરતા સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે ચંદ્રની માટી એક જ પ્રકારના ખડક, ફેરોન એનોર્થોસાઇટથી બનેલી છે.અભ્યાસના લેખકોએ જણાવ્યું હતું કે તેમના પરિણામો વિષુવવૃત્તીય અને મધ્ય-અક્ષાંશ પ્રદેશોમાંથી લેવામાં આવેલા નમૂનાઓના વિશ્લેષણ સાથે સુસંગત હતા. વધુમાં, ભૌગોલિક રીતે દૂરના સ્થળોએથી લેવામાં આવેલા નમૂનાઓની સમાન રચના ચંદ્ર મેગ્મા મહાસાગરની પૂર્વધારણાને સમર્થન આપે છે, જે ચંદ્રના પ્રારંભિક વિકાસ માટે વ્યાપકપણે સ્વીકૃત દૃશ્ય છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. આ પૂર્વધારણા ચંદ્રની સપાટીના ઉપરના, મય અને આંતરિક ભાગો કેવી રીતે રચાય છે તેની સંભવિત સમજૂતી પૂરી પાડે છે.
પૂર્વધારણા મુજબ, બે પ્રોટોપ્લેનેટ (ગ્રહની રચના પહેલાનો તબક્કો) વચ્ચેની અથડામણના પરિણામે ચંદ્રની રચના થઈ હતી. જ્યારે મોટો ગ્રહ પૃથ્વી બન્યો, ત્યારે નાનો ગ્રહ ચંદ્ર બન્યો. સિદ્ધાંત મુજબ, આના પરિણામે ચંદ્ર એટલો ગરમ થઈ ગયો કે તેનું સમગ્ર આવરણ પીગળીને ’મેગ્મા સમુદ્ર’ બની ગયું. અયયન કહે છે કે જેમ જેમ ચંદ્રની રચના થઈ રહી હતી, તેમ તેમ તે ઠંડુ થઈ ગયું અને ઓછી ઘનતાવાળા હ્લીદ્ગજ સપાટી પર તરતા રહ્યા, જ્યારે ભારે ખનીજ તળિયે ડૂબી ગયા અને ’મેન્ટલ’ની રચના થઈ, જે ’પોપડો’ (સપાટીનો ઉપરનો ભાગ) છે. ભાગ) નીચે સ્થિત છે. વિશ્લેષણમાં એ પણ બહાર આવ્યું છે કે પ્રજ્ઞાને ચંદ્રની જમીનમાં મેગ્નેશિયમ શોધી કાઢ્યું છે.