- ઓબીસી અને ઇબીસી માટે હવે અઢાર અને પચીસ ટકા અનામતની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. જ્યારે હાલમાં તેમને બાર અને અઢાર ટકા અનામતનો લાભ મળી રહ્યો છે.
પટણા, બિહારમાં સર્વસંમતિથી અનામત સુધારો પસાર કરવામાં આવ્યો. જે બાદ જાતિ ક્વોટા સુપ્રીમ કોર્ટની મર્યાદાથી આગળ વધી ગયો હતો. આ સુધારા રાજ્ય સરકારની નોકરીઓ અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં અનામતની નવી જોગવાઈ માટે છે. આ પછી, અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ માટે આરક્ષણ બાવીસ ટકા રહેશે, જ્યારે હાલમાં તેમને સોળ અને એક ટકા અનામતનો લાભ મળી રહ્યો છે. તે જ સમયે ઓબીસી અને ઇબીસી માટે હવે અઢાર અને પચીસ ટકા અનામતની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. જ્યારે હાલમાં તેમને બાર અને અઢાર ટકા અનામતનો લાભ મળી રહ્યો છે.બંને ગૃહો દ્વારા પ્રસ્તાવ પસાર થયા પછી, અનુસૂચિત જાતિને ૨૦ ટકા અનામત, અનુસૂચિત જનજાતિને ૨ ટકા, પછાત વર્ગ અને અત્યંત પછાત વર્ગને ૪૩ ટકા અનામત મળશે, જ્યારે આથક રીતે નબળા વર્ગને પહેલાની જેમ ૧૦ ટકા અનામત મળશે,અનુસૂચિત જાતિનું અનામત ૧૬ થી વધારીને ૨૦ ટકા કરવામાં આવ્યું છે,,અનુસૂચિત જનજાતિ માટે અનામત ૧ થી વધીને ૨ ટકા,પછાત, અત્યંત પછાત અનામત ૩૦ થી વધીને ૪૩ ટકા,આર્થિક રીતે નબળા વર્ગ ૧૦માંથી માત્ર ૧૦ જ રહેશે.
બિહાર વિધાનસભા શિયાળુ સત્રમાં આજે ગુરુવારે સવારે ગૃહની કાર્યવાહી શરૂ થતાં જ વિપક્ષી પાર્ટી ભાજપે હંગામો મચાવ્યો હતો. જેથી વિધાનસભાની કાર્યવાહી બપોરે ૨ વાગ્યા સુધી સ્થગિત કરી દેવામાં આવી હતી. આ પહેલા ગુરુવારે સવારે વિધાનસભાની કાર્યવાહી શરૂ થતાં જ વિપક્ષે નીતિશ કુમારના વિવાદાસ્પદ નિવેદનને લઈને હંગામો શરૂ કર્યો હતો. એસેમ્બલી સ્પીકરે બધાને શાંત રહેવાની અપીલ કરી હતી પરંતુ કોઈ સહમત થવા તૈયાર નહોતું.જોકે બાદમાં તેને પસાર કરવામાં આવ્યું હતું.
બિહારમાં હવે ૭૫% અનામત લાગુ કરવામાં આવશે. અનામત સંશોધન બિલ ૨૦૨૩ વિધાનસભામાંથી પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. ખાસ વાત એ હતી કે કોઈએ તેનો વિરોધ કર્યો ન હતો. હવે બિહારમાં માત્ર ૨૫% અસુરક્ષિત ક્વોટા બચ્યો છે. શિયાળુ સત્રના ચોથા દિવસે અનામત સંશોધન બિલ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. રાજ્યમાં ૭૫ ટકા અનામત લાગુ કરવાનો રસ્તો સાફ થઈ ગયો છે. ગૃહમાં કોઈ સભ્યએ તેનો વિરોધ કર્યો ન હતો. ભારતીય જનતા પાર્ટીના સભ્યોએ પણ તેને ટેકો આપ્યો હતો. કાસ્ટ સર્વે રિપોર્ટ બાદ સીએમ નીતિશ કુમારે આ જાહેરાત કરી હતી.બિહાર વિધાનસભામાં આરક્ષણ સંશોધન બિલ- ૨૦૨૩ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં સરકારી સેવાઓમાં અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ અને અન્ય પછાત વર્ગો માટે ૧૫ ટકા વધારાનું અનામત આપવાની જોગવાઈ છે. ગૃહોમાંથી પસાર થયા બાદ આ બિલ રાજ્યપાલને મંજૂરી માટે મોકલવામાં આવશે.
બિહાર વિધાનસભામાં જાતિ સર્વેક્ષણ અહેવાલ રજૂ કર્યા પછી, મુખ્ય પ્રધાન નીતિશ કુમારની આગેવાની હેઠળની કેબિનેટે મંગળવારે રાજ્યમાં પછાત વર્ગો, અત્યંત પછાત વર્ગો અને આર્થિક રીતે નબળા વર્ગો માટે અનામત વધારીને ૬૫ ટકા કરવાની દરખાસ્ત પસાર કરી. બિહાર વિધાનસભાના વર્તમાન સત્ર દરમિયાન આ અંગેનું બિલ ગૃહમાં લાવવામાં આવશે. મુખ્યમંત્રીએ રાજ્યમાં અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ (એસસી એસટી) તેમજ અન્ય પછાત વર્ગો અને અત્યંત પછાત વર્ગો માટે અનામતને સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા ૫૦ ની ફરજિયાત મર્યાદામાંથી વધારીને ૬૫ ટકા કરવાની દરખાસ્ત કર્યા પછી આ વિકાસ થયો છે.
મુખ્ય પ્રધાને ગૃહમાં પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો કે સર્વેક્ષણ મુજબ, એસસી જે વસ્તીના ૧૯.૭ ટકા છે, તેમને ૨૦ ટકા અનામત મળવું જોઈએ, જે હાલના ૧૬ ટકા કરતાં વધુ છે. વસ્તીમાં જેમનો હિસ્સો ૧.૭ ટકા છે તેવા જી્ માટેનું અનામત એક ટકાથી બમણું કરીને બે ટકા કરવું જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે ઓબીસી જે વસ્તીના ૨૭ ટકા છે તેમને ૧૨ ટકા અનામત મળે છે જ્યારે અત્યંત પછાત વર્ગ જે વસ્તીના ૩૬ ટકા છે તેમને ૧૮ ટકા અનામત મળે છે.
નીતિશે પ્રસ્તાવ મૂક્યો કે બંને સમુદાયને મળીને ૪૩ ટકા આરક્ષણ મળવું જોઈએ. આ વધારામાં આર્થિક રીતે નબળા વર્ગ માટે ૧૦ ટકા અનામતનો સમાવેશ થતો નથી. એક વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ઈઉજી ક્વોટા સાથે, બિહારનું પ્રસ્તાવિત આરક્ષણ વધીને ૭૫ ટકા થશે.