હિન્દ મહાસાગરમાં ચીનનો સામનો કરવા માટે રચાયેલી ક્વાડ સંગઠનની બેઠક આ વર્ષે ભારતમાં યોજાશે નહીં. ભારતે ક્વાડ સમિટને હોસ્ટ કરવાની યજમાનીને અમેરિકા સાથે એક્સચેન્જ કરી છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, ભારત ૨૦૨૫માં ક્વાડની યજમાની કરશે.ખરેખરમાં, અગાઉ ક્વાડ સમિટ ભારતમાં જાન્યુઆરી ૨૦૨૪માં યોજાવાની હતી. જો કે, તે સમયે અમેરિકાએ રાષ્ટ્રપતિ બાઈડન પાસે સમયના અભાવને કારણે સમિટ સપ્ટેમ્બર સુધી ટાળવામાં આવી હતી.
ક્વાડ સમિટમાં સભ્ય દેશોના રાષ્ટ્રપ્રમુખ હાજરી આપે છે. આ સંગઠનની સૌથી મહત્વપૂર્ણ બેઠક છે. ૨૧ સપ્ટેમ્બરે અમેરિકામાં ક્વાડ સમિટ યોજાઈ શકે છે. તેમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ઓસ્ટ્રેલિયાના પીએમ એન્થોની અલ્બેનીઝ અને જાપાનના વડાપ્રધાન ફુમિયો કિશિદા સામેલ થશે.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, અમેરિકામાં ક્વાડ સમિટ થવાથી બાઈડનને રાષ્ટ્રપતિ તરીકે તેમની છેલ્લી સમિટની યજમાની કરવાનો મોકો મળશે. તે નિશ્ચિત છે કે વર્ષના અંતમાં યોજાનારી અમેરિકાની ચૂંટણીમાં જે પણ ઉમેદવાર જીતશે તે ક્વાડ માટે ભારત આવશે. એટલે કે કમલા હેરિસ અને ટ્રમ્પમાંથી એક ભારતની મુલાકાતે આવશે તે નિશ્ચિત છે.
બાઈડનના હોમટાઉનમાં ક્વાડ સમિટ યોજાશે અમેરિકામાં બિડેનના હોમ સ્ટેટ ડેલાવેરમાં ક્વાડ સમિટ યોજાશે. જાપાનના વડાપ્રધાન ફ્યુમિયો કિશિદા માટે પણ આ છેલ્લી ક્વાડ સમિટ હશે કારણ કે તેઓ આવતા વર્ષે ચૂંટણી લડશે નહીં. આ સાથે જ વડાપ્રધાન મોદી હવે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની મહાસભામાં સંબોધન પણ નહીં કરે. તેમનું ભાષણ ૨૬ સપ્ટેમ્બરે થવાનું હતું.નવા શેડ્યૂલ મુજબ ૨૮ સપ્ટેમ્બરે વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર તેમના સ્થાને સંબોધન કરશે. વડાપ્રધાન મોદી ૨૧ સપ્ટેમ્બરે ક્વાડ સમિટમાં ભાગ લેશે. આ પછી તેઓ ૨૨મીએ ન્યૂયોર્કમાં ભારતીય સમુદાયને સંબોધન કરશે. મોદી ૨૨-૨૩ સપ્ટેમ્બરે યુએન સમિટ ફોર ફ્યુચર પ્રોગ્રામમાં પણ ભાગ લેશે.
ભારતને ન્યૂયોર્કમાં ક્વાડ સમિટ ઈચ્છતું હતું, અમેરિકા સહમત ન હતું ધ હિન્દુના અહેવાલ મુજબ, ભારતની ન્યૂયોર્કમાં સમિટનું આયોજન કરવાની યોજના હતી. જો કે, ૨૧ સપ્ટેમ્બરે શનિવાર છે અને અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ સપ્તાહના અંતમાં ડેલાવેરમાં તેમના ઘર અને બીચ પર જાય છે. આ કારણે અમેરિકાએ ડેલાવેરમાં સમિટનું આયોજન કરવાનો નિર્ણય કર્યો.
૨૦૨૩નાં પણ ક્વાડ સમિટ ટાળવામાં આવી હતી ૨૦૨૩ની ક્વાડ સમિટ જાપાનના હિરોશિમા શહેરમાં યોજાઈ હતી. પહેલા આ સમિટ ઓસ્ટ્રેલિયાના સિડનીમાં યોજાવાની હતી. જો કે, તે સમયે અમેરિકામાં દેવાની કટોકટીના કારણે, બાઈડનની વિનંતી પર તેને ટાળવામાં આવી હતી. આ પછી તે G7 દેશોની બેઠક સાથે નક્કી કરવામાં આવી હતી.હિરોશિમામાં પીએમ મોદીએ જાહેરાત કરી હતી કે ૨૦૨૪ની બેઠક ભારતમાં યોજાશે. આ માટે તમામ સભ્ય દેશોના વડાઓએ ભારત આવવું પડ્યું હતું. ક્વાડની અધ્યક્ષતા દર વર્ષે તમામ સભ્ય દેશોમાં રોટેશનમાં ફરે છે. ૨૦૨૩માં તેની અધ્યક્ષતા જાપાન પાસે રહી હતી.
ભારત માટે ક્વાડ મહત્વપૂર્ણ છે ક્વાડ વ્યૂહાત્મક રીતે ચીનના આર્થિક અને સૈન્ય ઉદયનો સામનો કરે છે, તેથી આ જોડાણ ભારત માટે ખૂબ મહત્વનું બની જાય છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ચીનનો ભારત સાથે લાંબા સમયથી સરહદી વિવાદ ચાલી રહ્યો છે.આવી સ્થિતિમાં, જો સરહદ પર તેની આક્રમક્તા વધે છે, તો ભારત આ સામ્યવાદી દેશને રોકવા માટે અન્ય ક્વાડ દેશોની મદદ લઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, ક્વાડમાં તેનું કદ વધારીને, ભારત ચીનની મનસ્વીતાને રોકીને એશિયામાં શક્તિનું સંતુલન પણ જાળવી શકે છે.
ચીન ક્વાડના વિકાસમાં રોડા નાખતું રહ્યું છે ૨૦૦૭માં તેની રચના થઈ ત્યારથી, ક્વાડ ખૂબ ઝડપથી વિકાસ કરી શક્યું નથી. તેનું મુખ્ય કારણ ચીનનો ક્વાડનો સખત વિરોધ છે. ચીનના વિરોધને કારણે શરૂઆતમાં ભારતે આ અંગે ખચકાટ દર્શાવ્યો હતો. ચીનના વિરોધને કારણે, ઑસ્ટ્રેલિયા પણ ૨૦૧૦ માં ક્વાડ માંથી પાછું હટી ગયું હતું, જો કે, તે પાછળથી ફરી જોડાઈ ગયું.
૨૦૧૭માં ભારત-અમેરિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને જાપાને ચીનનો સામનો કરવા માટે આ ગઠબંધનને પુન:જીવિત કરવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. આ પછી, ૨૦૧૭માં, ફિલિપાઇન્સમાં ક્વાડની પ્રથમ સત્તાવાર વાટાઘાટો યોજાઈ હતી. માર્ચ ૨૦૨૧માં આયોજિત ક્વાડ દેશોની પ્રથમ કોન્ફરન્સમાં જારી કરાયેલ સંયુક્ત નિવેદનમાં, ચીનનું નામ લીધા વિના, ભારત-પેસિફિક ક્ષેત્રને કોઈપણ દેશ દ્વારા હસ્તક્ષેપથી બચાવવા માટે પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી.