- ભારત અને ચીન વચ્ચે ફરી વિવાદ થઈ શકે છે. કારણ કે ચીન સિયાચીન ગ્લેશિયરની ઉત્તર દિશામાં નવો રોડ બનાવી રહ્યું છે.
નવીદિલ્હી, ભારત અને ચીન વચ્ચે ફરી વિવાદ થઈ શકે છે. કારણ કે ચીન સિયાચીન ગ્લેશિયરની ઉત્તર દિશામાં નવો રોડ બનાવી રહ્યું છે. સેટેલાઇટ ફોટાના કારણે આ વાત સામે આવી છે. ચીન અહીં કોંક્રીટ રોડ બનાવી રહ્યું છે. આ રોડ ગેરકાયદેસર કબજા હેઠળના કાશ્મીરમાં છે. એટલે કે સિયાચીનની ઉત્તરે દુનિયાનું સૌથી ઊંચું યુદ્ધક્ષેત્ર છે.
પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના કાશ્મીરનો એક ભાગ ૧૯૬૩માં ચીન પાસે ગયો હતો. અહીં શાક્સગામ વેલી છે. ચીન આ ખીણમાં તેના હાઈવે ય્૨૧૯નું વિસ્તરણ કરી રહ્યું છે. આ વિસ્તાર ચીનના શિનજિયાંગમાં આવે છે. તે સિયાચીન ગ્લેશિયરના ઈન્દિરા કોલથી ૫૦ કિલોમીટર ઉત્તરમાં છે. રસ્તાના કોઓડનેટ્સ છે
ઈન્દિરા કોલ એ જ જગ્યા છે જ્યાં રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહે માર્ચમાં બે વખત મુલાકાત લીધી હતી. આ સેટેલાઇટ તસવીરો યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી દ્વારા લેવામાં આવી છે. આ પછી ઈન્ડિયા ટુડે ઓપન-સોર્સ ઈન્ટેલિજન્સ એ તેમની તપાસ કરી. ત્યારે ખબર પડી કે આ રોડ ગયા વર્ષે જૂનથી ઓગસ્ટ વચ્ચે બનાવવામાં આવ્યો હતો.
ભારતીય સેનાના ફાયર એન્ડ ફ્યુરી કોર્પ્સના પૂર્વ કમાન્ડર લેટનન્ટ જનરલ રાકેશ શર્માએ કહ્યું કે ચીન દ્વારા બનાવવામાં આવી રહેલો રસ્તો સંપૂર્ણપણે ગેરકાયદે છે. ભારતે આ બાબતનો રાજદ્વારી રીતે વિરોધ કરવો જોઈએ. કારગીલ, સિયાચીન ગ્લેશિયર અને પૂર્વ લદ્દાખમાં માત્ર ફાયર એન્ડ ફ્યુરી કોર્પ્સ તૈનાત છે. તેઓ ત્યાં સુરક્ષાનું યાન રાખે છે.આ રોડના નિર્માણના પ્રથમ સમાચાર એકસ પર પ્રકૃતિ દેસાઈ નામના હેન્ડલ પર દેખાયા હતા. આ હેન્ડલ ભારત-તિબેટ સરહદ પર નજર રાખે છે.
આ રોડ ટ્રાન્સ-કારાકોરમ ટ્રેક્ટ પર છે. એટલે કે જે વિસ્તાર પહેલા કાશ્મીરનો ભાગ હતો. તેના પર ભારતનું શાસન હતું. કલમ ૩૭૦ હટાવ્યા બાદ ભારત સરકાર દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા નવા નકશામાં આ વિસ્તારને પણ ભારતીય સરહદની અંદર દર્શાવવામાં આવ્યો છે. આ માર્ગ લગભગ ૫૩૦૦ ચોરસ કિલોમીટરનો છે. જે ૧૯૪૭ના યુદ્ધમાં પાકિસ્તાને કબજે કરી લીધું હતું. જે બાદ તેણે દ્વિપક્ષીય સરહદ કરાર હેઠળ તેને ફરીથી ચીનને સોંપી દીધું.
ભારત આ કરારને સ્વીકારતું નથી. ભારતીય સંરક્ષણ નિષ્ણાતો હંમેશા કહેતા આવ્યા છે કે અધિકૃત કાશ્મીરના આ ભાગમાં જો કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવશે તો તેને ભારતની સંપ્રભુતા અને સરહદ પર કબજો જમાવવાનું ષડયંત્ર માનવામાં આવશે. જો ચીન અહીં વધુ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ કરશે તો તે ભારતની સુરક્ષા માટે ખતરો ઉભો કરશે.
ભારત એ પણ ચિંતિત છે કે આ વિસ્તારમાં અનેક પ્રકારની સૈન્ય ગતિવિધિઓ ચાલી રહી છે. ૨૦૨૧માં પાકિસ્તાનના ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાન પ્રાંતમાં નવો રોડ બનાવવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ રોડ મુઝફરાબાદથી મુસ્તગ પાસ જવાનો હતો. આ શક્સગામ ખીણને અડીને પાકિસ્તાની સરહદ પાસેનો વિસ્તાર છે. એસસીએમપી અનુસાર, પાકિસ્તાન આ રોડને શિનજિયાંગના યારકંદમાં ચીનના હાઈવે જી ૨૧૯ સાથે જોડવાનું હતું. લેટનન્ટ જનરલ શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, ચીન આ રોડ એટલા માટે બનાવી રહ્યું છે કે તે તેનો ઉપયોગ શાક્સગામ ખીણમાંથી ખનિજોના પરિવહન માટે કરી શકે. ખાસ કરીને યુરેનિયમ. જે મોટાભાગે ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનમાંથી કાઢવામાં આવે છે. આ પછી તે ચીનના શિનજિયાંગ જાય છે. આ રોડ ચીન અને પાકિસ્તાનની સેના માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
ચીનનો નવો રોડ અખિલ પાસમાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે. જે કાશ્મીરને તિબેટ સાથે જોડે છે. આ માર્ગનો ઉપયોગ અગાઉ ચીનના પ્રવાસીઓ કરતા હતા. ભારત સરકાર તેના તમામ દસ્તાવેજોમાં અખિલ પાસ અને શક્સગામ ખીણને રજૂ કરી રહી છે. પરંતુ ૧૯૬૨ ના યુદ્ધ પહેલા. ૧૯૦૭ના ઈમ્પીરીયલ ગેઝેટમાં ભારતના નકશામાં આ વિસ્તાર ભારતીય સરહદની અંદર બતાવવામાં આવ્યો છે. ત્યારે આ નકશો જે.એસ.મહેતાએ બનાવ્યો હતો. જેઓ ચાઇના અફેર્સ માટે સ્ઈછ ડિરેક્ટર હતા. ૧૯૧૭, ૧૯૧૯ અને ૧૯૨૩માં ચીન દ્વારા જારી કરાયેલા સત્તાવાર નકશામાં પણ આ વિસ્તારને ભારતના ભાગ તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યો હતો. સરકારે સંસદમાં ઘણી વખત કહ્યું છે કે તે પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરનો આખો ભાગ પાછો લઈ લેશે. શાક્સગામ વેલી પણ આનો એક ભાગ છે.