સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે રાષ્ટ્રીય જનતા દળની અરજી પર કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો પાસેથી જવાબ માંગ્યો છે. હકીક્તમાં, અરજીમાં પટના હાઈકોર્ટના તે આદેશને પડકારવામાં આવ્યો છે, જેમાં બિહાર સરકારે શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને જાહેર નોકરીઓમાં એસસી એસટી અને ઓબીસીની અનામતને ૫૦ થી વધારીને ૬૫ ટકા કરવાના નિર્ણયને ફગાવી દીધો હતો.
મુખ્ય ન્યાયમૂત જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની બેન્ચે ઇત્નડ્ઢ તરફથી હાજર રહેલા વરિષ્ઠ એડવોકેટ પી વિલ્સનની રજૂઆતને યાને લીધી હતી કે અરજી પર નિર્ણય લેવાની જરૂર છે. તે જ સમયે, સર્વોચ્ચ અદાલતે નોટિસ જારી કરી હતી અને તેને પેન્ડિંગ અરજીઓ સાથે ઉમેરી હતી.
હકીક્તમાં, અગાઉ ૨૯ જુલાઈએ, સુપ્રીમ કોર્ટે, ૧૦ અન્ય સમાન અરજીઓની સુનાવણી કરતી વખતે, હાઈકોર્ટના આદેશ પર સ્ટે આપવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ૨૦ જૂનના રોજ, હાઇકોર્ટે શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને જાહેર નોકરીઓમાં એસસી એસટી અને ઓબીસીનું અનામત ૫૦ થી વધારીને ૬૫ ટકા કરવાના બિહાર સરકારના નિર્ણયને ફગાવી દીધો હતો, ત્યારબાદ બિહાર સરકારે પણ સર્વોચ્ચ અદાલતનો સંપર્ક કર્યો હતો. ખંડપીઠે આ નિર્ણય સામે બિહાર સરકારની અરજીઓ પર સુનાવણી કરવા સંમતિ દર્શાવી હતી.
હાઇકોર્ટની ડિવિઝન બેન્ચે પોસ્ટ્સ અને સવસિસ (અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ અને અન્ય પછાત વર્ગો માટે) સુધારા અધિનિયમ, ૨૦૨૩ અને બિહાર આરક્ષણ (શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પ્રવેશ) સુધારા અધિનિયમમાં ખાલી જગ્યાઓમાં બિહાર આરક્ષણને પડકારતી અનેક અરજીઓની સુનાવણી કરી છે. , ૨૦૨૩. પરવાનગી આપવામાં આવી હતી.
બિહાર સરકારે તેની અરજીમાં હાઈકોર્ટના મતની માન્યતા પર પ્રશ્ર્ન ઉઠાવ્યો હતો કે ક્વોટામાં વધારો રોજગાર અને શિક્ષણના મામલામાં નાગરિકો માટે સમાન તકના અધિકારનું ઉલ્લંઘન કરે છે. રાજ્યએ કહ્યું કે હાઇકોર્ટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા જાતિ સર્વેક્ષણ પછી પસાર કરાયેલ પોસ્ટ્સ અને સવસીસ (અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ અને અન્ય પછાત વર્ગો માટે) સુધારા અધિનિયમ, ૨૦૨૩ માં ખાલી જગ્યાઓની બિહાર અનામતને ખોટી રીતે રદ કરી હતી.
અરજીમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે બિહાર એકમાત્ર રાજ્ય છે જેણે આ કવાયત હાથ ધરી છે અને સમગ્ર વસ્તીની સામાજિક-આથક અને શૈક્ષણિક પરિસ્થિતિઓ પર તેનો જાતિ સર્વેક્ષણ અહેવાલ પ્રકાશિત કર્યો છે. રાજ્યએ કહ્યું હતું કે તેણે આ કોર્ટના બંધનર્ક્તા ચુકાદાઓનું પાલન કર્યું છે અને પછી આરક્ષણ કાયદામાં સુધારો કર્યો છે. જો કે, હાઈકોર્ટ બંધારણના અનુચ્છેદ ૧૬(૪) ની સાચી પ્રકૃતિ અને મહત્વને સમજવામાં નિષ્ફળ રહી, જે ઈન્દ્રા સાહની (મંડલ કમિશન), જયશ્રી લક્ષ્મણરાવ પાટીલ (મરાઠા ક્વોટા) અને સહિત અનેક કેસોમાં સર્વોચ્ચ અદાલત દ્વારા અવલોકન કરવામાં આવી છે. નિર્ધારિત કાયદા મુજબ અન્ય ઘણા.