ભારત, અમેરિકા અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડીલ ફાઈનલ થઈ શકે છે. આ અંતર્ગત ગલ્ફ દેશોને આરબ દેશો સાથે જોડવા માટે રેલવે પ્રોજેક્ટ પર ચર્ચા થઈ હતી. આ રેલવે નેટવર્ક પોર્ટ અને શિપિંગ લેન દ્વારા પણ ભારત સાથે જોડવામાં આવશે. આ ડીલ માટે ત્રણેય નેતાઓ વચ્ચે વાતચીત ચાલી રહી છે. સમાચાર એજન્સી રોયટર્સે સૂત્રોને ટાંકીને આ અંગે જાણકારી આપી છે.
ત્રણેય દેશોના નેતાઓની G-20 સમિટ દરમિયાન આ મુદ્દે ચર્ચા થવાની શક્યતા છે. આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ રેલ અને પોર્ટને ડેવલપમેન્ટ કરવામાં આવશે. આ માહિતી સૌપ્રથમ અમેરિકન અખબાર એક્સિયસ તરફથી મળી હતી. આ પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવા પાછળ ચીનની બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઈનિશિએટિવ (BRI) કારણભૂત હોવાનું કહેવાય છે.
બાઈડન વહીવટીતંત્ર સાઉદી અરેબિયા અને ઇઝરાયેલ વચ્ચેના સંબંધોને સામાન્ય બનાવવા અને 2024ની ચૂંટણી પહેલા આ ડીલને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. અગાઉ મે મહિનામાં એવા સમાચાર આવ્યા હતા કે ભારતના NSA અજીત ડોભાલે સાઉદી અરેબિયામાં અમેરિકા અને UAEના NSA સાથે આ ડીલ પર ચર્ચા કરી છે.
આ પ્રોજેક્ટ પર 18 મહિનાથી ચર્ચા ચાલી રહી છે
- I2U2 ફોરમ હેઠળ છેલ્લા 18 મહિનાથી વ્હાઇટ હાઉસ પ્રોજેક્ટ માટે વાટાઘાટો ચાલી રહી છે. આ ફોરમમાં અમેરિકા, ઈઝરાયેલ, ભારત અને UAE સામેલ છે.
- આ ફોરમની રચના 2021માં મધ્ય પૂર્વમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સની રણનીતિ નક્કી કરવા માટે કરવામાં આવી હતી.
- ફોરમમાં હાજર રહેલા ઈઝરાયેલના એક અધિકારીએ એક્સિયસને જણાવ્યું હતું કે મહિનાઓથી ચાલી રહેલી મંત્રણામાં કોઈ દેશે ચીનનું નામ લીધું નથી, પરંતુ ચીનના કારણે તે સર્જાઈ રહ્યું છે.
- ઇઝરાયલે મધ્ય પૂર્વમાં ચીનના પ્રભાવને ઘટાડવા માટે આ પ્રોજેક્ટનો વિચાર પણ આપ્યો હતો. ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સમાં ભારતની નિપુણતાને જોતા તેનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ ચીન પશ્ચિમ એશિયામાં સતત પોતાનો પ્રભાવ વધારી રહ્યું છે. ચીનના નેતૃત્વમાં સાઉદી અરેબિયા અને ઈરાન વચ્ચે તાજેતરમાં થયેલી સમજૂતીએ ભારતની સાથે સાથે અમેરિકાને પણ ચોંકાવી દીધું હતું. આ કરારથી પશ્ચિમ એશિયામાં ભારતના હિતોને પણ અસર થઈ શકે છે.
પ્રોજેક્ટ હેઠળ જો ખાડી અને અરેબિયા વચ્ચેના રેલવે નેટવર્કને દરિયાઈ માર્ગે દક્ષિણ એશિયા સાથે જોડવામાં આવશે તો તેલ અને ગેસ ભારતમાં ઝડપથી અને ઓછા ખર્ચે પહોંચશે. આ કનેક્ટિવિટીથી ગલ્ફ દેશોમાં રહેતા ભારતના 80 લાખ લોકોને પણ ફાયદો થશે.
બીજી મહત્વની બાબત એ હશે કે આનાથી રેલ્વે સેક્ટરમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બિલ્ડર તરીકે ભારતનું બ્રાન્ડિંગ થશે.
સરકારને લાગે છે કે પાકિસ્તાનના કારણે તેના પશ્ચિમી પડોશીઓ સાથે ભારતની કનેક્ટિવિટી પ્રભાવિત થઈ છે. જેના કારણે તેમની સાથેના સંબંધો સુધારવા માટે ઘણા ઓવરલેન્ડ રૂટ બંધ કરવામાં આવ્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે ચાહબાર (ઈરાન), બંદર-એ-અબ્બાસ (ઈરાન), દુકમ (ઓમાન), જેદ્દાહ (સાઉદી અરેબિયા) અને કુવૈત શહેર. હવે નવો રેલવે પ્રોજેક્ટ આ પડકારનો સામનો કરવામાં ભારતને મદદ કરશે.