પેરિસ, ફ્રાંસના રાષ્ટ્રપતિ ઈમેન્યુઅલ મેક્રોને ઈરાનને રશિયાની મદદ તાત્કાલિક બંધ કરવા કહ્યું છે. શનિવારે, તેમણે રાષ્ટ્રપતિ ઇબ્રાહિમ રઈસી સાથે ફોન પર વાત કરી હતી. મેક્રોને કહ્યું- ઈરાને યુક્રેન યુદ્ધમાં ડ્રોન અને હથિયારો મોકલીને રશિયાની મદદ કરવાનું બંધ કરવું જોઈએ. તેના સુરક્ષા અને માનવતાની દ્રષ્ટિએ ગંભીર પરિણામો આવશે.
આ તરફ વ્હાઇટ હાઉસના પ્રવક્તા જોન કિર્બીએ શુક્રવારે કહ્યું કે રશિયા ઇરાનની મદદથી એક સૈન્ય ડ્રોન ફેક્ટરી બનાવી રહ્યું છે, જે આવતા વર્ષ સુધીમાં તૈયાર થઈ જશે. અમેરિકાના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ઈરાન આ ડ્રોન પ્લાન્ટ માટે સાધનો અને અન્ય ડ્રોન-શસ્ત્રોને કેસ્પિયન સમુદ્ર થઈને રશિયા પહોંચાડી રહ્યું છે. રશિયાએ અત્યાર સુધીમાં ઈરાન પાસેથી સેંકડો ડ્રોન ખરીદ્યા છે અને યુક્રેન સામેના યુદ્ધમાં તેનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે.આ સેટેલાઇટ તસવીર રશિયાના અલાબુગા સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોનની છે જ્યાં રશિયાની ડ્રોન ફેક્ટરી બની રહી છે.
અમેરિકાના જણાવ્યા અનુસાર, આ ડ્રોન ફેક્ટરી રશિયાની રાજધાની મોસ્કોથી લગભગ ૯૬૫ કિલોમીટર દૂર સ્થિત અલબુગા સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોનમાં બનાવવામાં આવી રહી છે. તેણે તેની એક સેટેલાઇટ ઇમેજ પણ જાહેર કરી છે. કિર્બીએ કહ્યું – રશિયા અને ઈરાન બંને એકબીજાને સતત મદદ કરી રહ્યા છે. રશિયા ઈરાનને સતત મિસાઈલ અને એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ આપી રહ્યું છે.
અગાઉ માર્ચમાં ઈરાને જાહેરાત કરી હતી કે તેણે રશિયા સાથે સુખોઈ-૩૫ ફાઈટર જેટની ડીલની પુષ્ટિ કરી છે. કિર્બીએ કહ્યું કે આ માહિતી સાર્વજનિક કરવામાં આવી રહી છે, જેથી બંને દેશોની સંરક્ષણ ભાગીદારી સામે આવી શકે.અગાઉ, યુક્રેન ઘણી વખત રશિયાના હુમલામાં ઈરાનના કામિકાઝ ડ્રોનનો ઉપયોગ કરવાનો દાવો કરી ચૂક્યું છે. તેણે તેના કેટલાક શહેરોમાં મળી આવેલા ઈરાની ડ્રોનના કાટમાળની તસવીરો પણ જાહેર કરી. જોકે, રશિયાએ હંમેશા આ દાવાઓને ફગાવી દીધા છે. ઈરાને રશિયાને ડ્રોન મોકલવાની વાત સ્વીકારી હતી, પરંતુ તેના અનુસાર, આ સપ્લાય યુદ્ધની શરૂઆત પહેલા કરવામાં આવ્યો હતો.
૧૭ ઓક્ટોબર ૨૦૨૨ના રોજ, રશિયાએ ઈરાનના કામિકાઝે ડ્રોન વડે યુક્રેનની રાજધાની કિવ પર હુમલો કર્યો. હુમલામાં ઉપયોગમાં લેવાયેલા કામિકાજે ડ્રોનનું નામ શહીદ-૧૩૬ હતું. આ ડ્રોનને ઈરાનનું સૌથી ખતરનાક હથિયાર માનવામાં આવે છે. આ ઈરાની ડ્રોનને સુસાઈડ ડ્રોન પણ કહેવામાં આવે છે. તેનું વજન ૨૦૦ કિલો છે. આ ડ્રોનની રેન્જ ૨૫૦૦ કિમી છે. ઈરાની ડ્રોન શાહિદ-૧૩૬નું લક્ષ્ય ચોક્કસ છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે રશિયા ઈરાની ડ્રોન દ્વારા યુક્રેનિયન રડાર સિસ્ટમને નિશાન બનાવી રહ્યું છે.
આ હુમલા બાદ અમેરિકાએ દાવો કર્યો હતો કે ક્રિમિયામાં ઈરાની સૈનિકો રશિયન સૈનિકોને યુદ્ધ લડવાની ટ્રેનિંગ આપી રહ્યા હતા. વ્હાઇટ હાઉસે એક નિવેદન જાહેર કરીને કહ્યું હતું કે – રશિયન દળોની મદદ માટે ઈરાની સૈનિકોને ક્રિમિયા મોકલવામાં આવ્યા હતા. તેઓ રશિયન સૈનિકોને ડ્રોન ચલાવવાનું શીખવી રહ્યા છે. તેઓ યુક્રેનના નાગરિકો અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર ડ્રોન હુમલા કરવામાં રશિયાને મદદ કરી રહ્યા છે. ક્રિમીઆ એ જ વિસ્તાર છે જ્યાં રશિયાએ ૨૦૧૪ માં કબ્જો કરી લીધો હતો.
૨૦૧૫ માં, ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમને રોકવાનું વચન આપ્યા પછી, યુએનએ તેને જોઈન્ટ કોમ્પ્રીહેન્સિવ પ્લાન ઓફ એક્શન ડીલ હેઠળ ઘણા આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિબંધોમાંથી રાહત આપી. જોકે, ૨૦૧૮માં ઈરાન સાથેની પરમાણુ સમજૂતી ખતમ કર્યા બાદ અમેરિકાએ ૨૦૧૯થી ઈરાન પર ફરીથી પ્રતિબંધો લાદવાનું શરૂ કર્યું હતું. ઈરાન પર કન્વેંશનલ વેપન્સ ખરીદવા પર યુએનનો પ્રતિબંધ ઓક્ટોબર ૨૦૨૦ માં સમાપ્ત થયો. આ પછી રશિયાએ ઈરાનને સુખોઈ જીે-૩૫ ખરીદવાની ઓફર કરી હતી.