- વ્યાસજીના ભોંયરામાં પૂજા ચાલુ રહેશે, અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટનો મોટો નિર્ણય.
પ્રયાગરાજ, અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે વ્યાસજી ભોંયરામાં પૂજાને લઈને મોટો નિર્ણય સંભળાવ્યો છે. કોર્ટે મુસ્લિમ પક્ષની અરજીને ફગાવી દીધી છે અને કહ્યું છે કે ભોંયરામાં પૂજા ચાલુ રહેશે. તમને જણાવી દઈએ કે તાજેતરમાં વારાણસી જિલ્લા ન્યાયાધીશે વ્યાસ જીના ભોંયરામાં હિન્દુ પક્ષને પૂજા કરવાની મંજૂરી આપી હતી. જે બાદ મુસ્લિમ પક્ષ હાઈકોર્ટમાં ગયો હતો. હાઈકોર્ટની અરજી ફગાવી દીધા બાદ હવે મુસ્લિમ પક્ષ સુપ્રીમ કોર્ટમાં જઈ શકે છે.
આદેશ આપતી વખતે હાઈકોર્ટે કહ્યું કે વારાણસીના જિલ્લા ન્યાયાધીશ દ્વારા તાજેતરમાં જે પૂજાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે તે ચાલુ રહેશે. તમને જણાવી દઈએ કે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં જસ્ટિસ રોહિત રંજન અગ્રવાલની ખંડપીઠે જ્ઞાનવાપી મસ્જિદનું સંચાલન કરતી સંસ્થા અંજુમન ઈન્તેજામિયા મસ્જિદ કમિટી દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અપીલ પર સુનાવણી કરી હતી અને પોતાનો નિર્ણય સુરક્ષિત રાખ્યો હતો. આ મામલામાં જ્ઞાનવાપી કેસમાં હિંદુ પક્ષનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા વકીલ વિષ્ણુ શંકર જૈને કહ્યું હતું કે, આજે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે અંજુમન એરેન્જમેન્ટની બંને અરજીઓ ફગાવી દીધી છે, જેનો અર્થ છે કે જે પૂજા ચાલી રહી હતી તે જ ચાલુ રહેશે. જો તેઓ સુપ્રીમ કોર્ટમાં જશે તો અમે પણ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અમારા મંતવ્યો રજૂ કરીશું.
ડિસેમ્બર ૧૯૯૩ પછી, જ્ઞાનવાપીના પ્રાંગણમાં બેરિકેડેડ વિસ્તારમાં પ્રવેશવા પર પ્રતિબંધ હતો, ત્યારબાદ વ્યાસ જીના ભોંયરામાં પૂજા થતી ન હતી. આસક્તિ અને ભોગવિલાસની વિધિઓ પણ બંધ થઈ ગઈ હતી. હિંદુ પક્ષે કોર્ટમાં એવો પણ દાવો કર્યો હતો કે બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન પણ અહીં પૂજા થતી હતી. આ ભોંયરામાં હિંદુ ધર્મની પૂજા સંબંધિત સામગ્રી અને અનેક પ્રાચીન શિલ્પો અને ધામક મહત્વની અન્ય સામગ્રીઓ હાજર છે.
જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલમાં ચાર ભોંયરાઓ છે, જેમાંથી એક હજુ પણ અહીં રહેતા વ્યાસ પરિવારના કબજામાં છે. જેને વ્યાસજીનું ભોંયરું કહેવામાં આવે છે. વ્યાસજીનું ભોંયરું જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલની દક્ષિણ બાજુએ આવેલું છે. અરજીમાં જણાવ્યા મુજબ, પૂજારી સોમનાથ વ્યાસ ૧૯૯૩ સુધી ત્યાં પૂજા કરતા હતા. અરજીમાં આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો હતો કે અધિકારીઓએ તત્કાલીન સરકારની સૂચના પર ભોંયરું બંધ કરી દીધું હતું. જે બાદ તે ત્યાં પૂજા કરવાથી વંચિત રહી ગયો હતો.
અપીલને ફગાવી દેતા જસ્ટિસ રોહિત રંજન અગ્રવાલે કહ્યું, ’આ કેસના સમગ્ર રેકોર્ડને જોયા પછી અને સંબંધિત પક્ષકારોની દલીલો સાંભળ્યા પછી, કોર્ટને વારાણસીના જિલ્લા ન્યાયાધીશ દ્વારા આપવામાં આવેલા નિર્ણયમાં દખલ કરવાનું કોઈ કારણ મળ્યું નથી.’ કોર્ટે કહ્યું કે આ બે આદેશો (વારાણસી કોર્ટના) વિરુદ્ધ દાખલ કરવામાં આવેલી અપીલમાં મસ્જિદ કમિટી પોતાનો કેસ સ્થાપિત કરવામાં અને જિલ્લા કોર્ટના આદેશમાં કોઈપણ પ્રકારની ગેરકાયદેસરતા દર્શાવવામાં નિષ્ફળ રહી છે, તેથી આ દ્વારા કોઈ પ્રકારનો હસ્તક્ષેપ કરવો જોઈએ. કોર્ટ ઇચ્છિત છે. ત્યાં નથી. જસ્ટિસ અગ્રવાલે કહ્યું કે તે જગ્યાએ પૂજા શરૂ થઈ ચૂકી છે અને ચાલુ છે, તેથી તેને રોકવાનું કોઈ કારણ નથી.
જ્ઞાનવાપી પર અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના આદેશની હાઈલાઈટ્સ-
- ૧૯૩૭ થી ડિસેમ્બર ૧૯૯૩ સુધી કોઈ પણ સમયે આ ભોંયરામાં મુસ્લિમ પક્ષનું નિયંત્રણ નહોતું.
- જો કે, હિંદુ પક્ષ ૧૫૫૧ થી આ સ્થાન પર પોતાનો કબજો સાબિત કરવામાં પ્રથમ દૃષ્ટિએ સફળ છે.
- ભોંયરામાં ૧૯૯૩ સુધી જે પૂજા ચાલી રહી હતી તે રાજ્ય સરકારે કોઈપણ લેખિત આદેશ વિના ગેરકાયદેસર કાર્યવાહી કરીને બંધ કરી દીધી હતી.
- કલમ ૨૫ દેશના સામાન્ય નાગરિકને ધામક સ્વતંત્રતાનો અધિકાર આપે છે. સરકાર સમજાવટ દ્વારા આ અધિકાર છીનવી શકે નહીં. ભોંયરામાં પૂજા કરતા વ્યાસ પરિવારને માત્ર મૌખિક આદેશથી પૂજા કરવાના અધિકારથી વંચિત રાખી શકાય નહીં.
- ૩૧ જાન્યુઆરીએ ડિસ્ટ્રિક્ટ જજ દ્વારા આપવામાં આવેલા આદેશ પર કોર્ટની ગરિમાને નુક્સાન પહોંચાડવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે કે જજે તેમના કાર્યકાળના અંતિમ દિવસે આવો આદેશ આપ્યો છે. (કોર્ટે આને ખોટું ગણાવ્યું)