નવું બજેટ આવતીકાલ 1 એપ્રિલ, 2025થી અમલમાં આવશે. એટલે કે, 1 ફેબ્રુઆરીએ બજેટ રજૂ કરતી વખતે સરકારે કરેલી જાહેરાતો પર કામ શરૂ થશે. જોકે, યોજનાઓના લાભ ક્યારે મળશે તે યોજનાના પ્રકાર અને અમલીકરણની પ્રક્રિયા પર નિર્ભર રહેશે.
આવકવેરા મુક્તિ અથવા સબસિડી જેવા લાભ 1 એપ્રિલ, 2025થી લાગુ થશે, કારણ કે તે નાણાકીય વર્ષ સાથે જોડાયેલા છે. તે જ સમયે, માળખાગત સુવિધાઓ અને વિકાસ પ્રોજેક્ટ્સ, સમાજ કલ્યાણ યોજનાઓના લાભો મેળવવામાં સમય લાગે છે, કારણ કે તેના પર કામ કરવાની પ્રક્રિયા લાંબી હોય છે.
આવતીકાલથી અમલમાં આવનારા 6 ફેરફારો…
1. ટેક્સ સ્લેબમાં ફેરફાર: 20થી 24 લાખની આવક માટે નવો સ્લેબ
શું બદલાયું છે: ન્યૂ ટેક્સ રિજીમ હેઠળ હવે 12 લાખ રૂપિયા સુધી કમાણી પર કોઈ ટેક્સ લાગશે નહીં. નોકરિયાત લોકો માટે 75 હજારના સ્ટાન્ડર્ડ ડિડક્શન સાથે આ છૂટ 12.75 લાખ રૂપિયા થઈ જશે. ન્યૂ ટેક્સ રિજીમમાં 20 થી 24 લાખની આવક માટે 25% ટેક્સનો નવો સ્લેબ પણ સામેલ કરવામાં આવ્યો છે.
શું અસર થશે: પહેલાં 15 લાખ રૂપિયાથી વધુની આવક પર 30%નો મહત્તમ દર લાગુ પડતો હતો, પરંતુ હવે આ મર્યાદા વધારીને 24 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી છે. આનાથી મધ્યમ અને ઉચ્ચ-મધ્યમ આવક જૂથોને કર બચાવવામાં મદદ મળશે.
2. TDS મર્યાદામાં વધારો: ₹6 લાખ સુધીની ભાડાની આવક પર કોઈ કર નહીં
શું બદલાયું છે: અમુક ચુકવણીઓ પર TDS (ટેક્સ ડિડક્શન એટ સોર્સ) મર્યાદા વધારવામાં આવી છે…
- ભાડાની આવક પર TDS છૂટ બમણી: ભાડાની આવક પર TDS મર્યાદા ₹2.4 લાખથી વધારીને ₹6 લાખ કરવામાં આવી.
- વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે વ્યાજ આવક પર છૂટ બમણી: બેંક એફડીમાંથી વ્યાજ આવક મેળવતા વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે ટીડીએસ મર્યાદા ₹50 હજારથી વધારીને ₹1 લાખ કરવામાં આવી છે.
- વ્યાવસાયિક સેવાઓ પર TDS મર્યાદામાં વધારો: વ્યાવસાયિક સેવાઓ પર TDS મર્યાદા હવે 30,000 રૂપિયાથી વધીને 50,000 રૂપિયા થઈ ગઈ છે.
શું અસર થશે: આનાથી ઓછી આવક ધરાવતા વ્યક્તિઓ પર TDSનો બોજ ઓછો થશે અને રોકડ પ્રવાહમાં સુધારો થશે.
૩. TCS મર્યાદામાં વધારો: વિદેશમાં અભ્યાસ માટે ₹10 લાખ સુધી મોકલવા પર કોઈ ટેક્સ નહીં
શું બદલાયું છે: વિદેશમાં અભ્યાસ માટે પૈસા મોકલવા પર ટેક્સ કલેક્ટેડ એટ સોર્સ (TCS)ની મર્યાદા હવે 7 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 10 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી છે. જોકે, જો પૈસા બેંક વગેરે જેવી કોઈપણ નાણાકીય સંસ્થા પાસેથી લોન તરીકે લેવામાં આવ્યા હોય તો TCS વસૂલવામાં આવશે નહીં.
શું અસર થશે: TCS દૂર કરવાથી વિદ્યાર્થીઓ અને તેમના પરિવારો બંનેને ફાયદો થશે. અગાઉ, 7 લાખ રૂપિયાથી વધુની રકમ પર 0.5%-5% TCS કાપવામાં આવતો હતો. આનાથી ટ્રાન્સફર પ્રક્રિયા થોડી વ્યસ્ત બની ગઈ. હવે 10 લાખ રૂપિયા સુધીની સંપૂર્ણ રકમ બીજા છેડે પહોંચી જશે.
4. અપડેટેડ રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે વધુ સમય: 48 મહિના સુધી ફાઇલ કરી શકાય છે
શું બદલાયું છે: હવે કરદાતાઓ આકારણી વર્ષના અંતથી 24 મહિનાને બદલે 48 મહિના સુધી અપડેટેડ રિટર્ન ફાઇલ કરી શકશે. આ માટે કેટલીક શરતો છે…
- 24થી 36 મહિના દરમિયાન ફાઇલ કરાયેલા રિટર્ન પર 60% વધારાનો ટેક્સ.
- 36થી 48 મહિના દરમિયાન ફાઇલ કરાયેલા રિટર્ન પર 70% વધારાનો ટેક્સ.
શું અસર થશે: આનાથી કરદાતાઓને તેમની ભૂલો સુધારવા માટે વધુ સમય મળશે. સ્વૈચ્છિક પાલન પણ વધશે. એટલે કે, કોઈ વ્યક્તિ કે સંસ્થા પોતાની મરજીથી નિયમો અને કાયદાઓનું પાલન કરે છે.
5. યુલિપ પર કેપિટલગેઇન ટેક્સ: ₹2.5 લાખથી વધુના પ્રીમિયમને મૂડી સંપત્તિ ગણવામાં આવશે
શું બદલાયું છે: જો ULIP એટલે કે યુનિટ લિંક્ડ ઇન્શ્યોરન્સ પ્લાનનું પ્રીમિયમ વાર્ષિક રૂ. 2.5 લાખથી વધુ હોય, તો તેને મૂડી સંપત્તિ તરીકે ગણવામાં આવશે. આવી ULIP ના રિડેમ્પશનમાંથી ઉદ્ભવતા કોઈપણ નફા પર મૂડી લાભ કર લાગશે. યુલિપ એક એવી પ્રોડક્ટ છે જેમાં પ્રીમિયમનો એક ભાગ શેરબજારમાં રોકાણ કરવામાં આવે છે.
- જો તે 12 મહિનાથી વધુ સમય માટે રાખવામાં આવે છે, તો તેના પર 12.5% ના દરે લાંબા ગાળાના મૂડી લાભ (LTCG) તરીકે કર લાગશે.
- જો તે 12 મહિનાથી ઓછા સમય માટે રાખવામાં આવે છે, તો તેના પર શોર્ટ ટર્મ કેપિટલગેઇન (STCG) તરીકે 20% કર લાગશે.
શું અસર થશે: ઊંચા પ્રીમિયમવાળા ULIP માં રોકાણ કરનારાઓએ હવે ટેક્સ ચૂકવવો પડશે. સરકારે આ ફેરફારો ઉચ્ચ આવક ધરાવતા કરદાતાઓને કરમુક્ત રોકાણ સાધન તરીકે ULIP નો ઉપયોગ કરતા અટકાવવા માટે કર્યા છે. યુલિપ પ્રીમિયમનો મોટો હિસ્સો શેરબજારમાં રોકાણ કરવામાં આવે છે, તેથી સરકારે દલીલ કરી હતી કે તેને પરંપરાગત વીમાની જેમ કરમુક્તિ મળવી જોઈએ નહીં.
6. સસ્તું-મોંઘું: કસ્ટમ ડ્યૂટી બદલવાથી 150-200 ઉત્પાદન પર અસર થશે
શું બદલાયું છે: સરકારે ફેબ્રુઆરીમાં રજૂ કરાયેલા બજેટમાં કેટલીક પ્રોડક્ટ્સ પર કસ્ટમ ડ્યૂટી ઘટાડી હતી અને અન્ય પર વધારી હતી. આનાથી લગભગ 150-200 ઉત્પાદનો પ્રભાવિત થશે. સામાન્ય રીતે, કસ્ટમ ડ્યૂટીમાં ફેરફાર નાણાકીય વર્ષની શરૂઆતથી એટલે કે 1 એપ્રિલ, 2025થી અમલમાં આવે છે.
જોકે, અમુક ફેરફારોના અમલીકરણની તારીખો સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ઇન્ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ એન્ડ કસ્ટમ્સ (CBIC) ની સૂચના પર આધારિત છે. ઉદાહરણ તરીકે, ગયા બજેટમાં કેટલાક કસ્ટમ ડ્યૂટી ફેરફારો (જેમ કે મોબાઇલ ફોન અને કિંમતી ધાતુઓ પર) 24 જુલાઈ, 2024 થી અમલમાં આવ્યા હતા.
શું અસર થશે: કેટલીક વસ્તુઓ સસ્તી થઈ શકે છે અને કેટલીક મોંઘી. કસ્ટમ ડ્યૂટીમાં વધારો કે ઘટાડો વસ્તુઓના ભાવ પર પરોક્ષ અસર કરે છે.
સસ્તી હોઈ શકે તેવી વસ્તુઓ:
- $40,000 થી વધુ કિંમતની અથવા 3,000 સીસીથી વધુ એન્જિન ક્ષમતા ધરાવતી આયાતી કાર.
- 1600 સીસીથી વધુ ન હોય તેવી એન્જિન ક્ષમતા ધરાવતા CBU યુનિટ તરીકે આયાત કરાયેલ મોટરસાઇકલો.
- 36 લાઇફ સેવિંગ દવાઓ પર કસ્ટમ ડ્યૂટી દૂર કરવાથી મહત્ત્વપૂર્ણ સારવારનો ખર્ચ ઘટશે.
- EV સસ્તા થઈ શકે છે. સરકારે બેટરી ઉત્પાદન માટે 35 કેપિટલ ગુડ્સ પરની ડ્યૂટી નાબૂદ કરી છે.
- મોબાઇલ ફોન બેટરી ઉત્પાદન માટેના 28 મૂડી માલને કસ્ટમ ડ્યૂટીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી.
મોંઘી થઈ શકે એવી વસ્તુઓ:
- સ્માર્ટ મીટર સોલાર સેલ, આયાતી ફૂટવેર, આયાતી મીણબત્તીઓ, આયાતી યાટ્સ અને અન્ય જહાજો, પીવીસી ફ્લેક્સ ફિલ્મ્સ, પીવીસી ફ્લેક્સ શીટ્સ, પીવીસી ફ્લેક્સ બેનર્સ, ગૂંથણકામ પ્રક્રિયામાંથી બનાવેલ કાપડ, એલસીડી/એલઇડી ટીવી
બજેટમાં જાહેર કરાયેલી યોજનાઓના લાભ ક્યારે મળશે?
- ખેડૂતો માટે રોકડ સહાય, મહિલાઓ માટેની યોજનાઓ અથવા રોજગાર યોજનાઓ જેવી સામાજિક કલ્યાણ યોજનાઓના લાભ જૂન-જુલાઈથી મળવાનું શરૂ થઈ શકે છે.
- રસ્તા, રેલવે, કે શાળાઓ-હોસ્પિટલ જેવા પ્રોજેક્ટ્સમાંથી લાભ મેળવવામાં સમય લાગે છે કારણ કે આ માટે આયોજન, ટેન્ડરિંગ અને બાંધકામની પ્રક્રિયા હોય છે.
બજેટની સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા 7 મુદ્દામાં જાણો…
- બજેટની તૈયારી: બજેટ નાણા મંત્રાલય દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવે છે. નાણામંત્રીના નેતૃત્વ હેઠળ વિવિધ મંત્રાલયો, વિભાગો અને નિષ્ણાતોની સલાહ લેવામાં આવે છે.
- બજેટ રજૂ કરવું: દર વર્ષે 1 ફેબ્રુઆરીના રોજ, નાણામંત્રી લોકસભામાં વાર્ષિક બજેટ રજૂ કરે છે. બજેટ ભાષણમાં સરકારની આવક અને ખર્ચની વિગતો હોય છે.
- સંસદમાં ચર્ચા: બજેટ રજૂ થયા પછી, લોકસભા અને રાજ્યસભામાં તેની વિગતવાર ચર્ચા થાય છે. સાંસદોએ વિવિધ પાસાઓ પર પોતાનાં મંતવ્યો રજૂ કર્યાં.
- વિનિયોગ બિલ: ચર્ચા પછી, તે બંને ગૃહોમાં રજૂ કરવામાં આવે છે, જે સરકારને ભારતના સંકલિત ભંડોળમાંથી નાણાં ઉપાડવાની મંજૂરી આપે છે.
- નાણાકીય બિલ: બજેટમાં પ્રસ્તાવિત કર ફેરફારોને લાગુ કરવા માટે નાણાકીય બિલ લોકસભા અને રાજ્યસભા બંનેમાં રજૂ કરવામાં આવે છે.
- રાષ્ટ્રપતિની સંમતિ: સંસદ દ્વારા બંને બિલ (વિનિયોગ અને નાણાં) પસાર થયા પછી, તેને રાષ્ટ્રપતિ પાસે સંમતિ માટે મોકલવામાં આવે છે.
- અમલીકરણ: રાષ્ટ્રપતિની સંમતિ પછી, આ કાયદા બને છે અને બજેટ લાગુ થાય છે. આ બજેટ 1 એપ્રિલથી શરૂ થતા નાણાકીય વર્ષ માટે અમલમાં આવશે.