વારાણસી,ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણે વારાણસીના જિલ્લા ન્યાયાધીશની કોર્ટમાં જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલનો સર્વે રિપોર્ટ રજૂ કર્યો છે. એએસઆઇએ આ રિપોર્ટ સીલબંધ પરબીડિયામાં કોર્ટમાં રજૂ કર્યો હતો. જજે આ કેસમાં સુનાવણી માટે ૨૧ ડિસેમ્બરની તારીખ આપી છે. આ દરમિયાન મુસ્લિમ પક્ષે રિપોર્ટને સાર્વજનિક કરવાનો વિરોધ કર્યો હતો. તે જ સમયે, હિન્દુ પક્ષે સીલબંધ અહેવાલ પર વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. ન્યાયાધીશને અપીલ કરવામાં આવી છે કે તેઓ પક્ષકારોને મેઈલ દ્વારા રિપોર્ટ આપે.
એએસઆઇએ વારાણસીમાં કાશી વિશ્વનાથ મંદિરની બાજુમાં સ્થિત જ્ઞાનવાપી સંકુલનું વૈજ્ઞાનિક સર્વેક્ષણ હાથ ધર્યું છે, તે જાણવા માટે કે શું ૧૭મી સદીની મસ્જિદ પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા હિન્દુ મંદિરના માળખા પર બનાવવામાં આવી હતી. ૫ ઓક્ટોબરે, કોર્ટે એએસઆઇને ચાર અઠવાડિયાનો વધુ સમય આપ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે સર્વેક્ષણનો સમયગાળો આનાથી આગળ વધારવામાં આવશે નહીં. તેણે અગાઉ ૪ ઓગસ્ટ અને ૬ સપ્ટેમ્બરના રોજ સમયમર્યાદા લંબાવી હતી.જ્ઞાનવાપી કેસમાં એએસઆઇના એડિશનલ ડિરેક્ટરે વારાણસીના ડિસ્ટ્રિક્ટ જજને સીલબંધ રિપોર્ટ સોંપ્યો છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ રિપોર્ટ ૧૫૦૦થી વધુ પેજનો છે, જેમાં જ્ઞાનવાપીના સર્વેની સત્યતા દર્શાવવામાં આવી છે. જ્ઞાનવાપીના સર્વે દરમિયાન એએસઆઇને તૂટેલા શિલ્પો, વાસણો, મૂતઓ જેવા ૨૫૦ અવશેષો મળ્યા હતા. આ ડીએમની દેખરેખ હેઠળ લોકરમાં જમા કરવામાં આવ્યા હતા. આ તમામ અવશેષો પણ કોર્ટમાં રાખવામાં આવ્યા છે.
અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે વારાણસી ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટના આદેશને માન્ય રાખ્યા અને ચુકાદો આપ્યો કે આ પગલું ‘ન્યાયના હિતમાં જરૂરી છે’ અને વિવાદમાં હિન્દુ અને મુસ્લિમ બંને પક્ષોને ફાયદો થશે તે પછી સર્વેક્ષણ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. અગાઉની સુનાવણી દરમિયાન, મસ્જિદ પ્રબંધન સમિતિએ સર્વે સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો અને આરોપ મૂક્યો હતો કે એએસઆઇ મસ્જિદ સંકુલના ભોંયરામાં અને અન્ય સ્થળોએ પરવાનગી વિના ખોદકામ કરી રહ્યો હતો અને પશ્ચિમી દિવાલ પર કાટમાળ જમા કરી રહ્યો હતો, જેનાથી માળખું તૂટી શકે છે. ખતરો ઉભો થઈ શકે છે.
મસ્જિદ સમિતિએ કહ્યું હતું કે એએસઆઇ ટીમને કાટમાળ હટાવવા અને પરિસરનો સર્વે કરવા માટે અધિકૃત નથી. જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ પ્રબંધન સમિતિએ હાઈકોર્ટના આદેશ સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી, પરંતુ સર્વોચ્ચ અદાલતે ૪ ઓગસ્ટે એએસઆઇ સર્વે પર હાઈકોર્ટના આદેશ પર સ્ટે આપવાનો ઇન્કાર કરી દીધો હતો. તેના આદેશમાં, ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની ખંડપીઠે, જો કે, એએસઆઈને સર્વે દરમિયાન એવું કોઈ કામ ન કરવા કહ્યું કે જેનાથી માળખાને નુક્સાન થઈ શકે. સર્વોચ્ચ અદાલતે કોઈપણ ઉત્ખનન પર પણ પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, જ્યારે વારાણસી કોર્ટે કહ્યું હતું કે જો જરૂરી હોય તો તે કરી શકાય છે.
વારાણસી જિલ્લા અદાલતે ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણને જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલનો વૈજ્ઞાનિક સર્વેક્ષણ અહેવાલ પૂર્ણ કરવા અને સબમિટ કરવા માટે વધુ એક સપ્તાહનો સમય આપ્યો હતો. વિવાદમાં હિંદુ પક્ષના વકીલ મદન મોહન યાદવે જણાવ્યું હતું કે કેસની સુનાવણી કરતી વખતે જિલ્લા ન્યાયાધીશ એકે વિશ્વએ એએસઆઇને સર્વે પૂર્ણ કરવા અને તેનો રિપોર્ટ સબમિટ કરવા માટે એક સપ્તાહનો વધારાનો સમય આપ્યો હતો. આ છઠ્ઠી વખત છે જ્યારે કોર્ટે એએસઆઇને તેનો સર્વે રિપોર્ટ દાખલ કરવા માટે સમય આપ્યો છે. અગાઉ કોર્ટે SIT ને ૬ સપ્ટેમ્બર, ૫ ઓક્ટોબર, ૨ નવેમ્બર, ૧૭ નવેમ્બર અને ૩૦ નવેમ્બરનો સમય આપ્યો હતો.
૧૧ ડિસેમ્બરે એએસઆઈએ કહ્યું હતું કે બ્લડ પ્રેશરમાં અચાનક વધારો અને અધિક્ષક પુરાતત્વવિદ્ અવિનાશ મોહંતીની તબિયત ખરાબ હોવાને કારણે તેઓ કોર્ટમાં હાજર થઈને રિપોર્ટ દાખલ કરવામાં અસમર્થ હતા. તેથી રિપોર્ટ ફાઈલ કરવા માટે વધુ એક સપ્તાહનો સમય આપવો જોઈએ. તેના પર જિલ્લા ન્યાયાધીશની કોર્ટે વધુ એક સપ્તાહનો સમય આપ્યો હતો અને રિપોર્ટ દાખલ કરવાની તારીખ ૧૮ ડિસેમ્બર નક્કી કરી હતી.