દિલ્હીમાં પોલીસકર્મીઓ પર કામના દબાણથી તેમની જીવનશૈલી પર અસર થવા લાગી છે. જેના કારણે તેમને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. ફરજ પરનો તણાવ, ઓવરટાઇમ અને રજા ન મળવી એ તેમના જીવનનો હિસ્સો બની ગયું છે.
કદાચ આ જ કારણ છે કે ઘણા પોલીસકર્મીઓ સમય પહેલા નિવૃત્તિ (VRS) લઈ રહ્યા છે. સાથે જ કેટલાક શ્રમિકો પણ જીવનથી અસંતુષ્ટ બનીને આત્મહત્યા જેવું પગલું ભરી રહ્યા છે. RTIમાં ખુલાસો થયો છે કે છેલ્લા સાડા પાંચ વર્ષમાં દિલ્હી પોલીસના 402 કર્મચારીઓએ VRS લીધું છે. અકાળ નિવૃત્તિ લેનારા કર્મચારીઓમાં કોન્સ્ટેબલ, સબ-ઇન્સ્પેક્ટર, ઇન્સ્પેક્ટર, એસીપી અને ડીસીપી રેન્કના અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે.
આમાંના મોટાભાગના લોકોએ VRS લેવા પાછળનું કારણ સ્વાસ્થ્ય અને ઘરની સમસ્યાઓ ગણાવી છે. આ સિવાય ઘણા પોલીસકર્મીઓએ VRS માટે અરજી કરી છે, જેની ફાઇલ મંજૂરી માટે પેન્ડિંગ છે.
પોલીસકર્મીઓનો તણાવ ઓછો કરવા માટે વિભાગ પણ અનેક પ્રયાસો કરી રહ્યું છે. દરેક જિલ્લામાં તણાવ વ્યવસ્થાપન સત્રો યોજવામાં આવે છે. યોગ અને ધ્યાન સત્રો પણ છે. આ બધા માટે દરેક જિલ્લામાં એક તાલીમ વિંગ છે. આવા કાર્યક્રમો આખું વર્ષ ચાલુ રહે છે, જેમાં પોલીસકર્મીઓ પોતાનો તણાવ ઓછો કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
આ વર્ષે 8 એપ્રિલની સવારે પીસીઆર વાન ઈન્ચાર્જ ઈમરાન મોહમ્મદ (38 વર્ષ) એ મજનુ કા ટીલા વિસ્તારમાં પોતાને ગોળી મારીને આત્મહત્યા કરી લીધી હતી.
26 જાન્યુઆરીની વહેલી સવારે હેડ કોન્સ્ટેબલ દેવેન્દ્રની પહાડગંજ પોલીસ સ્ટેશનની બેરેકમાં ગોળી મારીને હત્યા કરી દેવામાં આવી હતી. તેની પાસેથી મળેલી સ્યુસાઈડ નોટમાં અંગત કારણોસર આવું પગલું ભર્યાનું લખ્યું હતું.
16 મેના રોજ દિલ્હી પોલીસમાં તૈનાત હેડ કોન્સ્ટેબલ અમિત કુમારે આત્મહત્યા કરી હતી. નોકરીમાંથી સસ્પેન્ડ કરાયેલા અમિતનું પોસ્ટિંગ થર્ડ બટાલિયનમાં હતું.
દિવાળી હોય, હોળી હોય, 15મી ઓગસ્ટ હોય કે 26મી જાન્યુઆરી હોય. G20 જેવી વીઆઈપી ઈવેન્ટ્સમાં પણ દિલ્હી પોલીસના જવાનો તેમના પરિવારથી દૂર રહે છે અને ડ્યુટી કરે છે. ઠંડી હોય કે ગરમી, તેઓ રસ્તા પર ફરજ બજાવતા જોવા મળે છે. પોલીસમાં મેનપાવરની અછત હોવાથી રોજના સરેરાશ દસથી બાર કલાક ફરજ બજાવવી પડે છે. આની સીધી અસર તેમના સ્વાસ્થ્ય અને અંગત જીવન પર પડે છે. અલબત્ત પોલીસ કોર્પોરેટ કલ્ચરમાં કામ કરવાની વાત કરે છે પરંતુ વાસ્તવિકતા આનાથી ઘણી દૂર છે.
1 જાન્યુઆરી, 2018 થી 31 મે, 2023 સુધીમાં, લગભગ 35 દિલ્હી પોલીસ કર્મચારીઓએ આત્મહત્યા કરી છે. કેટલાક જવાને ફરજ પર હતા ત્યારે પોતાની જાતને ગોળી મારી અને કેટલાકે પોતાના ઘરમાં ફાંસી લગાવીને આ પગલું ભર્યું. તે જ સમયે, દર મહિને સરેરાશ 6 પોલીસકર્મીઓ VRS લઈ રહ્યા છે. દર વર્ષે 6 જવાન આત્મહત્યા કરે છે.
તમામ એકમોએ પોલીસમાં વીઆરએસ અંગેની આરટીઆઈનો જવાબ આપ્યો ન હતો. મેન પાવરને ટાંકીને કેટલાક યુનિટે વિભાગમાં રેકર્ડ તપાસવા આવવાની વાત કરી હતી, જ્યારે કેટલાક યુનિટે કાગળ પર થયેલો ખર્ચ પહેલા ચૂકવવો જોઈએ તેમ કહીને ના પાડી દીધી હતી. પોલીસ તરફથી મળેલા જવાબોમાં, કોમ્યુનિકેશન યુનિટ એકમાત્ર એવું છે જેમાં સૌથી વધુ 46 કર્મચારીઓએ VRS લીધું છે. આ પછી આઉટર ડિસ્ટ્રિક્ટમાં 36, સાઉથ ડિસ્ટ્રિક્ટ અને નોર્થ ઈસ્ટ ડિસ્ટ્રિક્ટમાં 35 પોલીસકર્મીઓએ VRS લીધું છે.
દિલ્હી પોલીસના PRO IPS સુમન નલવાએ કહ્યું કે દિલ્હી પોલીસમાં કામ કરવાની સ્થિતિ અન્ય પોલીસ દળ કરતા ઘણી સારી છે. VRS ચિંતાનો વિષય નથી કારણ કે તેની ટકાવારી ઘણી ઓછી છે. પરંતુ કર્મચારીની આત્મહત્યા ચોક્કસપણે ચિંતાનો વિષય છે. જો કે, આત્મહત્યાના કારણો હંમેશા કામ સંબંધિત હોતા નથી. આમાંના મોટા ભાગના કિસ્સા સંબંધોને લગતા હોય છે. દરેક વ્યક્તિએ માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ ઓળખવાની જરૂર છે.