- મેરઠ ઝોનમાં સૌથી વધુ એન્કાઉન્ટર
લખનૌ, યુપી એન્કાઉન્ટર ડેટા: ઉત્તર પ્રદેશમાં એન્કાઉન્ટર કલ્ચરને લઈને ઉભા થઈ રહેલા સવાલો વચ્ચે એક ચોંકાવનારો આંકડો સામે આવ્યો છે. જેમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે ૨૦૧૭થી અત્યાર સુધીમાં યોગી રાજમાં રાજ્યમાં કુલ ૧૮૬ એન્કાઉન્ટર થયા છે.એટલે કે દર ૧૫ દિવસે પોલીસ એક ગુનેગારને એન્કાઉન્ટર માં મારી નાખે છે. અગાઉ જ્યારે પણ યુપીમાં કોઈ ગુનેગારનું એન્કાઉન્ટર થયું હતું ત્યારે આવા ચોંકાવનારા આંકડા સામે આવતા હતા. આમાં, ઓપરેશન લંગડા હેઠળ, યુપી પોલીસે ઘણા ગુનેગારોને પગમાં પણ ગોળી મારી હતી, જેની સંખ્યા ઘણી વધારે છે.
પોલીસ રેકોર્ડની તપાસ કર્યા બાદ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ દ્વારા એક રિપોર્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે, જેમાં આ તમામ આંકડાઓ સામે આવ્યા છે. આ અહેવાલ મુજબ, માર્ચ ૨૦૧૭ થી, જ્યારે યોગી આદિત્યનાથે સત્તા સંભાળી, અને અત્યાર સુધીમાં, રાજ્યમાં ૧૮૬ એન્કાઉન્ટર થયા છે, જે દર્શાવે છે કે દર ૧૫ દિવસે પોલીસ ગોળીબારમાં એક ગુનેગાર માર્યો ગયો હતો. હવે પગમાં કે શરીરના અન્ય ભાગમાં ગોળી વાગવાથી ઘાયલ થયેલા બદમાશોનો આંકડો જોઈએ તો તે ૫,૦૪૬ છે. એટલે કે દર ૧૫ દિવસે ૩૦થી વધુ કથિત ગુનેગારોને ગોળી મારીને ઘાયલ કરવામાં આવે છે.
અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે પોલીસ એન્કાઉન્ટર માં માર્યા ગયેલા કુલ ૧૮૬ અપરાધીઓની યાદીમાં ૯૬ ગુનેગારો વિરુદ્ધ હત્યાના કેસ નોંધાયેલા છે, જેમાંથી છેડતી, ગેંગરેપ અને પોક્સો જેવા કેસ નોંધાયેલા છે. પોલીસ અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ૨૦૧૬ અને ૨૦૨૨ વચ્ચે રાજ્યમાં ગુનાખોરીના ગ્રાફમાં ઝડપથી ઘટાડો થયો છે. સત્તાવાર માહિતી અનુસાર, લૂંટમાં ૮૨% અને હત્યામાં ૩૭% ઘટાડો થયો છે. જો કે, ઘણા ઓછા લોકો છે જેઓ એન્કાઉન્ટર ને આનું કારણ માને છે.
ઉત્તર પ્રદેશના સ્પેશિયલ ડીજી (કાયદો અને વ્યવસ્થા) પ્રશાંત કુમારે ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું હતું કે પોલીસ એન્કાઉન્ટર ક્યારેય જઘન્ય ગુનાઓને નિયંત્રિત કરવા અથવા દુષ્ટ ગુનેગારો પર લગામ લગાવવાની અમારી વ્યૂહરચનાનો ભાગ નથી.
આ રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે મોટાભાગના એન્કાઉન્ટર કેસ એવા છે, જેમાં કોઈ સવાલ પૂછવામાં આવ્યા નથી કે કોઈ વિવાદ થયો નથી. દરેક એક્ધાઉન્ટરમાં મૃત્યુ થાય છે, તેની મેજિસ્ટ્રેટ તપાસ કરવી જરૂરી છે. રેકોર્ડ મુજબ, ૧૬૧ એક્ધાઉન્ટરો કોઈ પણ વાંધો વિના પતાવટ કરવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે બાકીની ૨૫માં તપાસ બાકી છે. એટલે કે, આમાં કોઈપણ પ્રકારના પ્રશ્ર્નો ઉભા થયા નથી. મેજિસ્ટ્રેટની તપાસમાં, મેજિસ્ટ્રેટે કાર્યવાહીમાં સામેલ પોલીસકર્મીઓ અને અન્ય સાક્ષીઓના નિવેદનો નોંધવા અને તેમના તારણો સાથેનો અહેવાલ રજૂ કરવો જરૂરી છે.અહેવાલ મુજબ, એન્કાઉન્ટર ના ડેટા દર્શાવે છે કે આ ગુનેગારોમાંથી ત્રીજા ભાગના, અથવા ૬૫, મેરઠ ઝોન હેઠળ આવતા જિલ્લાઓમાં પોલીસ દ્વારા ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી હતી. વારાણસી અને આગ્રા ઝોનમાં ૨૦ અને ૧૪ એન્કાઉન્ટર થયા હતા. ઓપરેશન લંગડાના મામલામાં પણ મેરઠ ઝોન ટોચ પર છે. કુલ ૫,૦૪૬ ગુનેગારોને તેમના પગમાં ગોળી વાગી હતી, જેમાં મેરઠ ઝોનમાં ૧,૭૫૨ ગુનેગારો ઘાયલ થયા હતા. છેલ્લા ૬ વર્ષમાં, ઘણા પોલીસકર્મીઓ એન્કાઉન્ટર દરમિયાન અથવા ગુનેગારોને પકડતી વખતે મૃત્યુ પામ્યા છે. માહિતી અનુસાર માર્ચ ૨૦૧૭થી એપ્રિલ ૨૦૨૩ સુધીમાં રાજ્યમાં ૧૩ પોલીસકર્મીઓના મોત થયા છે. ત્યાં ૧,૪૪૩ ઘાયલ થયા હતા.