રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એટલે કે RBI એ 0.25 બેઝિઝ પોઈન્ટ ઘટાડીને 6.25% કર્યા છે. એટલે કે, લોન સસ્તી થશે અને તમારી EMI પણ ઓછી થશે. RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ સવારે 10 વાગ્યે મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)માં લેવાયેલા નિર્ણયો વિશે માહિતી આપી.
5 વર્ષ પછી રેપો રેટમાં ઘટાડો
આરબીઆઈએ છેલ્લે મે 2020માં રેપોરેટમાં 0.40%નો ઘટાડો કર્યો હતો, જેનાથી તે 4% થયો હતો. જોકે, મે 2022માં, રિઝર્વ બેંકે વ્યાજદરોમાં વધારો કરવાનું શરૂ કર્યું, જે મે 2023માં બંધ થઈ ગયું. આ સમયગાળા દરમિયાન રિઝર્વ બેંકે રેપોરેટમાં 2.50% વધારો કર્યો અને તેને 6.5% સુધી લઈ ગયા. આ રીતે 5 વર્ષ પછી રેપોરેટ ઘટાડવામાં આવ્યો છે.
શું હાલની લોનનો EMI પણ ઘટશે?
લોનના વ્યાજ દર બે પ્રકારના હોય છે, ફિક્સ્ડ અને ફ્લોટર. ફિક્સ્ડ લોનમાં, તમારી લોન પરનો વ્યાજ દર શરૂઆતથી અંત સુધી સમાન રહે છે. રેપો રેટમાં ફેરફારથી આમાં કોઈ ફરક પડતો નથી. ફ્લોટરમાં રેપો રેટમાં ફેરફાર તમારી લોનના વ્યાજ દરને પણ અસર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમે ફ્લોટર વ્યાજ દરે લોન લીધી હોય, તો EMI પણ ઘટશે.
રેપો રેટ શું છે, સસ્તી લોન ક્યારે ઉપલબ્ધ થશે?
RBI બેંકોને જે વ્યાજ દરે લોન આપે છે તેને રેપો રેટ કહેવામાં આવે છે. રેપો રેટમાં ઘટાડાને કારણે બેંકને ઓછા વ્યાજ દરે લોન મળશે. બેંકો સસ્તી લોન આપે છે, તેથી તેઓ ઘણીવાર આ લાભ તેમના ગ્રાહકોને આપે છે. એટલે કે, બેંકો પણ તેમના વ્યાજ દર ઘટાડે છે. જોકે આ ઘટાડો 1-2 મહિનામાં થાય છે.
રિઝર્વ બેંકે રેપો રેટ કેમ ઘટાડ્યો?
કોઈપણ કેન્દ્રીય બેંક પાસે પોલિસી રેટના રૂપમાં ફુગાવા સામે લડવા માટે એક શક્તિશાળી સાધન હોય છે. જ્યારે ફુગાવો ખૂબ ઊંચો હોય છે, ત્યારે કેન્દ્રીય બેંક પોલિસી રેટ વધારીને અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરે છે.
જો પોલિસી રેટ ઊંચો હશે તો બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક પાસેથી મળતી લોન મોંઘી થશે. બદલામાં બેંકો તેમના ગ્રાહકો માટે લોન મોંઘી બનાવે છે. આનાથી અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે. જ્યારે નાણાંનો પ્રવાહ ઘટે છે, ત્યારે માગ ઘટે છે અને ફુગાવો ઘટે છે.
તેવી જ રીતે જ્યારે અર્થતંત્ર ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થાય છે, ત્યારે પુનઃપ્રાપ્તિ માટે નાણાંનો પ્રવાહ વધારવાની જરૂર હોય છે. આવી સ્થિતિમાં કેન્દ્રીય બેંક પોલિસી રેટ ઘટાડે છે. આના કારણે, બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક પાસેથી મળતી લોન સસ્તી થાય છે અને ગ્રાહકોને પણ સસ્તા દરે લોન મળે છે.
RBI એ છેલ્લે રેપો રેટ ક્યારે ઘટાડ્યો હતો?
જવાબ: RBI એ છેલ્લે મે 2020માં રેપો રેટમાં 0.40% ઘટાડો કર્યો હતો અને તેને 4% કર્યો હતો. જોકે, મે 2022માં રિઝર્વ બેંકે વ્યાજ દરોમાં વધારો કરવાનું શરૂ કર્યું, જે મે 2023માં બંધ થઈ ગયું. આ સમયગાળા દરમિયાન રિઝર્વ બેંકે રેપો રેટમાં 2.50% વધારો કર્યો અને તેને 6.5% સુધી લઈ ગયો. આ રીતે 5 વર્ષ પછી રેપો રેટ ઘટાડવામાં આવ્યો છે.