શું દિલ્હીમાં લાદી શકાય રાષ્ટ્રપતિ શાસન? અમે આ સવાલ એટલા માટે પૂછી રહ્યા છીએ કારણ કે રાષ્ટ્રપતિએ દિલ્હી સરકારને બરખાસ્ત કરવાની માંગ કરતી દિલ્હી ભાજપની અપીલ ગૃહ મંત્રાલયને મોકલી છે. આ સંદર્ભમાં દિલ્હી વિધાનસભામાં વિપક્ષના નેતા વિજેન્દ્ર ગુપ્તાએ કહ્યું છે કે ભારતીય જનતા પાર્ટીના ધારાસભ્યો દ્વારા રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને બંધારણના કથિત ઉલ્લંઘન બદલ આમ આદમી પાર્ટી (આપ) સરકારને બરતરફ કરવાની માંગ સાથે સુપ્રત કરાયેલ મેમોરેન્ડમને મોકલવામાં આવશે. ગૃહ મંત્રાલયને મોકલવામાં આવી છે. વિજેન્દ્ર ગુપ્તાએ એક નિવેદનમાં દાવો કર્યો છે કે દિલ્હી સરકાર દ્વારા છઠ્ઠા દિલ્હી નાણાં પંચની રચના ન કરવી અને કેગના અહેવાલ પર કોઈ પગલાં ન લેવા એ “બંધારણનું ઉલ્લંઘન” છે.
તમને જણાવી દઈએ કે ભાજપના ધારાસભ્યોનું એક પ્રતિનિધિમંડળ ૩૦ ઓગસ્ટના રોજ રાષ્ટ્રપતિને મળ્યું હતું અને એક મેમોરેન્ડમ સુપરત કર્યું હતું જેમાં તેમણે મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલના જેલમાં હોવાના કારણે “દિલ્હીમાં ઉદ્ભવતા બંધારણીય સંકટમાં તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપ” કરવાની વિનંતી કરી હતી. રાષ્ટ્રપતિના સચિવાલયમાંથી મળેલા પત્રને શેર કરતા, વિજેન્દ્ર ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે, “રાષ્ટ્રપતિએ મેમોરેન્ડમની નોંધ લીધી છે અને તેને ગૃહ સચિવને મોકલી છે.” કરવા માટે વિનંતી કરવામાં આવી છે.
તમને જણાવી દઈએ કે દિલ્હી વિધાનસભાના વિપક્ષના નેતા વિજેન્દ્ર ગુપ્તાના નેતૃત્વમાં ધારાસભ્યોએ રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને અરવિંદ કેજરીવાલ સરકારના કામકાજ પર ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરીને દિલ્હીમાં ચાલી રહેલા બંધારણીય સંકટમાં તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપ કરવાની અપીલ કરી હતી. . મેમોરેન્ડમમાં સૌથી પહેલા દિલ્હીના લકવાગ્રસ્ત વહીવટી તંત્રનો મુદ્દો ઉઠાવતા કહેવામાં આવ્યું હતું કે સીએમ કેજરીવાલ આબકારી નીતિ કૌભાંડ સંબંધિત ભ્રષ્ટાચારના ગંભીર આરોપમાં ચાર મહિનાથી વધુ સમયથી જેલમાં છે.
જેલમાં હોવા છતાં, કેજરીવાલે રાજીનામું આપવાનો ઇનકાર કર્યો છે, જેના કારણે ગંભીર પરિસ્થિતિ અને દિલ્હીમાં વહીવટી તંત્ર સંપૂર્ણ રીતે તૂટી ગયું છે. મેમોરેન્ડમમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે મહત્વપૂર્ણ વહીવટી નિર્ણયોમાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે અને આવશ્યક સેવાઓ પર ખરાબ અસર પડી રહી છે, જેના કારણે દિલ્હીના લોકોને ભારે હાલાકી ભોગવવી પડી રહી છે.
મેમોરેન્ડમમાં આપ સરકાર દ્વારા કરવામાં આવેલા નોંધપાત્ર બંધારણીય ઉલ્લંઘનનો મુદ્દો ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે છઠ્ઠા દિલ્હી નાણાં પંચની રચના કરવામાં દિલ્હી સરકારની નિષ્ફળતા તેની નિષ્ફળતા હતી. કમિશનની રચના ન કરવી, જે એપ્રિલ ૨૦૨૧ થી પેન્ડિંગ છે, એ ભારતીય બંધારણની કલમ ૨૪૩-આઇ અને ૨૪૩-વાયનું ગંભીર ઉલ્લંઘન છે, જેણે દિલ્હી માટે નાણાકીય યોજનાઓ અને સંસાધનોની ફાળવણીને ખરાબ રીતે અસર કરી છે, ખાસ કરીને આનાથી મોટા પાયે અસર થઈ છે. દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન પર અસર. મેમોરેન્ડમમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ સિવાય દિલ્હી સરકાર વિધાનસભામાં સીએજીના ૧૧ અહેવાલો રજૂ કરવામાં વારંવાર નિષ્ફળ રહી છે.
મહત્વની માહિતીનું દમન માત્ર પારદશતાને અવરોધે છે એટલું જ નહીં પરંતુ તેની પ્રવૃત્તિઓ અને ખર્ચની વિગતોની યોગ્ય ચકાસણીના અભાવે સરકારની નાણાકીય યોગ્યતા પર ગંભીર પ્રશ્ર્નો ઉભા કરે છે.આ મેમોરેન્ડમમાં આપ સરકારમાં પ્રવર્તતા ભ્રષ્ટાચાર અને નાણાકીય ગેરરીતિઓની પણ વિગતવાર માહિતી આપવામાં આવી હતી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કરોડો રૂપિયાનું દિલ્હી દારૂ કૌભાંડ, જેના કારણે સીએમ કેજરીવાલ સહિત સરકારના ટોચના પ્રધાનોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે, દિલ્હી જલ બોર્ડમાં નાણાકીય ગેરરીતિઓના તાજેતરના ઘટસ્ફોટ અને ૨૦૨૧-૨૨ અને ૨૦૨૨ માટે તેની બેલેન્સ શીટ તૈયાર ન કરવી. ૨૩. આ જેવા મુદ્દાઓ આ સમસ્યાઓની ગંભીરતા દર્શાવે છે.
વધુમાં, દિલ્હી સરકાર પર કેન્દ્ર સરકારની અનેક કલ્યાણકારી યોજનાઓના અમલીકરણમાં જાણીજોઈને અવરોધ કરવાનો આરોપ છે. મેમોરેન્ડમ સુપરત કર્યા બાદ વિજેન્દ્ર ગુપ્તાએ કહ્યું હતું કે આમ આદમી પાર્ટીએ સત્તામાં રહેવાનો નૈતિક અધિકાર ગુમાવ્યો છે અને દિલ્હીની જનતાએ આપેલા જનાદેશ સાથે દગો કર્યો છે. અમે રાષ્ટ્રપતિને આ સરકારને બરખાસ્ત કરવા અને દિલ્હીમાં બંધારણીય વ્યવસ્થા પુન:સ્થાપિત કરવા માટે તાત્કાલિક પગલાં લેવા વિનંતી કરી છે.
તમને જણાવી દઈએ કે આ પ્રતિનિધિમંડળમાં સામેલ ધારાસભ્યો મોહન સિંહ બિષ્ટ, ઓમ પ્રકાશ શર્મા, અજય મહાવર, અભય વર્મા, અનિલ વાજપેયી, જિતેન્દ્ર મહાજન, કરતાર સિંહ તંવર અને દિલ્હીના પૂર્વ મંત્રી રાજકુમાર આનંદે કલમ ૩૫૬ને લઈને રાષ્ટ્રપતિ મુર્મુને અપીલ કરી હતી. બંધારણ હેઠળ, વર્તમાન AAP સરકારને બરતરફ કરવાની વિનંતી કરવામાં આવી હતી.
જો જોવામાં આવે તો, રાજધાનીમાં શાસનની કથળેલી સ્થિતિ અને દિલ્હીના નાગરિકોને આપવામાં આવતી સુવિધાઓ અને તેમની સુવિધાઓ ખોરવાઈ રહી હોવાને કારણે રાષ્ટ્રપતિને આ અપીલ કરવામાં આવી હતી. વિપક્ષનું માનવું છે કે રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં બંધારણીય મૂલ્યો અને લોક્તાંત્રિક ધોરણોના વધુ અધ:પતનને રોકવા માટે રાષ્ટ્રપતિનો તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપ મહત્વપૂર્ણ છે.