- શેરબજારે હિંડનબર્ગના અહેવાલને ફગાવી દીધો, મોટા ભૂકંપમાં શેરબજાર કેવી રીતે બચ્યું?
સેબીના વડા સામે હિંડનબર્ગના આક્ષેપો બાદ સોમવારે સ્થાનિક શેરબજારમાં અસ્થિર વેપાર જોવા મળ્યો હતો. પ્રારંભિક ટ્રેડિંગમાં મોટા ઘટાડા છતાં, રોકાણકારોએ અમેરિકન શોર્ટ સેલર્સના અહેવાલને નકારી કાઢ્યો અને ખરીદી કરી, જેના કારણે સેન્સેક્સ એક સમયે ૩૦૦ પોઈન્ટ્સ મજબૂત થયો. જો કે છેલ્લા સત્રમાં બજારમાં ફરી વેચવાલી જોવા મળી હતી અને સેન્સેક્સ અને નિફ્ટી સપાટ બંધ રહ્યા હતા. સપ્તાહના પ્રથમ ટ્રેડિંગ દિવસે, ૩૦ શેરનો બેન્ચમાર્ક ઈન્ડેક્સ સેન્સેક્સ ૫૬.૯૯ (૦.૦૭%) પોઈન્ટ ઘટીને ૭૯,૬૪૮.૯૨ પર બંધ થયો હતો. બીજી તરફ દ્ગજીઈ ના ૫૦ શેરો વાળા પ્રમુખ ઈન્ડેક્સ નિફ્ટી ૨૦.૫૦ (૦.૦૮%) પોઈન્ટ ઘટીને ૨૪,૩૪૭.૦૦ ના સ્તર પર બંધ થયા છે.
એ યાદ રહે કે શરૂઆતી આંચકો લીધા બાદ બજારે હિન્ડેનબર્ગ રિપોર્ટને ફગાવી દીધો છે. શરૂઆતના તબક્કામાં એવું લાગતું હતું કે હિંડનબર્ગ રિપોર્ટને કારણે બજારમાં ફરી એકવાર મોટું નુક્સાન થઈ શકે છે, અદાણી ગ્રૂપ સહિતની કેટલીક મોટી કંપનીઓને પણ રિપોર્ટના કારણે મોટું નુક્સાન થઈ શકે છે. પરંતુ શરૂઆતના તબક્કામાં થોડી ખોટ બાદ બજાર ઝડપથી રિકવર થયું અને હવે તે સુધરાઈ તરફ આગળ વધી રહ્યું હોવાનું જણાય છે. હાલમાં મ્જીઈ ૮૦ હજારની આસપાસ ટ્રેડ કરી રહ્યો છે. દરમિયાન, પ્રશ્ર્ન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની ગયો છે કે હિંડનબર્ગ રિપોર્ટની બજાર પર કોઈ અસર કેમ ન થઈ જેની આશંકા હતી?
શેરબજારે હિંડનબર્ગ પર પ્રતિક્રિયા આપીને મામલો ઠંડો પાડ્યો હશે, પરંતુ રાજકીય વર્તુળોમાં આ અહેવાલને કારણે ભારે તોફાન ફૂંકાય તેવું લાગી રહ્યું છે. ભાજપે હિંડનબર્ગ રિપોર્ટને દેશની અર્થવ્યવસ્થા વિરુદ્ધ સુનિયોજિત ષડયંત્ર ગણાવ્યું છે. તે જ સમયે, વિપક્ષ હજુ પણ જેપીસીની રચના અને મામલાની તપાસની માંગ કરી રહ્યો છે.
ખરેખર, હિંડનબર્ગનો રિપોર્ટ શનિવારે જ સામે આવ્યો હતો. રવિવારે તેની ચર્ચા બાદ એવું માનવામાં આવતું હતું કે સોમવારે બજાર ખુલ્યા બાદ બજારમાં મોટી હલચલ જોવા મળશે. સોમવારે પણ શરૂઆતના સંકેતો એ જ દિશામાં આગળ વધતા જોવા મળ્યા હતા, પરંતુ ટૂંક સમયમાં જ બજાર સુધર્યું અને ફરી એકવાર લીલા નિશાન પર પહોંચી ગયું. એવું માનવામાં આવે છે કે આની પાછળ સેબી સહિત ઘણી એજન્સીઓની ભૂમિકા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હતી, જેના કારણે રોકાણકારોની મહેનતની કમાણી લૂંટાવાથી બચી હતી.
ખરેખર, આ વખતે હિંડનબર્ગે અદાણી ગ્રૂપને બદલે સેબીને નિશાન બનાવ્યું હતું. સેબીના અધિકારીઓ જાણતા હતા કે જો આ વખતે શેરબજારમાં જોરદાર ઘટાડો થશે તો તેની સીધી અસર સંસ્થાની વિશ્વસનીયતા પર પડી શકે છે. સંભવત: આ જ કારણ છે કે સેબીએ રવિવારે સાંજે જ વિગતવાર જવાબ આપ્યો અને હિંડનબર્ગ રિપોર્ટને સંપૂર્ણપણે ઉડાવી દીધો. તેમણે કહ્યું કે આવા મામલાઓને ટાળવા માટે તેમની આંતરિક સમિતિ પાસે સંપૂર્ણ વ્યવસ્થા છે. સેબીએ એ પણ માહિતી આપી હતી કે માધબી પુરી બુચ સંબંધિત મામલામાં તપાસમાંથી પોતાને દૂર કરી ચૂકી છે. બજારની સ્થિતિ દર્શાવે છે કે રોકાણકારોએ હિંડનબર્ગ કરતાં સેબી પર વધુ વિશ્વાસ કર્યો છે.
સેબીએ રોકાણકારોને પણ કહ્યું કે ગભરાવાની જરૂર નથી. તેઓએ વિચારીને જ તેમના શેર ખરીદવું અને વેચવું જોઈએ. સંગઠને એમ પણ કહ્યું કે અદાણી જૂથ સાથે સંબંધિત તમામ ૨૪ કેસોની તપાસ કરવામાં આવી છે. ૨૩ કેસના રિપોર્ટ આવ્યા છે, જ્યારે છેલ્લા કેસનો રિપોર્ટ ટૂંક સમયમાં આવી રહ્યો છે.સેબીની સાથે અદાણી ગ્રુપે પણ આ અહેવાલને સંપૂર્ણપણે ફગાવી દીધો હતો. માધબી પુરી બૂચ પણ તેના પતિ સાથે આગળ આવી અને આ મામલે પોતાનો સમગ્ર પક્ષ દેશ સમક્ષ રજૂ કર્યો. આર્થિક નિષ્ણાંતોનું માનવું છે કે કદાચ આ જ કારણ છે કે લોકોએ હિંડનબર્ગ રિપોર્ટ પર વધુ વિશ્વાસ ન કર્યો અને બજાર બચી ગયું.
આર્થિક બાબતોના નિષ્ણાત શુભમ પાહુજાએ અમર ઉજાલાને જણાવ્યું હતું કે પ્રથમ હપ્તામાં જ હિંડનબર્ગ રિપોર્ટના ઈરાદા પર પ્રશ્ર્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા હતા. તેમણે એવી કોઈ પણ નવી બાબતની માહિતી આપી ન હતી જે પહેલાથી પબ્લિક ડોમેનમાં ન હતી. આ પછી પણ, જ્યારે અહેવાલ જાહેર થયો, ત્યારે અદાણી જૂથને પ્રથમ વખત મોટું નુક્સાન થયું હતું, પરંતુ ટૂંક સમયમાં જ અદાણી જૂથે તેનો ખોવાયેલો જાહેર વિશ્વાસ અને સંપત્તિ પાછી મેળવી લીધી હતી. તેમણે કહ્યું કે કદાચ આ જ કારણ હતું કે લોકો હવે હિંડનબર્ગ રિપોર્ટને એટલું મહત્વ આપતા નથી.
૧૦ ઓગસ્ટના રોજ હિંડનબર્ગ રિપોર્ટ જાહેર થતાં કોંગ્રેસે આ મુદ્દે આક્રમક વલણ અપનાવ્યું હતું. પાર્ટીનો આરોપ છે કે સરકાર કેટલાક ઉદ્યોગપતિઓના હિતમાં કામ કરી રહી છે. તેમણે હિંડનબર્ગ કેસની સંપૂર્ણ તપાસ માટે જેપીસીની રચના કરવાની માંગ કરી છે. વિપક્ષે એ વાત પર પણ વાંધો ઉઠાવ્યો છે કે સંસદની કાર્યવાહીમાં અડચણ આવી રહી છે.આ પહેલા તેને કેમ મોકૂફ રાખવામાં આવ્યો? કોંગ્રેસે આરોપ લગાવ્યો છે કે સરકારને ખબર પડી ગઈ હતી કે હિંડનબર્ગ રિપોર્ટ આવવાનો છે અને તેણે આ મુદ્દે ગૃહમાં વિપક્ષના સવાલોના જવાબ આપવા પડશે. આ કારણે તેમણે સમય પહેલા સત્ર સ્થગિત કરીને મામલાને ટાળવાનો માર્ગ શોધી કાઢ્યો હતો.