બાંગ્લાદેશમાં આરક્ષણ વિરુદ્ધ શરૂ થયેલું આંદોલન બળવાના સ્તરે પહોંચ્યું છે અને હવે ત્યાં સરકાર બનાવવાની તૈયારીઓ થઈ રહી છે, જે ચોક્કસપણે લોક્તાંત્રિક નહીં હોય. હવે બાંગ્લાદેશમાં વચગાળાની સરકાર રચાશે, જે સેનાના નિયંત્રણમાં હશે. બાંગ્લાદેશની સરકાર હવે આર્મી ચીફ જનરલ વકાર-ઉઝ-ઝમાનના નિર્દેશ પર ચાલશે. આખરે બાંગ્લાદેશમાં પરિસ્થિતિ આટલી ખરાબ કેવી રીતે થઈ ગઈ?
તેની પાછળ પાકિસ્તાનની ગુપ્તચર એજન્સી આઇએસઆઇનું ષડયંત્ર હોઈ શકે છે. શક્ય છે કે આ તખ્તાપલટ પાછળ ચીનનો હાથ હોય, કારણ કે શેખ હસીના ભારત સાથેની સારી મિત્રતાના કારણે હસ્તક્ષેપ કરી શકી ન હતી. પાકિસ્તાન અને ચીન ભારતના પડોશી અને ભારતના મિત્રોને અસ્થિર કરવાનું ષડયંત્ર રચવાનો ઇતિહાસ ધરાવે છે. ચીન અને પાકિસ્તાને બાંગ્લાદેશ સાથે પણ આવું જ કર્યું છે. બાંગ્લાદેશમાં બળવા પાછળ ચીન અને પાકિસ્તાનનો હાથ હોવાની પ્રબળ શક્યતા છે. અગાઉ શ્રીલંકામાં થયેલા તખ્તાપલટમાં ચીનનો હાથ હતો, કારણ કે ચીનના દેવાના કારણે જ શ્રીલંકાએ મોંઘવારી અને આથક સંકટનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
પાકિસ્તાને તાલિબાનને મદદ કરી હતી, તેથી જ તાલિબાને અફઘાનિસ્તાન પર કબજો કર્યો હતો. નેપાળમાં પણ ચીનના ઈશારે સત્તા પરિવર્તન થતું રહે છે.૨૦૨૧ માં, આતંકવાદી સંગઠન તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં લોકશાહી સરકારની જગ્યા પર કબજો કર્યો હતો. ૨૦૨૧ માં, સેનાએ મ્યાનમારમાં ચૂંટાયેલી સરકારને ઉથલાવી દીધી અને લશ્કરી શાસન લાદ્યું. ૨૦૨૨ માં, શ્રીલંકામાં જાહેર વિદ્રોહને કારણે, તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ ગોટાબાયા રાજપક્ષેને દેશ છોડીને ભાગી જવું પડ્યું હતું. ૨૦૨૪ માં બાંગ્લાદેશના વડા પ્રધાન શેખ હસીનાએ ન માત્ર રાજીનામું આપવું પડ્યું પરંતુ દેશ છોડીને ભાગી જવું પડ્યું. છેલ્લા ૪ વર્ષમાં સમગ્ર ભારતમાં બળવો થઈ રહ્યો છે. તે તમામ દેશો સાથે ભારતના મજબૂત સંબંધો છે અને કોઈ ઈચ્છે છે કે તે દેશો સાથે ભારતના સંબંધો બગડે.
વાસ્તવમાં ચીન અને પાકિસ્તાન બંને ભારતમાં અસ્થિરતા ફેલાવવા માગે છે. એટલા માટે તેઓ પહેલા ભારતના પડોશી દેશોને અસ્થિર કરવાનું ષડયંત્ર રચે છે જેથી તેઓ ત્યાં પોતાનો પ્રભાવ વધારી શકે અને ભારતને ઘેરી લે. પાકિસ્તાન ૧૯૭૧માં પોતાની આઝાદી બાદથી બાંગ્લાદેશને અસ્થિર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. આ તખ્તાપલટ પાછળ પાકિસ્તાનની ગુપ્તચર એજન્સી જીૈંનું ષડયંત્ર હોઈ શકે છે. બાંગ્લાદેશમાં આ વખતે કટ્ટરવાદી દળો અને એનજીઓ આંદોલનમાં સામેલ થયા છે. શક્ય છે કે આઇએસઆઇએ જ તેમને આ આંદોલન માટે ફંડ આપ્યું હોય.
ચીન પણ બાંગ્લાદેશમાં રોકાણ કરવા માંગતું હતું, પરંતુ ભારત સાથે શેખ હસીનાની સારી મિત્રતાના કારણે તે પોતાના ઈરાદામાં સફળ થઈ શક્યું ન હતું. તખ્તાપલટ બાદ ચીન હવે બાંગ્લાદેશમાં પોતાની દખલગીરી વધારવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે.વકાર ઉઝ ઝમાનને જૂનમાં જ બાંગ્લાદેશના આર્મી ચીફની કમાન મળી હતી અને તેઓ ૩ વર્ષ સુધી આર્મી ચીફ રહેશે. મતલબ કે દોઢ મહિનામાં વકાર ઉઝ ઝમાને બાંગ્લાદેશમાં લોક્તાંત્રિક સરકારને દેશ છોડવાની ફરજ પાડી. બાંગ્લાદેશ આર્મી પર સવાલો ઉઠાવવામાં આવી રહ્યા છે કારણ કે જો આર્મીએ વિદ્યાર્થીઓના આંદોલન પર ગોળીબાર ન કર્યો હોત તો મામલો આટલો બધો વયો ન હોત. કોઈપણ રીતે, બાંગ્લાદેશી આર્મીનો ઈતિહાસ ખરાબ રહ્યો છે. વર્ષ ૧૯૭૫માં પણ સેનાએ બળવો કર્યો હતો. તે સમયે સેનાએ તત્કાલીન વડાપ્રધાન મુજીબુર રહેમાન સરકારને ઉથલાવી દીધી હતી. ત્યારબાદ બાંગ્લાદેશમાં ૧૫ વર્ષ સુધી સૈન્ય શાસન હતું. હવે ફરીથી બાંગ્લાદેશમાં બળવો થયો છે