કેન્દ્ર સરકાર વક્ફ બોર્ડની સત્તા અને તેની કામગીરીમાં સુધારો કરવા સંબંધિત આ અઠવાડિયે સંસદમાં બિલ લાવી શકે છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર મોદી સરકાર વકફ બોર્ડની કોઈપણ મિલક્તને ’વક્ફ પ્રોપર્ટી’ બનાવવાની સત્તા પર અંકુશ લગાવવા માંગે છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર કેબિનેટે વકફ એક્ટમાં લગભગ ૪૦ સંશોધનોને મંજૂરી આપી દીધી છે.
સૂચિત સંશોધનો અનુસાર, વકફ બોર્ડ દ્વારા કરવામાં આવેલી મિલક્તો પરના દાવાની ફરજિયાત ચકાસણી પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવશે.વકફ બોર્ડની વિવાદિત મિલક્તો માટે ફરજિયાત ચકાસણીની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે વકફ એક્ટમાં સુધારો કરવા માટેનું બિલ આવતા અઠવાડિયે સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.
જાણકારોનું માનવું છે કે આ સંશોધનની સીધી અસર ઉત્તર પ્રદેશ જેવા રાજ્યમાં થશે, જ્યાં વક્ફ બોર્ડ ખૂબ જ સક્રિય છે અને તેની પાસે ઘણી જમીન છે. ૨૦૧૩માં, યુપીએ સરકારે મૂળભૂત કાયદામાં સુધારો કર્યો અને વક્ફ બોર્ડને વધુ સત્તાઓ આપી હતી. વક્ફ બોર્ડ પાસે લગભગ ૮.૭ લાખ મિલક્તો છે, જેનો કુલ વિસ્તાર લગભગ ૯.૪ લાખ એકર છે. વકફ અધિનિયમ, ૧૯૯૫ ’ઔકાફ’ (વકફ તરીકે દાનમાં આપવામાં આવેલી અને સૂચિત મિલક્ત)ના નિયમન માટે ઘડવામાં આવ્યો હતો. એક વ્યક્તિ જે મુસ્લિમ કાયદા દ્વારા પવિત્ર, ધામક અથવા સખાવતી તરીકે માન્યતા પ્રાપ્ત કોઈપણ હેતુ માટે મિલક્ત સમર્પિત કરે છે.
આ પહેલા સરકારે રાજ્ય વક્ફ બોર્ડને કોઈપણ મિલક્ત પર દાવો કરવા માટે આપવામાં આવેલી વિશાળ સત્તા અને મોટાભાગના રાજ્યોમાં આવી મિલક્તના સર્વેક્ષણમાં વિલંબને ધ્યાનમાં લીધો હતો. વકફ મિલક્તોના દુરુપયોગને રોકવા માટે મોનિટરિંગમાં જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટને સામેલ કરવાની શક્યતા પણ સરકારે ધ્યાનમાં લીધી હતી. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે અપીલ પ્રક્રિયામાં રહેલી ખામીઓ પણ તપાસ હેઠળ છે. ઉદાહરણ તરીકે, બોર્ડના નિર્ણય સામેની અપીલ ટ્રિબ્યુનલ પાસે છે, પરંતુ આવી અપીલના નિકાલ માટે કોઈ સમય મર્યાદા નથી. ટ્રિબ્યુનલનો નિર્ણય આખરી છે અને હાઈકોર્ટમાં રિટ અધિકારક્ષેત્ર સિવાય અપીલની કોઈ જોગવાઈ નથી.
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સંશોધન સંબંધિત બિલમાં લગભગ ૪૦ ફેરફારો પ્રસ્તાવિત છે જેને કેન્દ્ર સરકાર સંસદમાં રજૂ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. આ ૪૦ ફેરફારોમાંના કેટલાક મુખ્ય ફેરફારો નીચે મુજબ છે.
આ બિલમાં વક્ફ એક્ટની કલમ ૯ અને કલમ ૧૪માં સુધારાનો પ્રસ્તાવ છે. વક્ફ બોર્ડની સત્તાઓને મર્યાદિત કરવી. બોર્ડનું માળખું બદલવાની દરખાસ્ત. મહિલાઓને સંસ્થાઓમાં પ્રતિનિધિત્વ આપવાનો પ્રસ્તાવ. જમીનને વકફ મિલક્ત તરીકે જાહેર કરતા પહેલા બોર્ડ દ્વારા તેની ખરાઈ સુનિશ્ચિત કરવી જોઈએ. રાજ્ય વક્ફ બોર્ડ દ્વારા દાવો કરાયેલ વિવાદિત જમીનની નવી ચકાસણી માટે દરખાસ્ત.
વક્ફ બોર્ડ શું છે? વકફ બોર્ડ વકફ મિલક્તોનું સંચાલન કરે છે વક્ફને દાનનું એક સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે વકફએ મુસ્લિમ સમુદાયના વિકાસ માટે આપવામાં આવેલી મિલક્ત છે. મિલક્ત અને મિલક્તના નફાનું સંચાલન દરેક રાજ્યના વક્ફ બોર્ડ દ્વારા કરવામાં આવે છે. જવાહરલાલ નેહરુ સરકારે ૧૯૫૪માં વકફ એક્ટ પસાર કર્યો હતો સરકારે ૧૯૬૪માં સેન્ટ્રલ વક્ફ કાઉન્સિલની સ્થાપના કરી હતી. દરેક રાજ્ય અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વક્ફ બોર્ડની રચનાને મંજૂરી આપવા માટે કાયદામાં ૧૯૯૫માં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. વક્ફ બોર્ડ એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે જવાબદાર છે કે વકફ મિલક્તમાંથી પેદા થતી આવકનો ઉપયોગ મુસ્લિમ સમુદાયના વિકાસ માટે થાય છે.બિહાર જેવા રાજ્યોમાં અલગ-અલગ શિયા અને સુન્ની વક્ફ બોર્ડ છે.