- સરકાર કરને સરળ બનાવવા, કરદાતા સેવાઓમાં સુધારો કરવા, કરની નિશ્ર્ચિતતા પ્રદાન કરવા અને મુકદ્દમા ઘટાડવાના પ્રયાસો ચાલુ રાખશે.
નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫ માટેનું સંપૂર્ણ કેન્દ્રીય બજેટ મંગળવારે લોક્સભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સરકારનું ૧૧મું પૂર્ણ બજેટ રજૂ કર્યું. નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે તેમના વચગાળાના બજેટ ભાષણ દરમિયાન કરવેરા સંબંધિત કોઈ મોટા ફેરફારો કર્યા નથી, પરંતુ આ વખતે તેમણે કેટલીક મહત્વપૂર્ણ જાહેરાતો કરી છે. નાણામંત્રીએ કહ્યું છે કે લગભગ ચાર કરોડ લોકોને ટેક્સ લાભ મળશે. આ વખતે તેમના બજેટ ભાષણમાં નાણાપ્રધાને જણાવ્યું હતું કે સરકાર કરને સરળ બનાવવા, કરદાતા સેવાઓમાં સુધારો કરવા, કરની નિશ્ચિતતા પ્રદાન કરવા અને મુકદ્દમા ઘટાડવાના પ્રયાસો ચાલુ રાખશે.
આ વખતે નાણામંત્રીએ નવી કર પ્રણાલીમાં ૩ થી ૭ લાખ રૂપિયા પર ૫% ટેક્સની જોગવાઈ કરી છે. નાણામંત્રીએ બજેટ ભાષણમાં કહ્યું હતું કે કરદાતાઓએ ૩ લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર કોઈ ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં. ૭ થી ૧૦ લાખ સુધીની કમાણી કરનારાઓ માટે ૧૦% ટેક્સની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. નાણામંત્રીના જણાવ્યા અનુસાર, નવી જાહેરાતોને કારણે નવી ટેક્સ સિસ્ટમમાં ચાર કરોડ લોકોને ૧૭,૫૦૦ રૂપિયા સુધીનો લાભ મળશે. નાણામંત્રીએ પેન્શનરો માટે ફેમિલી પેન્શન પરની કપાત ૧૫૦૦૦ રૂપિયાથી વધારીને ૨૫૦૦૦ રૂપિયા કરી દીધી છે. સરકારના આ નિર્ણયથી દેશના વરિષ્ઠ નાગરિકોને ફાયદો થશે.
નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે મયમ અને ઉચ્ચ મયમ વર્ગ માટે અમુક નાણાકીય અસ્કયામતો પર મૂડી લાભ મુક્તિ મર્યાદા વધારીને વાષક રૂ. ૧.૨૫ લાખ કરવાની યોજના છે. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫ માટેનું બજેટ રજૂ કરતાં, તેમણે ફ્યુચર્સ અને ઓપ્શન્સ સિક્યોરિટીઝના કિસ્સામાં સિક્યોરિટીઝ ટ્રાન્ઝેક્શન ટેક્સમાં ૦.૦૨ ટકા અને ૦.૧ ટકાનો વધારો કરવાની દરખાસ્ત કરી હતી. સીતારમણે કહ્યું કે શેર બાયબેકથી થતી આવક કરપાત્ર હશે. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે ટેક્સ વિવાદો ઘટાડવા માટે સરકાર વિવાદ સે વિશ્ર્વાસ સ્કીમ ૨૦૨૪ લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના-શહેરી ૨.૦ માટે ૧૦ લાખ કરોડ રૂપિયાની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. આ અંતર્ગત એક કરોડ ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગના પરિવારોની આવાસની જરૂરિયાતો પૂરી કરવામાં આવશે. સીતારમણે રાષ્ટ્રીય ઔદ્યોગિક કોરિડોર વિકાસ કાર્યક્રમ હેઠળ ૧૨ નવા ઔદ્યોગિક ઉદ્યાનોના વિકાસની પણ જાહેરાત કરી હતી.
નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે મંગળવારે સ્ટાર્ટઅપ્સમાં રોકાણકારોની તમામ શ્રેણીઓ માટે ’એન્જલ’ ટેક્સ નાબૂદ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. તેમના બજેટ ભાષણમાં તેમણે લાંબા ગાળાના મૂડી લાભના સંદર્ભમાં ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ અને અમુક નાણાકીય સાધનો માટે ટેક્સ દરોમાં વિવિધ ફેરફારોની પણ જાહેરાત કરી હતી. સૌ પ્રથમ, ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમને મજબૂત કરવા, ઉદ્યોગસાહસિક ભાવનાને પ્રોત્સાહન આપવા અને નવીનતાને સમર્થન આપવા માટે, હું રોકાણકારોની તમામ શ્રેણીઓ માટે કહેવાતા એન્જલ ટેક્સને નાબૂદ કરવાની દરખાસ્ત કરું છું,
નાણામંત્રીએ કહ્યું.એન્જલ ટેક્સ દૂર કરવાથી સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોત્સાહન મળવાની અપેક્ષા છે, કારણ કે તે તેમના માટે વધુ અનુકૂળ વાતાવરણને પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ કરશે. સીતારમને અનિશ્ચિતતા અને વિવાદોને ઘટાડવા માટે ફરીથી ખોલવા અને પુન: મૂલ્યાંકન માટે આવકવેરાની જોગવાઈઓને સંપૂર્ણપણે સરળ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ પણ મૂક્યો હતો.
તેમણે કહ્યું, “જો અવગણવામાં આવેલી આવક રૂ. ૫૦ લાખ કે તેથી વધુ હોય તો તે આકારણી વર્ષના અંતથી ત્રણ વર્ષ પછી ફરી ખોલી શકાય છે. આ સમયગાળો આકારણી વર્ષના અંતથી મહત્તમ પાંચ વર્ષ સુધી ચાલશે.” નાણામંત્રીએ કહ્યું, “સર્ચ કેસમાં પણ, શોધના વર્ષ પહેલા છ વર્ષની સમય મર્યાદા પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવી છે. જ્યારે હાલમાં ૧૦ વર્ષની સમય મર્યાદા છે. તેનાથી ટેક્સની અનિશ્ચિતતા અને વિવાદો ઘટશે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે નાણાકીય અને બિન-નાણાકીય અસ્કયામતો પર લાંબા ગાળાના લાભ પર ૧૨.૫ ટકાનો કર દર લાગુ થશે, જ્યારે ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ માટે ટીડીએસ દર એક ટકાથી ઘટાડીને ૦.૧ ટકા કરવામાં આવશે.
વચગાળાના બજેટ દરમિયાન, નાણાપ્રધાને જાહેરાત કરી હતી કે વર્ષ ૨૦૦૯-૧૦ સુધી પડતર રહેલા ડાયરેક્ટ ટેક્સ ડિમાન્ડ (ડિમાન્ડ નોટિસ) સંબંધિત રૂ. ૨૫,૦૦૦ સુધીના વિવાદો, જૂના ટેક્સ સંબંધિત વિવાદિત કેસોમાં જે વર્ષ ૨૦૦૯-૧૦થી ચાલી રહ્યા છે. ૧૯૬૨, સરકારને પરત કરવામાં આવશે. તેવી જ રીતે, ૨૦૧૦-૧૧ થી ૨૦૧૪-૧૫ ની વચ્ચે પડતર પ્રત્યક્ષ કરની માંગણીઓ સંબંધિત રૂ. ૧૦,૦૦૦ સુધીના કેસો પાછા ખેંચવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. નાણામંત્રીએ સ્ટાર્ટઅપ અને પેન્શન ફંડમાં રોકાણ કરનારાઓને કર લાભો માટેની સમયમર્યાદા ૩૧ માર્ચ, ૨૦૨૪થી ૩૧ માર્ચ, ૨૦૨૫ સુધી લંબાવવાની જાહેરાત કરી હતી.
આવી સ્થિતિમાં, સ્ટાર્ટઅપ્સમાં રોકાણ કરનારાઓ માટે આ બજેટમાંથી એક વર્ષનો વધારાનો ટેક્સ લાભ મેળવવાનો માર્ગ ખુલી ગયો છે. નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે તેમના વચગાળાના બજેટ ભાષણમાં કહ્યું હતું કે છેલ્લા ૧૦ વર્ષમાં ડાયરેક્ટ ટેક્સ કલેક્શન ત્રણ ગણાથી વધુ વયું છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરનારા લોકોની સંખ્યામાં ૨.૪ ગણો વધારો થયો છે. નાણામંત્રીએ એમ પણ કહ્યું હતું કે આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કર્યા પછી, કરદાતાઓને ટેક્સ રિફંડ મેળવવામાં લાગતો સમય ઓછો થયો છે. પહેલા તેમાં સરેરાશ ૯૩ દિવસ લાગતા હતા, હવે તે ઘટીને ૧૦ દિવસ થઈ ગયા છે.
નાણામંત્રીએ તેમના બજેટ ભાષણમાં કરદાતાઓને ખાતરી આપી હતી કે દેશના વિકાસ અને લોકોના કલ્યાણ માટે તેમના યોગદાનનો વિવેકપૂર્ણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. નાણામંત્રીએ તેમના બજેટ ભાષણમાં કહ્યું હતું કે સરકારે ટેક્સના દરમાં ઘટાડો કર્યો છે અને તેને તર્કસંગત બનાવ્યો છે. નવી કર યોજના હેઠળ, હવે ૭ લાખ રૂપિયા સુધીની આવક ધરાવતા કરદાતાઓ માટે કોઈ કર જવાબદારી નથી. જ્યારે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૧૩-૧૪માં માત્ર ૨.૨ લાખ રૂપિયા સુધીની આવક ધરાવતા કરદાતાઓને જ કર જવાબદારીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી હતી. કરદાતાઓને આપવામાં આવશે સુવિધાઓએ કહ્યું કે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં અમારો ખાસ ભાર કરદાતાઓની સેવાઓમાં સુધારો કરવા પર રહ્યો છે.
કેટલી આવક સાથે લોકોએ કેટલો ટેક્સ ભરવો પડશે?
- રૂ. ૩,૦૦,૦૦૦ સુધી: શૂન્ય
- ૩,૦૦,૦૦૧ થી ૭,૦૦,૦૦૦: ૫%
- ૭,૦૦,૦૦૧ થી ૧૦,૦૦,૦૦૦: ૧૦%
- ૧૦,૦૦,૦૦૧ થી ૧૨,૦૦,૦૦૦: ૧૫%
- ૧૨,૦૦,૦૦૧ થી ૧૫,૦૦,૦૦૦: ૨૦%
- રૂ. ૧૫,૦૦,૦૦૦ થી વધુ: ૩૦% (નવી ટેક્સ સિસ્ટમમાં)
કર વિવાદોના નિરાકરણ માટે વિવાદ સે વિશ્વાસ યોજના ૨૦૨૪ લાવવાની તૈયારી