- જુલાઈમાં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદ, પશ્ર્ચિમ હિમાલય અને મધ્ય ભારતમાં પૂરનો ભય.
દેશના ઘણા ભાગોમાં વરસાદે ચહેરા પર સ્મિત લાવી રહ્યું છે, ત્યારે ઉત્તર-પૂર્વ તેના પ્રભાવ હેઠળ નિરાશ છે. છેલ્લા એક મહિનાથી પૂર સામે ઝઝૂમી રહેલા આસામ અને અરુણાચલના લોકો અસ્થાયી કેમ્પમાં રહે છે. આસામમાં ૩ લાખથી વધુ લોકો અસરગ્રસ્ત છે અને અત્યાર સુધીમાં ૬૦થી વધુ લોકોના મોત થયા છે. અવિરત વરસાદને કારણે બ્રહ્મપુત્રા નદીમાં પાણીનું સ્તર વયું છે, જેના કારણે થોડા દિવસોથી શાંત થયા બાદ પૂરે ફરી ઉગ્ર સ્વરૂપ ધારણ કર્યું હતું અને નાગાંવ, ડિબ્રુગઢ સહિત એક ડઝન જિલ્લાઓ પાણીમાં ગરકાવ થઈ ગયા હતા.
લોકોના ઘર ઘૂંટણ સુધી પાણીમાં ગરકાવ છે. એનડીઆરએફની ટીમો તેમને સલામત સ્થળે લઈ જઈ રહી છે. ગુજરાતના સુરતમાં પણ વાવાઝોડાએ ભારે તબાહી મચાવી છે. મોટી સંખ્યામાં વૃક્ષો પડવાને કારણે ઘણા રસ્તાઓ બંધ છે.
બદ્રીનાથ ધામમાં અલકનંદા નદીનું જળસ્તર સતત વધી રહ્યું છે.બપોરે નદીનું જળસ્તર ખતરાના નિશાનથી ઉપર પહોંચી ગયું છે. પોલીસ પ્રશાસને તપ્તકુંડને ખાલી કરાવ્યું છે. અહીંથી નદીનું જળસ્તર માત્ર છ ફૂટ નીચે છે. નારદ શિલા અને વરાહશિલા પાણીમાં ડૂબી ગયા છે. પોલીસે સમગ્ર ધામમાં જાહેરાત કરી મુસાફરો અને સ્થાનિક લોકોને એલર્ટ કર્યા હતા. આ ઉપરાંત તપ્તકુંડને પણ ખાલી કરાવવામાં આવ્યું છે.
છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ઉપરવાસમાં વરસાદને કારણે અલકનંદા નદીના જળસ્તરમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. સોમવારે બપોરે બદ્રીનાથ ધામમાં અલકનંદાનું જળસ્તર ઝડપથી વધવા લાગ્યું. થોડી જ વારમાં તપ્તકુંડ પાસે પાણી વહેવા લાગ્યું. સાંજે અલકનંદા તપ્તકુંડથી છ ફૂટ નીચે વહી રહી હતી. જ્યારે સામાન્ય દિવસોમાં અલકનંદા તત્પાકુંડથી લગભગ ૧૫ ફૂટ નીચે વહે છે.જુલાઈ મહિનામાં દેશમાં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદની શક્યતા છે. વધુ પડતો વરસાદ પશ્ર્ચિમ હિમાલયના રાજ્યો અને મય ભારતના નદીના વિસ્તારોમાં પૂરનું જોખમ ઊભું કરે છે. ભારતીય હવામાન વિભાગે સોમવારે આ આગાહી વ્યક્ત કરી હતી. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે જૂન મહિનામાં સામાન્ય કરતાં ૧૧ ટકા ઓછો વરસાદ થયો હતો.
આઇએમડીના ડાયરેક્ટર જનરલ મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ વર્ચ્યુઅલ પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં જણાવ્યું હતું કે દેશભરમાં જુલાઈમાં સરેરાશ વરસાદ સામાન્ય કરતાં વધુ રહેવાની શક્યતા છે. આ ૨૮.૦૪ સે.મી.ની લાંબા ગાળાની સરેરાશના ૧૦૬ ટકાથી વધુ છે. તેમણે કહ્યું કે પૂર્વોત્તર ભારતના ઘણા ભાગો અને ઉત્તર-પશ્ર્ચિમ, પૂર્વ અને દક્ષિણપૂર્વ દ્વીપકલ્પના કેટલાક ભાગો સિવાય દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં સામાન્ય અને સામાન્યથી વધુ વરસાદની સંભાવના છે. વડાએ જણાવ્યું હતું કે પશ્ર્ચિમ હિમાલયના રાજ્યોમાં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદની આગાહીનો અર્થ એ છે કે હિમાચલ પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ અને જમ્મુ અને કાશ્મીર તેમજ પશ્ર્ચિમ હિમાલયની તળેટીમાં અતિશય વરસાદ પડશે.આ એક એવો વિસ્તાર છે જ્યાં ભારે વરસાદને કારણે વાદળ ફાટવાનું, ભૂસ્ખલન અને પૂરનું જોખમ વધારે છે. ઘણી મોટી નદીઓ પણ આ રાજ્યોમાંથી નીકળે છે. મય ભારતમાં અતિશય વરસાદને કારણે ગોદાવરી, મહાનદી અને અન્ય ઘણી નદીઓમાં પૂરનો ભય છે.
આઇએમડીનાના ડેટા અનુસાર, જૂન મહિનામાં દેશભરમાં ૧૪૭.૨ એમએમ વરસાદ નોંધાયો હતો, જે સામાન્ય કરતાં ૧૬૫.૩ એમએમ વરસાદ ઓછો છે. ૨૦૦૧ પછી સાતમી વખત જૂન મહિનામાં સામાન્ય કરતાં ઓછો વરસાદ થયો છે. દેશમાં ચાર મહિનાની ચોમાસાની મોસમ દરમિયાન નોંધાયેલા ૮૭ સેમી વરસાદમાંથી જૂનનો વરસાદ ૧૫ ટકા છે. આ વર્ષે, દક્ષિણ-પશ્ર્ચિમ ચોમાસું ૧ જૂનની નિર્ધારિત તારીખ પહેલાં જ ૩૦ મેના રોજ કેરળ અને ઉત્તર-પૂર્વીય ક્ષેત્રમાં ત્રાટક્યું હતું. મહારાષ્ટ્ર સુધી ચોમાસું સામાન્ય ગતિએ આગળ વધ્યું હતું, પરંતુ તે પછી તેની ગતિ ધીમી પડી હતી. જેના કારણે પશ્ર્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા, ઝારખંડ, બિહાર, છત્તીસગઢ, મધ્યપ્રદેશ અને ઉત્તર પ્રદેશમાં ચોમાસું મોડું પહોંચ્યું હતું અને ઉત્તર ભારતમાં ગરમીનું પ્રમાણ વયું હતું. જૂન મહિનામાં ૧૧મીથી ૨૭મી સુધીના ૧૬ દિવસ દરમિયાન સામાન્ય કરતાં ઓછો વરસાદ નોંધાયો હતો.
આઈએમડીના ડાયરેક્ટર જનરલ મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે આ ઉનાળાની સિઝનમાં દેશમાં ૫૩૬ હીટ વેવ દિવસો હતા. તેના કારણે ઉત્તર પશ્ર્ચિમ વિસ્તારમાં ૧૯૦૧ પછી જૂન મહિનામાં સૌથી વધુ ગરમી નોંધાઈ છે. આ વર્ષે જૂન મહિનામાં ૧૮૧ હીટવેવ દિવસો હતા. અગાઉ જૂન ૨૦૧૦માં ૧૭૭ હીટ વેવ જોવા મળ્યા હતા. તેમણે કહ્યું કે ઉત્તર-પશ્ર્ચિમ ભારતમાં માસિક સરેરાશ મહત્તમ તાપમાન ૩૮.૦૨ ડિગ્રી સેલ્સિયસ હતું, જે સામાન્ય કરતાં ૧.૯૬ ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધારે છે. સરેરાશ લઘુત્તમ તાપમાન ૨૫.૪૪ ડિગ્રી સેલ્સિયસ હતું, જે સામાન્ય કરતાં ૧.૩૫ ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધુ છે.