- ખાદ્ય સુરક્ષાની દ્રષ્ટિએ ભારત વિશ્વનો ૮મો સૌથી ખરાબ દેશ
યુનિસેફે બાળ ગરીબીને લઈને એક રિપોર્ટ જાહેર કર્યો છે, જેમાં ચોંકાવનારા ખુલાસા થયા છે. રિપોર્ટ મુજબ ખાદ્ય સુરક્ષાની દ્રષ્ટિએ ભારત વિશ્વ નો ૮મો સૌથી ખરાબ દેશ છે. અફઘાનિસ્તાન પછી ભારત દક્ષિણ એશિયામાં સૌથી ખરાબ સ્થિતિમાં છે. આ મામલે પાકિસ્તાનની સ્થિતિ ભારત કરતા સારી છે. રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે વિશ્વ માં દર ચોથો બાળક ભૂખમરીનો શિકાર છે અને સારો આહાર મેળવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યો છે. ૧૮૧ મિલિયન બાળકોમાંથી, ૬૫ ટકા ગંભીર ભૂખમરોમાં જીવવા માટે મજબૂર છે. જાણો શું કહે છે યુનિસેફનો રિપોર્ટ અને ભારતમાં બાળકોની સ્થિતિ કેટલી ગંભીર છે.
સમગ્ર વિશ્વ માં આજે બાળ ગરીબીમાં સતત વધારો થઇ રહ્યો છે. યુનિસેફના ડેટા દર્શાવે છે કે વૈશ્ર્વિક સ્તરે ૪માંથી ૧ બાળક ગંભીર શ્રેણીમાં આવે છે અને ખૂબ જ નબળા આહાર સાથે જીવે છે. યુનિસેફે તેના ‘બાળ પોષણ રિપોર્ટ ૨૦૨૪’માં ૯૨ દેશો પર સંશોધન કર્યું હતું. બાળ ખાદ્ય ગરીબી અંગેના યુનિસેફના અહેવાલમાં ૫ વર્ષ સુધીના બાળકોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. એ તપાસવામાં આવે છે કે બાળકોને પોષણયુક્ત અને વૈવિયસભર આહાર મળી રહ્યો છે કે નહીં?
ગંભીર બાળ ખાદ્ય ગરીબીમાં “નબળું ખોરાક, નબળું વાતાવરણ અને ઘરની આવક જે બાળકો અને તેમના પરિવારોને અસર કરે છે તેનો પણ સમાવેશ થાય છે.” જણાવી દઇએ કે, આજે પણ એવા ઘણા દેશો છે જે રોગચાળાની અસરમાંથી સંપૂર્ણ રીતે બહાર આવ્યા નથી. તેના ઉપર, વધતા સંઘર્ષ, આબોહવા પરિવર્તન અને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓને કારણે, પરિસ્થિતિ ખરાબથી ખરાબ થઈ રહી છે. ઘણા દેશોમાં બાળકોને પૂરતો ખોરાક પણ મળતો નથી, પોષણની વાત તો છોડો. જેના કારણે આ બાળકો જ નહીં પરંતુ તેમના પરિવારો પણ ગરીબી અને વંચિતતાના વમળમાં ફસાઈ જાય છે.
નિષ્ણાતોના મતે, ખાદ્ય ગરીબીના કુલ કેસોમાંથી લગભગ અડધા એવા પરિવારોમાં નોંધાયેલા છે જેઓ પહેલેથી જ ગરીબી સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે.
અહેવાલ મુજબ, ગંભીર બાળ ખોરાક ગરીબીમાં જીવતા બાળકોની ટકાવારી બેલારુસમાં ૧% થી સોમાલિયામાં ૬૩% છે. સોમાલિયા પછી ગિની (૫૪%), ગિની-બિસાઉ (૫૩%), અફઘાનિસ્તાન (૪૯%), સિએરા લિયોન (૪૭%), ઇથોપિયા (૪૬%) અને લાઇબેરિયા (૪૩%)માં સ્થિતિ સૌથી ખરાબ છે. ભારતમાં બાળ ગરીબીનો આંકડો ૪૦% છે જે ખૂબ જ ગંભીર શ્રેણીમાં આવે છે. પાકિસ્તાનની સ્થિતિ ભારત કરતાં સારી છે, અહીંના ૩૮ ટકા બાળકો ભૂખમરાનો શિકાર છે. રિપોર્ટમાં ખુલાસો થયો છે કે ભારત એવા ૨૦ દેશોમાંનો એક છે જ્યાં બાળકોને જરૂરી પોષણયુક્ત ખોરાક મળતો નથી. આ શ્રેણીમાં ભારતની સાથે અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન પણ સામેલ છે. રિપોર્ટ અનુસાર, વિશ્વ માં ૫ વર્ષથી ઓછી ઉંમરના ૩માંથી ૨ બાળકો (૬૬%) ભૂખમરાનો શિકાર છે.
આ અંદાજિત ૪૪૦ મિલિયન બાળકોની સમકક્ષ છે જેમને પોષણયુક્ત અને પર્યાપ્ત આહાર નથી મળતો. ભારત અંગેનો અહેવાલ પણ ચોંકાવનારો છે કારણ કે ગંભીર બાળ ખાદ્ય ગરીબીની શ્રેણીમાં ૪૦ ટકા ઉપરાંત ભારતમાં ૩૬ ટકા બાળકો મધ્યમ ચાઇલ્ડ ફૂડ ગરીબીની પકડમાં છે. આ મુજબ, બંનેના આંકડા મળીને ૭૬ ટકા સુધી પહોંચે છે, જે દર્શાવે છે કે અફઘાનિસ્તાન પછી ભારત દક્ષિણ એશિયામાં બીજા નંબરનો સૌથી ખરાબ દેશ છે.
યુનિસેફ દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે નાના બાળકોને દરરોજ ૮માંથી ઓછામાં ઓછો ૫ પ્રકારનો ખોરાક આપવો જોઈએ. જો તેઓને આના કરતાં ઓછો ખોરાક મળે છે, તો તેઓ ગંભીર ખોરાકની ગરીબીમાં આવી જાય છે. આ ખોરાકમાં માતાનું દૂધ, અનાજ, મૂળ (ગાજર, બીટ, બટાકા, લસણ), કંદ અને કેળા, કઠોળ (બદામ અને બીજ), ડેરી ઉત્પાદનો, માંસ (મરઘાં અને માછલી), ઇંડા, વિટામિન છ સમૃદ્ધ ફળો અને શાકભાજીનો સમાવેશ થાય છે અન્ય ફળો અને શાકભાજીનો સમાવેશ થાય છે.