નવીદિલ્હી, આંતરરાષ્ટ્રીય વેપારના મોરચે, ભારત મોટાભાગના ભાગીદાર દેશો સાથે નુક્સાનનો સામનો કરી રહ્યું છે. સત્તાવાર માહિતી અનુસાર, ગયા નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન ભારતને તેના ૧૦ સૌથી મોટા વેપારી ભાગીદાર દેશોમાંથી ૯ સાથે નુક્સાન સહન કરવું પડ્યું હતું.
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪ દરમિયાન ભારતને ૧૦માંથી ૯ મોટા વેપારી ભાગીદારો સાથે નુક્સાન સહન કરવું પડ્યું હતું. તેમાં ચીન, રશિયા, સિંગાપોર, દક્ષિણ કોરિયા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. બીજી એક ગંભીર બાબત જે પ્રકાશમાં આવી છે તે એ છે કે તેમાંથી ઘણા દેશો સાથે ભારતની વેપાર ખાધ એક વર્ષ પહેલાની સરખામણીમાં વધી છે.
ગયા નાણાકીય વર્ષમાં ચીન ફરી એકવાર ભારતનું સૌથી મોટું વેપારી ભાગીદાર બન્યું અને અમેરિકાને પાછળ છોડી દીધું. ગત નાણાકીય વર્ષમાં ભારત અને ચીન વચ્ચેનો પારસ્પરિક વેપાર ૧૧૮.૪ અબજ ડોલર હતો. જ્યારે અમેરિકા સાથે ભારતનો દ્વિપક્ષીય વેપાર ઇં૧૧૮.૨૮ બિલિયન રહ્યો છે. તે પહેલાં, અમેરિકા સતત બે નાણાકીય વર્ષ (નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૧-૨૨ અને નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩) માટે ભારતનું સૌથી મોટું વેપારી ભાગીદાર રહ્યું હતું.
કોઈપણ બે દેશોનું વેપાર સંતુલન તેમની વચ્ચેની આયાત અને નિકાસના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે. જો કોઈ દેશ તેના ભાગીદાર દેશ પાસેથી નિકાસ કરે છે તેના કરતા ઓછી આયાત કરે છે, તો તેને વેપાર ખાધની સ્થિતિ કહેવામાં આવે છે. આનો અર્થ એ થયો કે ટોચના ૧૦ ટ્રેડિંગ પાર્ટનર દેશોમાં ભારતની નિકાસ વધુ છે અને આયાત ઓછી છે.
ડેટા અનુસાર, જે દેશો સાથે ગત નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન ભારતની વેપાર ખાધ વધી છે તેમાં ચીન, રશિયા, દક્ષિણ કોરિયા અને હોંગકોંગનો સમાવેશ થાય છે. બીજી તરફ, , સાઉદી અરેબિયા, રશિયા, ઇન્ડોનેશિયા અને ઇરાક સાથે ભારતની વેપાર ખાધ ૨૦૨૨-૨૩ની સરખામણીમાં છેલ્લા નાણાકીય વર્ષમાં ઘટી છે.
ભારત હાલમાં ચીન સાથે સૌથી મોટી વેપાર ખાધનો સામનો કરી રહ્યું છે. પાછલા નાણાકીય વર્ષમાં તેનો આંકડો વધીને ૮૫ અબજ ડૉલર થયો હતો. રશિયા સાથે ભારતની વેપાર ખાધ ઇં૫૭.૨ બિલિયન, દક્ષિણ કોરિયા સાથે ઇં૧૪.૭૧ બિલિયન અને હોંગકોંગ સાથે ઇં૧૨.૨ બિલિયન છે. ગત નાણાકીય વર્ષમાં માત્ર અમેરિકા સાથે વેપારનું સંતુલન ભારતની તરફેણમાં હતું. આ વેપાર સરપ્લસ ૩૬.૭૪ અબજ ડોલર હતો.