મહિલાએ લગ્ન કર્યા હોવાથી નોકરીમાંથી કાઢી મૂકવું એ અસમાનતાનો કેસ :સુપ્રીમ કોર્ટ

નવીદિલ્હી, જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના અને દીપાંકર દત્તાની ખંડપીઠે ૧૪ ફેબ્રુઆરીના રોજ એક કેસની સુનાવણી કરતી વખતે આવી હતી જેમાં લશ્કરી નસગ સવસ ના સ્થાયી કમિશન્ડ ઓફિસર ભૂતપૂર્વ લેફ્ટનન્ટ સેલિના જ્હોનને ઓગસ્ટ ૧૯૮૮માં સેના દ્વારા સેવામાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા હતા. રિલીઝ ઓર્ડરમાં કહેવામાં આવ્યું હતું. તેણીની નોકરી એ કારણસર સમાપ્ત કરવામાં આવી હતી કે તેણીએ તે વર્ષે એપ્રિલમાં લગ્ન કર્યા હતા અને તેણીએ વાર્ષિક ગોપનીય અહેવાલ (એસીઆર) માં નીચો ગ્રેડ મેળવ્યો હતો.

સમાપ્તિનો આદેશ ૧૯૭૭ની આર્મી સૂચના શીર્ષક હેઠળ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો, “મિલિટરી નસગ સવસમાં કાયમી કમિશનની અનુદાન માટે સેવાની શરતો અને શરતો”, જે પાછળથી ૧૯૯૫ માં પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી.માર્ચ ૨૦૧૬માં, આર્મ્ડ ફોર્સીસ ટ્રિબ્યુનલ (એએફટી), લખનૌ દ્વારા જ્હોનના મુક્તિના આદેશને બાજુ પર રાખવામાં આવ્યો હતો, જેણે તેને પાછલા વેતન સાથે પુન:સ્થાપિત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. તે વર્ષે ઓગસ્ટમાં કેન્દ્રે આ અપીલને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારી હતી.

કેન્દ્રની અપીલને ફગાવી દેતાં બેન્ચે કહ્યું: “અમે એવી કોઈપણ રજૂઆત સ્વીકારવા અસમર્થ છીએ કે પ્રતિવાદી  ભૂતપૂર્વ લેફ્ટનન્ટ સેલિના જ્હોન  તેણીએ લગ્ન કર્યા હોવાના આધારે મુક્ત / છૂટા કરી શકાયા હોત. આવો નિયમ સ્પષ્ટપણે સ્પષ્ટ હતો. મનસ્વી રીતે,સ્ત્રીએ લગ્ન કર્યા હોવાથી રોજગાર સમાપ્ત કરવી એ લિંગ ભેદભાવ અને અસમાનતાનો કેસ છે.”

આદેશમાં સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતકાળના ચુકાદાઓને પણ ટાંકવામાં આવ્યા છે કે જે ભારપૂર્વક જણાવે છે કે કોઈપણ કાયદો અથવા નિયમન લિંગ પૂર્વગ્રહને મંજૂરી આપી શક્તું નથી, અને મહિલા કર્મચારીઓના લગ્ન અને તેમની ઘરેલું સંડોવણીને અસંતોષ માટેના આધાર તરીકે ધ્યાનમાં લેતા નિયમો ગેરબંધારણીય હશે. જ્હોને એક ખાનગી સંસ્થામાં નર્સ તરીકે થોડા સમય માટે કામ કર્યું હતું તે ધ્યાનમાં લેતા, સર્વોચ્ચ અદાલતે WFI આદેશમાં ફેરફાર કર્યો અને કેન્દ્રને ૬૦ લાખની રકમ સાથે તેને વળતર આપવાનો આદેશ આપીને તેના દાવાઓની સંપૂર્ણ અને અંતિમ પતાવટ મંજૂર કરી.૧૯૭૭ સૈન્યમાં સમાવિષ્ટ નિયમમાં જોગવાઈ હતી કે “સ્દ્ગજી માં નિમણૂકની સમાપ્તિ” ત્રણ આધારો પર થઈ શકે છે  મેડિકલ બોર્ડના અભિપ્રાય પર કે તે સેવા માટે અયોગ્ય છે, લગ્ન કરવા પર અને ગેરવર્તણૂક માટે.છહ્લ્ સમક્ષ તેણીની સમાપ્તિને પડકારતી વખતે, જ્હોને રજૂઆત કરી હતી કે તેણીને છઝ્રઇ ના નીચા ગ્રેડિંગ વિશે સુનાવણી અથવા ચેતવણી પણ આપવામાં આવી ન હતી. તેણીએ આક્ષેપ કર્યો હતો કે આ આદેશ તેણીની સામે અંગત પૂર્વગ્રહનું પરિણામ છે કારણ કે મુખ્ય મેટ્રોન કે જેના હેઠળ તેણી કામ કરતી હતી તેણે આર્મી ઓફિસર સાથે તેના લગ્નનો વિરોધ કર્યો હતો.