નવીદિલ્હી, થ્રી બ્રધરહુડ એલાયન્સ, મ્યાનમારમાં લોકશાહી તરફી ત્રણ બળવાખોર જૂથોનું જોડાણ, તાજેતરમાં લૌકાઈ પર કબજો મેળવ્યો છે, જે મ્યાનમાર સેનાનું પ્રાદેશિક મુખ્ય મથક ધરાવે છે. બીજી તરફ, અરાકાન આર્મીએ ભારત અને બાંગ્લાદેશની સરહદે આવેલા પલેટવા શહેર પર પણ કબજો કરવાનો દાવો કર્યો છે.
તાજેતરમાં કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે કહ્યું હતું કે ભારત અને મ્યાનમાર વચ્ચેની ખુલ્લી સરહદ પર કાંટાળી વાડ લગાવવામાં આવશે અને મુક્ત અવરજવર અંગેના કરાર પર પણ પુનવચાર કરવામાં આવશે. શાહે કહ્યું કે સરહદને ’બાંગ્લાદેશ સરહદની જેમ સુરક્ષિત’ કરવામાં આવશે. છેવટે, આવું કરવાની શી જરૂર છે? ભારતના ચાર રાજ્યો અરુણાચલ પ્રદેશ, નાગાલેન્ડ, મણિપુર અને મિઝોરમ મ્યાનમાર સાથે સરહદો ધરાવે છે. શું મ્યાનમારનું વિદ્રોહી સંકટ ભારતમાં ફેલાઈ રહ્યું છે?
બંને દેશો ૧,૬૪૩ કિલોમીટર લાંબી સરહદ વહેંચે છે અને ભારતની એક્ટ ઇસ્ટ પોલિસીના ભાગ રૂપે ૨૦૧૮ થી મુક્ત અવરજવરની વ્યવસ્થા ધરાવે છે. આ સરહદ પર રહેતા બંને દેશોના રહેવાસીઓને વિઝા વિના એકબીજાના ક્ષેત્રમાં ૧૬ કિમી સુધી મુસાફરી કરવાની મંજૂરી આપે છે. કરાર પૂરો થતાં આ ટ્રાફિક બંધ થઈ જશે.
થ્રી બ્રધરહુડ એલાયન્સ, મ્યાનમારમાં લોકશાહી તરફી ત્રણ બળવાખોર જૂથોનું જોડાણ, તાજેતરમાં લૌકાઈ પર કબજો મેળવ્યો છે, જે મ્યાનમાર સેનાનું પ્રાદેશિક મુખ્ય મથક ધરાવે છે. બીજી તરફ, અરાકાન આર્મીએ ભારત અને બાંગ્લાદેશની સરહદે આવેલા પલેટવા શહેર પર પણ કબજો કરવાનો દાવો કર્યો છે. ગઠબંધનનો દાવો છે કે તેમણે દેશભરના ૪૨ શહેરોને લશ્કરી કબજામાંથી છીનવી લીધા છે. આ ગઠબંધનમાં અરાકાન આર્મી, મ્યાનમાર ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ આર્મી અને તાઉંગ નેશનલ લિબરેશન આર્મીનો સમાવેશ થાય છે. વર્ષ ૨૦૨૧માં ચૂંટાયેલી સરકારને હટાવીને સત્તા કબજે કરનાર સેના મુશ્કેલીમાં છે. સૈનિકો ડરીને ભાગી રહ્યા છે.
મ્યાનમારમાં સંઘર્ષ શરૂ થયો ત્યારથી હજારો લોકોએ ભારતમાં આશરો લીધો છે. પાડોશી દેશમાં ઉથલપાથલની અસર ભારત પર ન પડે તેવો ભય નકારી શકાય તેમ નથી. તાજેતરમાં જ વિદ્રોહી ગઠબંધનમાંથી ભાગી રહેલા ૨૭૬ મ્યાનમાર સૈનિકો મિઝોરમમાં પ્રવેશ્યા હતા, જેમાંથી ૧૮૪ સૈનિકોને પાછળથી મ્યાનમાર પરત મોકલવામાં આવ્યા હતા. સૈનિકો આસામ રાઇફલ્સની મદદ લેવા માટે ૧૭ જાન્યુઆરીએ મિઝોરમના લોંગટલાઈ જિલ્લામાં ભારત-મ્યાનમાર-બાંગ્લાદેશ ટ્રાઇજંક્શન ખાતે આવેલા બંદુકબંગા ગામમાં પ્રવેશ્યા હતા.
એવો આરોપ છે કે મણિપુરમાં જાતિય હિંસા ભડકાવવામાં સરહદ પારથી ઘૂસણખોરો પણ સામેલ છે મતિઇ સંસ્થાઓ પણ વાડ લગાવવાની અને મુક્ત અવરજવરને સમાપ્ત કરવાની માંગ કરી રહી છે. જો કે, મણિપુરના કુકી અને મિઝોરમના મિઝો મ્યાનમારના ચિન સમુદાય સાથેના તેમના વંશીય સંબંધોને કારણે તેના સમર્થક નથી. મ્યાનમારમાં સૈન્ય બળવાથી, સૈન્યએ કુકી-ચીન લોકો પર અત્યાચારનું અભિયાન શરૂ કર્યું છે. માનવાધિકાર સંગઠનો કહે છે કે હિંસક લશ્કરી કાર્યવાહીમાં ૪,૩૬૩ નાગરિકો માર્યા ગયા છે, જ્યારે લગભગ ૨૦,૦૦૦ લોકોને સરકારે જેલમાં ધકેલી દીધા છે. આવી સ્થિતિમાં શરણાર્થીઓનું સંકટ વધુ વધી શકે છે.