- બેઠકોની વહેંચણીને લઈને વિવાદ વચ્ચે કોંગ્રેસે ૨૫૫ લોક્સભા સીટો પર ફોક્સ કરવાની વ્યૂહરચના બનાવી.
નવીદિલ્હી, કોંગ્રેસ ભાજપ અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને હરાવવા માટે મોટી સમજૂતી કરવા તૈયાર છે. ૨૦૧૯ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે ૪૨૧ લોક્સભા સીટો પર ચૂંટણી લડી હતી. એ અલગ વાત છે કે તેને માત્ર ૫૨ સીટો મળી છે. ૨૦૨૪ની લોક્સભા ચૂંટણી એ માત્ર કોંગ્રેસ માટે જ નહીં પરંતુ અન્ય ઘણા વિરોધ પક્ષો માટે પણ રાષ્ટ્રીય સ્તરે સુસંગત રહેવાની લડાઈ છે. એક મોટો પડકાર પણ મોટો બલિદાન માંગે છે. કોંગ્રેસ આ બલિદાન આપવા તૈયાર જણાય છે. પાર્ટીએ તેના રાજ્ય એકમોને સંદેશ મોકલ્યો છે. ૨૫૫ લોક્સભા સીટોની યાદી બનાવવામાં આવી છે, જ્યાં લોકોને ૨૦૨૪માં જીતવા માટે પૂરા પ્રયાસ કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. ભારત ગઠબંધન ભાગીદારો વચ્ચેની ખેંચતાણને ધ્યાનમાં રાખીને કોંગ્રેસે આ વલણ અપનાવ્યું છે. દેશની સૌથી જૂની રાજકીય પાર્ટી હોવાનો ગર્વ ઉઠાવતી કોંગ્રેસ વિરોધ પક્ષોના ’બિગ બ્રધર’ની ભૂમિકા માટે પોતાને તૈયાર કરવામાં વ્યસ્ત છે. કેડરને ૨૫૫ બેઠકો માટે તૈયારી કરવાની સૂચના આપીને, પાર્ટીએ ભારતીય બ્લોકના સહયોગીઓને સંકેત આપ્યો છે કે તે ૨૦૧૯ કરતાં ઓછી બેઠકો પર લડવા માટે તૈયાર છે. જો કોંગ્રેસે તેનું વલણ નરમ ન કર્યું હોત, તો ઉત્તર પ્રદેશથી લઈને મહારાષ્ટ્ર અને પશ્ચિમ બંગાળ સુધી ભારત બ્લોક વચ્ચેનો અણબનાવ વધતો જ રહ્યો હોત. કોંગ્રેસે પણ જાહેરાત કરી હતી કે ભારતના સહયોગીઓ સાથે સીટ વહેંચણી અંગેની વાતચીત તરત જ શરૂ થશે.
કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગે અને સાંસદ રાહુલ ગાંધી સતત બેઠકો કરી રહ્યા છે. બંને નેતાઓ એઆઈસીસીના મહાસચિવ (સંગઠન) કેસી વેણુગોપાલ સાથે પાંચ સભ્યોની રાષ્ટ્રીય જોડાણ સમિતિને મળ્યા હતા. સમિતિમાં મુકુલ વાસનિક, અશોક ગેહલોત, ભૂપેશ બઘેલ, સલમાન ખુર્શીદ અને મોહન પ્રકાશનો સમાવેશ થાય છે. આ પાંચેય છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં રાજ્ય એકમો સાથે મેરેથોન બેઠકો કરી છે. તેનો રિપોર્ટ હાઈકમાન્ડને સોંપવામાં આવ્યો છે. સૂત્રોને ટાંકીને જણાવાય છેં કે એઆઈસીસીના મહાસચિવો અને રાજ્ય પ્રભારીઓ સાથેની બીજી બેઠકમાં ખડગેએ કહ્યું કે કોંગ્રેસ ૨૫૫ બેઠકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. રાહુલ પણ આ બેઠકનો ભાગ હતા.
૨૫૫ બેઠકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો અર્થ એ છે કે આ વખતે કોંગ્રેસ તેના ભારત સહયોગી ભાગીદારો માટે ઓછી બેઠકો પર લડવા માટે તૈયાર છે. કોંગ્રેસ જાણે છે કે કેટલાક રાજ્યોમાં ગઠબંધન ભાગીદારો સાથે બેઠકોની વહેંચણી સરળ નથી. ઉત્તર પ્રદેશ, દિલ્હી, પંજાબ, પશ્ચિમ બંગાળ જેવા રાજ્યોમાં બેઠકો માટે ભારતીય પક્ષો વચ્ચે પહેલેથી જ ટક્કર ચાલી રહી છે.
૨૦૧૯માં કોંગ્રેસે ૪૨૧ સીટો પર ચૂંટણી લડી હતી અને માત્ર ૫૨ સીટો જીતી હતી. તે સમયે પાર્ટી માત્ર કેટલાક રાજ્યોમાં ગઠબંધનનો ભાગ હતી. કોંગ્રેસ બિહારમાં રાજદ મહારાષ્ટ્રમાં એનસીપી, કર્ણાટકમાં (જેડીએસ), ઝારખંડમાં જેએમએમ અને તમિલનાડુમાં ડીએમકે સાથે ગઠબંધન કરીને ચૂંટણી લડી હતી. કોંગ્રેસે બિહારમાં ૪૦માંથી ૯, મહારાષ્ટ્રમાં ૪૮માંથી ૨૫, ઝારખંડમાં ૧૪માંથી ૭, કર્ણાટકમાં ૨૮માંથી ૨૧ અને તમિલનાડુમાં ૩૯માંથી ૯ બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસે ઉત્તર પ્રદેશમાં ૮૦માંથી ૭૦ બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી પરંતુ ખરાબ રીતે હારી હતી.
આમ આદમી પાર્ટી એ સંકેત આપ્યો છે કે તે પંજાબમાં કોંગ્રેસ સાથે સીટો વહેંચવા માટે તૈયાર છે. પરંતુ રાજ્ય એકમને લાગે છે કે રાજ્યમાં સત્તારૂઢ આપ સાથે હાથ મિલાવવો આત્મઘાતી સાબિત થશે. પશ્ચિમ બંગાળ કોંગ્રેસ પણ આ જ વલણ ધરાવે છે. સ્થાનિક સ્તરે પણ તૃણમૂલ કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કોંગ્રેસીઓને સ્વીકાર્ય નથી. લોક્સભા બેઠકોની દૃષ્ટિએ સૌથી મોટા રાજ્ય ઉત્તર પ્રદેશમાં કોંગ્રેસની હાલત કફોડી છે. સમાજવાદી પાર્ટીએ ૬૫ બેઠકો પર ચૂંટણી લડવાનો ઈરાદો વ્યક્ત કર્યો છે, એટલે કે કોંગ્રેસ અને રાષ્ટ્રીય લોકદળ માટે માત્ર ૧૫ બેઠકો જ બચશે. કોંગ્રેસીઓ આ ફોર્મ્યુલા પર ભડકી રહ્યા છે.કોંગ્રેસે ભારતમાં તેના સાથી પક્ષો સાથે બેઠકોની વહેંચણી પર રાજ્યવાર વાટાઘાટો કરવાનું નક્કી કર્યું છે. મતલબ, આપ સાથે સીટ શેરિંગ દિલ્હીમાં અલગ અને પંજાબ માટે અલગ હશે. આવી જ ફોર્મ્યુલા અન્ય રાજ્યોમાં પણ અપનાવવામાં આવશે. કોંગ્રેસ નેશનલ એલાયન્સ કમિટીના કન્વીનર મુકુલ વાસનિકે કહ્યું કે પાર્ટીએ હજુ સુધી સીટોની સંખ્યા નક્કી કરી નથી. વાસનિકના જણાવ્યા અનુસાર, તેમનો ઉદ્દેશ્ય ભારત ગઠબંધનને કેન્દ્રમાં સત્તા પર લઈ જવાનો છે. સીટ વિતરણ ક્યારે નક્કી થશે તે અંગે કોઈ સમયમર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી નથી.
ખડગે અને રાહુલની હાજરીમાં યોજાયેલી બેઠકમાં બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારને ભારત ગઠબંધનનો સંયોજક બનાવવા પર પણ ચર્ચા થઈ હતી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર કોંગ્રેસ નીતિશના નામ પર સહમત થઈ ગઈ છે. આ પહેલા બંને નેતાઓએ નીતીશ સાથે ફોન પર વાત કરી હતી. ઈન્ડિયા બ્લોકની આગામી બેઠકમાં નીતિશને કન્વીનર બનાવવાની ઔપચારિક જાહેરાત થઈ શકે છે. પછાત જાતિમાંથી આવતા નીતિશના રૂપમાં ભારતને ૨૦૨૪ની લડાઈ માટે સારથિ મળી ગયો છે, પરંતુ તેને એક મહાન સેનાપતિની જરૂર છે. વડાપ્રધાન પદનો ચહેરો કોણ હશે? આ પ્રશ્ર્ન ભારત ગઠબંધન સમક્ષ ઉભો છે.